Bezetting Ter Apel duikt met 1664 fors onder de 2000. Hebben die dwangsommen dan toch effect?

‘Onmogelijk.’ Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) was glashelder in de rechtszaal. De organisatie deed er alles aan om niet meer dan de afgesproken 2000 asielzoekers op te vangen in Ter Apel, maar het lukte gewoonweg niet. Alles zat vol.

Nu, een week na uitspraak van de rechter die meeging in de eis van de gemeente Westerwolde en een dwangsom van 50.000 euro per dag oplegde, daalt de bezetting bij het COA in Ter Apel razendsnel. Sinds het weekend verblijven er al net iets minder dan 2000 mensen. Woensdag waren het er 1800, op donderdag nog maar 1664.

„Hartstikke mooi”, zegt burgemeester Jaap Velema van Westerwolde. „Eindelijk enige zuurstof in Ter Apel.” Voor Velema komt de verlichting niet onverwacht. De belangrijkste reden dat de bezetting daalt is dat de grote noodopvanglocatie in Biddinghuizen voor 1250 mensen is geopend. „Dit is een verwachte daling. Ik ben er blij mee, maar dit is niet structureel. In Ter Apel komen nu 500 tot 600 mensen per week aan, minder dan voorspeld, maar zonder doorstroom zitten locaties zo weer vol.”

Dat de aantallen in Ter Apel kelderen na een uitspraak van de rechter (de dwangsom gaat vanaf volgende week in), is volgens het COA toeval. „Goed om te zien”, zegt landelijk woordvoerder Edward Ernst. „Biddinghuizen is open, plus nog een aantal andere locaties. Maar de komende tijd blijft het spannend. In het hele land zitten onze locaties voor bijna 100 procent vol, en er is nauwelijks uitstroom.”

Dat Biddinghuizen deze maand open zou gaan, en dat de instroom laag was, wist het COA ook al tijdens de rechtszaak met Westerwolde. Het COA toonde zich toen verontwaardigd dat de gemeente zo’n hoge dwangsom eiste, omdat een financiële prikkel geen enkel verschil zou maken voor de inzet van het COA die voor een ‘onmogelijke’ opgave stond.

Dat de situatie nu al zo anders is, tekent de grilligheid bij opvangorganisatie, die weinig grip heeft op locaties die openen en sluiten, en zelden een inschatting kan maken voor de periode die voorligt. Zo ligt de opening van een andere grote opvanglocatie, de drijvende pontons in Zaandam, nog in het verschiet. Die heeft forse vertraging opgelopen, maar de verwachting is wel dat daar dit jaar nog 1000 asielzoekers terecht kunnen.

„Dit is ook weleens fijn”, zegt COA-woordvoerder in Ter Apel Jacqueline Engbers over de dalende bezetting. „Het geeft ons gelegenheid om even pas op de plaats te maken. Om zaken op te pakken die zijn blijven liggen.”

Het COA heeft de laatste nachten geen gebruik meer gemaakt van de noodopvang in Beilen, waar de afgelopen weken 225 mensen sliepen die overdag naar Ter Apel werden gebracht. De rechter bepaalde dat deze mensen ook meegeteld moeten worden in de bezetting van Ter Apel.

„Dit heeft niks met de rechtszaak te maken”, zegt ook Engbers. „We streven er altijd naar om de bezetting omlaag te krijgen. En het blijft afwachten.”