Pro-Palestijnse demonstranten in de Broerstraat voor het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Foto: Corné Sparidaens
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) laat vanaf juni onderzoek uitvoeren naar de banden met drie Israëlische universiteiten. Mogelijk leidt dat tot het verbreken van samenwerkingen.
De onderzoekscommissie onderzoekt hoe samenwerking met Israëlische universiteiten er precies uitziet, bijvoorbeeld of kennis niet kan worden misbruikt om wapens mee te maken. Ook kijkt de commissie of de betreffende universiteiten niet bijdragen aan mensenrechtenschendingen door het Israëlische leger in Gaza. De commissie wordt in juni ingesteld en brengt na de zomer zo snel mogelijk een advies uit over die samenwerkingen aan de RUG.
Deze week werd bekend dat de Radboud Universiteit in Nijmegen de academische banden met twee Israëlische universiteiten stopt. Vorige week deed de Tilburgse universiteit hetzelfde. Dat deden beide onderwijsinstellingen na soortgelijke onderzoeken. De commissies adviseerden om de samenwerkingen per direct te stoppen vanwege ‘ernstige en systematische mensenrechtenschendingen’.
‘Verafschuwen het geweld, maar zijn geen politieke organisatie’
De RUG wacht het onderzoek af en gaat voorlopig geen samenwerkingen beëindigen. Uitwisselingen van studenten en wetenschappers zijn wel beëindigd, omdat het ministerie een negatief reisadvies naar Israël afgeeft. „We willen onze samenwerkingen opnieuw tegen het licht houden. Dat waren we al langer van plan”, zegt een RUG-woordvoerder.
„Wij verafschuwen óók het geweld in Gaza. Wat daar gebeurt, is verschrikkelijk. Maar de universiteit is geen politieke organisatie en dat willen we ook niet zijn”, zegt de woordvoerder. Volgens haar is het van belang dat een academische instelling de dialoog aan blijft gaan. „Wetenschappelijke banden verbreken is pas de laatste stap op de escalatieladder.”
De RUG werkt nu nog samen met drie universiteiten in Israël. Ze willen niet bekendmaken om welke dat precies gaat. In het recente verleden werkte de RUG onder meer samen met Ben-Gurion University, Technion, Hebrew University of Jerusalem en Tel Aviv University.
Waarom is de samenwerking met Israëlische universiteiten controversieel?
Steeds meer hulp- en mensenrechtenorganisaties, wetenschappers en landen vinden dat in de Gazastrook sprake is van genocide oftewel volkerenmoord. In anderhalf jaar kostte het conflict tussen Israël en Hamas naar schatting minstens 45.000 Palestijnen het leven, waarvan 15.000 kinderen. Humanitaire hulp aan de grens wordt tegengehouden. Tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu is een arrestatiebevel uitgevaardigd door het Internationaal Strafhof in Den Haag.
In de samenleving klinkt daarom al lange tijd de roep richting het wetenschappelijk onderwijs om banden met Israëlische universiteiten te verbreken. Vorig jaar mei zaten pro-Palestijnse studenten een maand lang in een tentenkamp op het plein van het Harmoniecomplex. Zij eisten dat de RUG de banden met Israël verbrak.
Dat was de universiteit echter niet van plan. In dagblad Trouw verscheen vorig jaar juni een brief van vijftien Nederlandse universiteiten, waarin alle rectoren de academische vrijheid onderstreepten. Ze benadrukten het wetenschappelijk belang van samenwerking en het uitwisselen van kennis en onderzoek. Namens de RUG ondertekende rector magnificus Jacquelien Scherpen de brief.
