Bij de meerderheid van de Groningers stuit kernenergie nog altijd op verzet, zoals recent bij dit protest in de Eemshaven. De BBB, Groninger Belang en PVV in Provinciale Staten willen af van het taboe. Foto: Archief/Siese Veenstra
Gaan de BBB en Groninger Belang nóg een keer proberen de beschermingsmuur tegen kerncentrales op Groninger bodem neer te halen? Dat blijft de vraag na een stevig debat in Provinciale Staten.
Kerncentrales zijn sinds jaar en dag taboe voor de provinciepolitiek in Groningen. Dat werd vorig jaar nog eens nadrukkelijk bevestigd met een motie in de Groninger Staten. Die houdt enerzijds vast aan het verbod op kerncentrales, maar laat wel ruimte voor een verkenning van de mogelijkheden van kernenergie op de lange termijn.
Toch sluit de provincie de opwekking van atoomstroom nadrukkelijk uit in de Omgevingsvisie, waarin ze voor de komende vijfentwintig jaar op een rij zet welke activiteiten waar zijn toegestaan op Groninger bodem. Dat leidde woensdag tot protest van de BBB en Groninger Belang. Beide fracties willen dat het taboe er vanaf gaat.
Verbod moet uit toekomstvisie voor de provincie
Zowel BBB-woordvoerder Harm Nieboer als zijn Groninger Belang-collega Lies Zondag kondigen aan dat ze ‘zeker’ met voorstellen komen om de concepttekst op dit punt te wijzigen als de Staten op 2 juli een definitief besluit nemen over de Omgevingsvisie. Het is ‘onacceptabel’ om atoomstroom bij voorbaat uit te sluiten voor de komende kwart eeuw, zeggen beide fracties met steun van de PVV.
Dat wekt wrevel bij de overige partijen in de Staten. Een meerderheid wil juist onverkort vasthouden aan het taboe en wijst coalitiepartij BBB op het hoofdlijnenakkoord dat ze in maart met collegepartners VVD, GroenLinks en PvdA sloot. Daarin is de motie van vorig jaar leidend voor het provinciale (kern)energiebeleid.
BBB’er Nieboer vindt dat de afspraken met de coalitiepartners, van wie GroenLinks en PvdA fel tegenstander van kernenergie zijn, wel degelijk ruimte laten voor een verkenning van de toekomstkansen van atoomstroom. „Binnen de coalitie is dit een ‘vrij’ onderwerp”, stelt hij.
Kerncentrales? ‘Nee, tenzij’: alleen als het veilig kan
In het coalitieakkoord ‘Mit Mekoar’ sluiten de vier collegepartners ‘op voorhand geen opties uit’. Al is dat wel op voorwaarde dat keuzes voor toekomstige vormen van energievoorziening ‘blijvende voordelen’ bieden aan de Groningers.
„Hier geldt het principe dat we ook hanteren voor gas- en zoutwinning”, verklaart Nieboer. „Het is ‘nee, tenzij’: het mag alleen als het veilig kan, betaalbare duurzame energie oplevert voor onze inwoners en bovendien kan rekenen op draagvlak bij de bevolking.”
Toch ziet uitgerekend BBB-gedeputeerde Gouke Moes geen ruimte om de Omgevingsvisie op dit punt aan te passen. De motie van vorig jaar is een opdracht waar het college niet onderuit kan. „Zolang dat niet veranderd wordt door de Staten, kunnen we dat niet omdraaien”, aldus Moes.
Daarmee ligt de bal nu bij BBB, GB en PVV. Vorig jaar dolven zij nog het onderspit bij de anti-atoommotie, het is twijfelachtig of ze nu wel een meerderheid halen voor wijzigingen. Toch laat Nieboer doorschemeren dat hij zich met de medestanders beraadt op een voorstel, al wil hij nog niet vooruitlopen op 2 juli.
Uitgangspunten van nu ‘niet in beton gegoten tot 2050’
Gedeputeerde Moes ziet inhoudelijk eigenlijk geen reden om het taboe op kernenergie te schrappen uit de Omgevingsvisie. De Staten hebben nog alle kans om de komende vijfentwintig jaar bij te sturen als de technologische en politieke ontwikkelingen daar aanleiding toe geven. Uitgangspunten van de visie die nu op tafel ligt, „zijn niet in beton gegoten tot 2050.”
Sterker: de provincie laat op dit moment al onderzoeken of kernenergie op de lange termijn onderdeel zou moeten vormen van een ‘brede energiemix’, zegt Moes. Na de zomer verwacht hij een verkenning van milieuadviseur CE Delft die duidelijk moet maken of atoomstroom een wenselijke bijdrage kan leveren aan de omschakeling naar een duurzame energieopwekking met wind, zon, waterstof en getijdestromen in zee.
De BBB en haar medestanders draaien het juist om. „Allerlei onderzoeken laten ook nu al zien dat we die energietransitie niet gaan redden met alleen zonne- en windenergie”, stelt GB-woordvoerder Zondag. Kernenergie zou het gat in de toekomstige vraag naar stroom kunnen vullen. „We moeten niet op voorhand opties uitsluiten.”
Nieboer sluit zich daarbij aan. „Je gaat als politiek wel heel erg over je graf regeren om nu al kernenergie tot in de verre toekomst uit te sluiten.” Hij bestrijdt overigens dat zijn partij per se kerncentrales op Groninger bodem wil, zeker niet de conventionele atoomcentrales waarvan het demissionaire kabinet er de komende decennia vier wil bouwen.
BBB ziet toekomst in mini-kernreactoren
Wel ziet de BBB toekomst in de veel kleinere Small Modular Reactors die nu in ontwikkeling zijn. Nieboer is daarvan persoonlijk een warm pleitbezorger en beschouwt mini-kernreactoren als een uitkomst om grotere industrieparken in de provincie te voorzien van betaalbare stroom. Mits daar ook bij de Groningers draagvlak voor is.
Vooralsnog lijkt er echter niet veel steun bij de bevolking, bleek recent nog toen het kabinet de Eemshaven op de lijst met potentiële locaties voor nieuwe kerncentrales zette. Dat leidde tot een storm van protesten van de politiek, natuur- en bewonersorganisaties.
Inmiddels heeft verantwoordelijk minister Sophie Hermans beloofd dat die nieuwe reactoren niet naar de Eemshaven komen. Voorlopig heeft Borssele de beste papieren en de bewindsvrouw wil ook aan die locatie vasthouden als andere kandidaten op haar lijst even goed uit het vervolgonderzoek rollen dat eind dit jaar wordt afgerond.
