Staatssecretaris sluit kernafval in zoutkoepels Groningen en Drenthe toch niet uit. 'Alle opties zijn open'

Het kabinet kreeg woensdag groen licht van de Tweede Kamer om onderzoek te doen naar een definitieve plek om afval van kerncentrales op te slaan. Onderzoek en inspraakrondes beginnen volgend jaar en moeten in het jaar 2027 tot een besluit leiden. Door de bouw van nieuwe kerncentrales in Zeeland, eventuele kleine kerncentrales en nieuwe medische isotopen wordt de hoeveelheid nucleair afval over een jaar of tien vier keer zo groot als nu.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei zaaide begin oktober nog verwarring door te stellen dat de zoutkoepels in het Noorden ,,nu niet in beeld zijn voor radioactief afval’’. Formeel had ze daarmee gelijk, want het onderzoek en het ‘participatieve proces’ moeten nog beginnen.

Staatssecretaris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat verschafte de Tweede Kamer woensdag meer helderheid. ,,Verschillende opties worden verkend waarbij zowel gekeken wordt naar zoutkoepels als Boomse klei (diepe kleilagen, red.) ’’, zei Jansen. ,,We sluiten beide niet uit. We hebben ook contact met België en kijken naar oplossingen in andere landen zoals Finland, hoewel daar een andere ondergrond is. We hebben nog geen voorkeur.’’

Kamerleden van NSC, D66 en GroenLinks-PvdA vroegen of er wel rekening wordt gehouden met omwonenden. Dat is volgens Jansen nadrukkelijk wel de bedoeling. ,,We hebben als overheid lessen geleerd. Kijk naar de gaswinning in Groningen. Daar hebben negatieve consequenties aan gezeten. Juist dan is het belangrijk met omwonenden te praten. We moeten voorkomen dat mensen denken: ‘he, we wisten het helemaal niet en ineens hebben wij hier een opslag om de hoek’.’’

Het kernafval van Borssele ligt nu nog bovengronds opgeslagen bij COVRA in Zeeland. Dat zou er tot het jaar 2130 kunnen blijven. Maar omdat er nieuwe kerncentrales gepland zijn moet er eerder een opslagplek voor vier keer zoveel afval komen.

Het kabinet volgt een advies op van het Rathenau Instituut over onderzoek en besluitvorming. Zo komt er volgend jaar een zogenoemd Nationaal Programma Radioactief Afval en vervolgens een Participatieve Stapsgewijze Aanpak. Twee keer per jaar wordt de Tweede Kamer daarover ingelicht. Een ruime meerderheid van de Kamer gaf woensdag aan prima te kunnen leven met die aanpak.

Er waren wel wat vragen. Wie het gaat betalen, bijvoorbeeld. ,,Het principe is dat de vervuiler betaalt’’, stelde Jansen. De kosten voor het afval worden verrekend met de stroomtarieven van de kerncentrales.

Van welke centrales er afval te verwachten is? Van de huidige centrale in Borssele, van de vier centrales die dit kabinet wil bouwen, van de kleine ‘small modular reactors’ die nog toekomstmuziek zijn, maar waar verschillende provinciebesturen op aangeven van de BBB onderzoek naar doen. Van de nieuwe fabrieken voor medische isotopen die gepland zijn in Veendam en Petten. En van eventuele thoriumcentrales in de toekomst, mochten die er komen.