Sophie Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei. Foto: Jeroen Jumelet
Een groot deel van de Tweede Kamer is tegen een kerncentrale in de Eemshaven. Minister Hermans gaat de Groningse haven uiteindelijk ook schrappen als mogelijke locatie, beloofde ze woensdag in een Kamerdebat.
Groningen werd dinsdag opgeschrikt door een besluit van minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei (VVD) om na een advies van de landsadvocaat een kerncentrale in de Eemshaven toch te onderzoeken. Dat besluit is echt alleen bedoeld om de vaart in de kerncentraleplannen voor Borssele of desnoods Terneuzen of de Maasvlakte te houden, stelde Hermans woensdag.
Ze hoopt door het formele onderzoek naar de locatie Eemshaven langslepende rechtszaken tegen kerncentrales te voorkomen. Milieuorganisaties zouden anders kunnen betogen dat niet alle locaties goed onderzocht zijn.
Sandra Beckerman van de SP wees erop dat de Tweede Kamer enkele jaren geleden een motie heeft aangenomen dat de Eemshaven geschrapt moet worden als mogelijke locatie. Die motie gaat toch uitgevoerd worden, verzekerde Hermans. Volgens de minister wordt dat dit voorjaar nog vastgelegd in een ‘waarborgingsbesluit’. Zo’n waarborgingsbesluit legt vast dat er op een bepaalde locatie waar een kerncentrale gepland is niet iets anders gebouwd mag worden.
Oppositie en NSC tegen Eemshaven
De linkse oppositie en coalitiepartij NSC lieten weten absoluut tegen de Eemshaven als locatie te zijn. Maar ook de VVD, het CDA en de PVV gaan ervan uit dat de Eemshaven niet in beeld komt. ,,Borssele heeft onze voorkeur’’, zei Silvio Erkens van de VVD.
Of de nieuwe kerncentrales er ergens de komende tientallen jaren komen, is nog een serieuze vraag. Het kabinet heeft weliswaar het plan vier grote kerncentrales te bouwen, maar het wordt duurder en lastiger dan gedacht. De voorstanders van kerncentrales zeiden te ,,balen’’ van de vertraging en ook de minister herhaalde meermaals dat het erg moeilijk is de vaart erin te houden.
Greep van 5 miljard uit klimaatfonds
Wat daarbij niet helpt is dat een aantal partijen waaronder coalitiepartij BBB, het CDA en GroenLinks-PvdA een greep van 5 miljard euro willen doen uit het klimaatfonds. Er is nu ruim 14 miljard beschikbaar voor de bouw van kerncentrales. Daar zou dan 5 miljard van naar de landbouw moeten gaan.
De politieke discussie gaat vooral over die 5 miljard euro. De VVD en NSC vrezen dat zonder die 5 miljard er niet genoeg over blijft voor de kerncentrales. Probleem is namelijk dat er geen bedrijven zijn die erin willen investeren. Het geld moet dus van de overheid komen.
BBB zit ermee dat er in het regeerakkoord eigenlijk te veel geschrapt is uit het transitiefonds voor de landbouw, al had Henk Vermeer van BBB daar een andere uitleg bij: ,,We hebben niets weggegeven wat van waarde was voor de landbouw, het was een boeren-oprotfonds.’’
CDA’er Henri Bontenbal wees erop dat het gevolg wel is dat de boeren nu gaan opdraaien voor het laten krimpen van de uitstoot van broeikasgassen met zo’n 5 megaton. Dat gaat de landbouw binnenkort zelf veel geld kosten in de vorm van ,,beprijzen en normeren’’. Daarom is de BBB in de Eerste Kamer ook akkoord met een motie over die 5 miljard.
‘Balen’ van vertraging en hoge kosten
Los van die geldproblemen zou de bouw van nieuwe kerncentrales toch al niet eerder dan in 2035 realistisch zijn, verwacht Hermans. Ook kleine kerncentrales, zogenoemde SMR’s, zijn er niet zomaar. Het kabinet is er op zich wel voorstander van, maar er zijn nog nergens in de wereld SMR’s in bedrijf.
Er zijn wel provincies en gemeenten voorstander van zulke kleine centrales. In theorie zou dan de Eemshaven ook in beeld kunnen komen, omdat ze dan bij industrieterreinen en datacenters moeten komen. Maar het kabinet wil er geen overheidsgeld in steken.
Plan voor kernafval ligt ter inzage
Een bezwaar van de oppositie is ook dat er nog geen oplossing is voor de opslag van het kernafval. De Gronings-Drentse zoutkoepels zijn uiteindelijk een van de mogelijke locaties voor de opslag van het afval.
Er is daarvoor een jarenlange inspraakprocedure gestart. Staatssecretaris Chris Jansen antwoordde op kritische vragen van GroenLinks-PvdA dat hij geen enkele locatie in Nederland wil uitsluiten, dus ook Groningen niet. ,,Anders zou je ook de onrust in andere regio’s kunnen vergroten.’’
Het conceptplan Nationaal Programma Radioactief Afval is deze week gepubliceerd. Er kunnen tot 24 maart zienswijzen op worden ingediend.
