Jan-Willem protesteert tegen kerncentrales in Groningen. ‘Stuitend, het komt weer uit de lucht vallen. Laat je niet in slaap sussen’

Een stevige wind laat de windmolens langs de N33 draaien, het vlakke landschap wordt doorkruist door hoogspanningskabels en in de verte torent de energiecentrale van RWE boven het landschap uit.

Op een parallelweggetje bij het gehucht Nooitgedacht, valt een pas onthuld protestbord in het niet. Maar voor een tiental demonstranten van de Natuur en Milieufederatie Groningen, Milieudefensie Groningen en politieke partijen SP en Partij voor de Dieren is dit dé aftrap om in actie te komen tegen de mogelijke komst van een kerncentrale in de Eemshaven. Welke acties er komen, moeten ze nog bedenken.

Jan-Willem Lobeek, directeur bij de Natuur en Milieufederatie Groningen, sloeg haast stijl achterover toen hij vrijdag een paginagrote advertentie van het ministerie van Klimaat en Groene Groei in deze krant zag. ‘Denk mee over kernenergie in Groningen’ stond er. De Eemshaven blijft toch een zoekgebied voor een nieuwe kerncentrale, concludeert hij. Wat hem betreft kan het een korte meedenksessie worden: „Nee, dat willen we niet. Punt.”

Behalve drie locaties in de Eemshaven wordt ook op andere plekken in Nederland onderzoek gedaan voor de bouw van twee kerncentrales. Het onderzoek in de Eemshaven is voor de procedure nodig, anders kan achteraf op andere plekken worden gezegd ‘jullie hebben niet goed onderzocht wat de beste locatie is’, argumenteert het Ministerie van Klimaat en Groene Groei. Zoals het nu lijkt hebben andere plekken ook betere papieren. Bovendien: bij gelijke geschiktheid worden de centrales daar gebouwd, is de belofte.

Lobeek gelooft niet in die belofte. „We wisten dat er iets in de pijpleiding zat, maar deze advertentie was wel heel erg in your face.” Wat zijn bestuurlijke afspraken en de wensen van de regio nog waard, vraagt hij zich af.

Niet alleen de gemeente Het Hogeland en de provincie Groningen hebben duidelijk aangegeven geen kerncentrale te willen, ook Tweede Kamerlid Sandra Beckerman (SP) riep daartoe op in een motie. Die werd aangenomen. Zij is zaterdag aanwezig bij de demonstratie. „De advertentie was een heel pijnlijke verrassing.” zegt Beckerman. „De Tweede Kamer is duidelijk geweest. Geen kerncentrale in Groningen, niet in aardbevingsgebied.”

„De advertentie was stuitend, het komt weer uit de lucht vallen”, zegt Lobeek. Naar aanleiding van de advertentie is de angst dat er wel een kerncentrale komt. Hij vindt dat het ministerie van Klimaat en Groene Groei Groningers op het verkeerde been zet. Aan de ene kant beloven dat de Eemshaven echt uit beeld is en vervolgens toch meepraatsessie organiseren, stelt hij: „Qua marketing doen ze het heel slim. Maar laat je niet in slaap sussen, voor je het weet is het te laat.”

De demonstranten vinden kernenergie helemaal geen oplossing voor de klimaatverandering. Niet in Groningen, maar ook niet op andere plekken, zegt Antonet Pepers, van Milieudefensie. De bouw van een kerncentrale duurt tenminste vijftien jaar, daarmee gaat veel tijd verloren in de strijd tegen klimaatverandering, zegt ze. „Dan is het te laat.”

Bovendien is het erg duur om een kerncentrale te bouwen, de huidige geraamde kosten liggen tussen de 20 en 30 miljard euro. Eén van de demonstranten ziet het al gebeuren. Straks beginnen ze en dan wordt het project door de loop van de jaren heen duurder en duurder. „En dan zeggen ze, ja we hebben er al zoveel geld ingestopt, we kunnen nu niet meer terug.” Het is ook een van ‘de duurste’ vormen van energie, stelt Pepers. „Stop dat geld in isolatie, batterijen of waterstof.”

Radioactief afval moet ook vele jaren veilig worden opgeslagen. In Onstwedde en Pieterburen ontstonden eerder dit jaar al actiegroepen omdat dit mogelijke locaties zouden zijn voor de opslag. Een vereende kracht die Pepers kan waarderen. Het protesterende gezelschap verwacht dat als er een kerncentrale in de Eemshaven komt, het radioactieve afval ook voor Groningen of omgeving is. Pepers: „Er gaat niets boven Groningen en ook niet eronder.”

Of er echt veel mensen aanhaken bij de nog te bedenken protesten is nog maar de vraag. „In de jaren ‘70 was het protest enorm, maar er speelt nu zoveel”, zegt één van de demonstranten. „We dachten destijds dat de discussie wel voorbij zou zijn, maar hier zijn we. En het gaat weer over de verre toekomst van Groningen.” Jan-Willem Lobeek: „Wij gaan in ieder geval alles uit de kast halen.”