Het Zeeuwse Borssele lijkt favoriet voor de komst van nieuwe kerncentrales naast de huidige reactor (foto). Foto: Archief ANP/Robert Vos
Het wordt steeds onwaarschijnlijker dat er ooit een kerncentrale in de Eemshaven komt. Het Zeeuwse Borssele heeft betere papieren.
Dat blijkt uit een haalbaarheidsstudie naar de regeringsambities op het gebied van kernenergie. Om Nederland de komende zestig jaar te verzekeren van voldoende stroom wil het kabinet de komende decennia in totaal vier nieuwe kerncentrales realiseren.
Daarvoor zijn locaties nodig met voldoende ruimte voor twee centrales. Het kabinet wil die in één keer bouwen omdat de kosten dan aanzienlijk lager uitvallen. Onderzoek heeft nu uitgewezen dat Borssele in ieder geval aan die voorwaarde voldoet. Bij de huidige kerncentrale in de Zeeuwse plaats is genoeg ruimte en koelwater voor twee nieuwe.
Na Borssele ook andere locaties onder de loep
Vervolgstudie moet de komende maanden uitwijzen of dat ook geldt voor de overige locaties op de zoeklijst van het kabinet. Naast de Eemshaven gaat het dan om de Eerste en Tweede Maasvlakte en in Zeeland ook nog Terneuzen naast Borssele. Zomer volgend jaar neemt het kabinet een ontwerp-voorkeursbesluit
Het kabinet heeft al van meet af aan een voorkeur voor Borssele, maar is naar eigen zeggen formeel gedwongen om alle potentieel geschikte vestigingsplaatsen tegen het licht te houden. Als niet alle beschikbare alternatieven zijn meegewogen, zou de uiteindelijke locatiekeuze met succes kunnen worden aangevochten bij de rechter.
Om dat risico te voorkomen zette minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei ook de Eemshaven eind vorig jaar alsnog op de lijst, nadat die locatie naar voren kwam bij de inspraak over de nationale nucleaire ambities. Zelf is zij echter een verklaard tegenstander van de komst van kerncentrales in de Groninger haven, aan de rand van zowel de Waddenzee als het aardbevingsgebied.
Hermans benadrukt dat ze nog steeds koerst op Borssele als vestigingsplaats. Zeker nu blijkt dat de bouw daar technisch haalbaar is. De minister heeft laten uitzoeken of de zeer verschillende ontwerpen van de beide leveranciers waar Nederland een keus uit wil maken, het Franse EDF en het Amerikaanse Westinghouse, zijn in te passen naast de huidige centrale.
In een paginagrote advertentie in DVHN riep het kabinet de Groningers vrijdag nog op om ‘mee te denken’ over de mogelijke komst van kerncentrales naar de Eemshaven (zie ook inzetkader). Dat lijkt echter vooral een papieren excercitie, nu Borssele positief uit de bus rolt uit het locatieonderzoek.
De andere locaties moeten al heel grote voordelen bieden, wil de keus niet op Borssele vallen. Voor eind dit jaar verwacht Hermans daarover helderheid. „Als na het uitvoeren van de onderzoeken meerdere locaties geschikt blijken te zijn voor de bouw van de kerncentrales zal het kabinet de voorkeur geven aan een locatie in Zeeland”, benadrukt zij bij voorbaat.
Dat laat nog wel een kleine opening over voor Terneuzen, maar ondertussen is de Eerste Maasvlakte definitief uit beeld. Dat gebied gold decennialang als ‘waarborglocatie’ voor het geval Nederland nieuwe kerncentrales zou bouwen. Daar gaat nu alsnog een streep door: er is op die plek te weinig koelwater voorhanden en bovendien is er met komst van de Tweede Maasvlakte nu een betere kandidaat.
Ook de Eemshaven staat op de lijst met waarborglocaties, maar dat wil het kabinet veranderen. Het ministerie van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening werkt daarvoor nu plannen uit. Die worden na een inspraakronde naar verwachting in de eerste helft volgend jaar afgerond.
Kans klein dat centrale 3 en 4 wel komen
Dat sluit de komst van kerncentrales in de Eemshaven ook voor de verdere toekomst uit. Als de Groninger haven eenmaal is geschrapt van de waarborglijst kan ze straks ook niet meer worden meegenomen in de voorbereidende onderzoeken voor de bouw van de derde en vierde centrale die het kabinet wil bouwen.
Dat is precies waar de regionale politiek al tientallen jaren voor pleit. Voor het provinciebestuur en de gemeente Het Hogeland zijn kerncentrales taboe op Groninger bodem. Het ruimtelijk beleid van de provincie sluit dat ook uit, evenals trouwens de ondergrondse opslag van kernafval. De regiopolitiek is dan ook woedend dat het kabinet de Eemshaven überhaupt op de zoeklijst heeft gezet.
Bouw wordt begroot op 20 tot 30 miljard
De eerste twee kerncentrales gaan naar verwachting 20 tot 30 miljard euro kosten. Aanvankelijk waren er drie bouwers in beeld, maar het Zuid-Koreaanse KHNP is om strategische redenen afgehaakt.
Ook voor de exploitatie van de centrales heeft het kabinet geen geinteresseerde bedrijven kunnen vinden. Daarom wordt komend jaar een staatsbedrijf opgericht dat de nieuwe centrales moet gaan runnen.
Het kabinet kijkt of het ook het energiebedrijf EPZ daarbij kan inlijven, de eigenaar van de huidige kerncentrale in Borssele. Die zou in 2033 sluiten, maar het kabinet werkt nu aan een wetswijziging om de reactor nog twintig jaar langer in bedrijf te houden. Een wetsvoorstel ligt inmiddels voor advies bij de Raad van State.
Praat mee over Eemshaven
Het ministerie van Economische Zaken houdt de komende weken een serie informatiebijeenkomsten door het land om omwonenden van de mogelijke locaties voor een kerncentrale bij te praten. Hoe de vlag erbij hangt voor de Eemshaven wordt op maandag 2 juni toegelicht in Roodeschool. In Hotel Ekamper kunnen bewoners van de regio van 19.00 tot terecht voor vragen over het vergelijkend locatieonderzoek en de stappen die daarin nog moeten worden gezet. Ook zijn er themagesprekken, om 19.15 en 20.00 uur over de Nederlandse ambitie om de komende decennia in totaal vier kerncentrales te bouwen. Vergelijkbare bewonersavonden worden gehouden in Heinkenszand, Vlissingen, Oostvoorne en Terneuzen in Zeeland en Hoek van Holland bij de Maasvlakte.
De advertentiepagina die de Groningers oproept ‘mee te denken’ Ministerie EZK
