Universiteiten draaien miljoenenverlies. Ook Rijksuniversiteit Groningen heeft grote financiële zorgen: 'Het is varen in de mist'

Uit het onderzoek van EY blijkt dat de Nederlandse universiteiten in 2023 een verlies van ruim 100 miljoen euro maakten. En dat tekort wordt dit jaar twee keer zo groot, berekent het bureau. Tel daar nog de geplande bezuiniging van 1 miljard euro op het hoger onderwijs en de wetenschap bij op, en het financiële drama is compleet.

„De cijfers waar EY mee rekent, en de prognoses die wij op basis van die cijfers hebben gemaakt, komen uit 2023”, zegt RUG-woordvoerder Anja Hulshof. „Toen waren de bezuinigingen in het regeerakkoord van het kabinet nog niet eens bekend.”

Voor de universiteiten zijn personeel en huisvesting de grootste kostenposten. Dat is ook het geval bij de Rijksuniversiteit Groningen.

Maar uitdokteren wat de plannen van het kabinet en de stijgende kosten precies voor de RUG betekenen, vergt een hoop wiskundige gymnastiek en voorspellende vermogens. Voor een groot deel van de plannen van het kabinet is nog geen beleid opgesteld of zijn de effecten nog niet duidelijk. „We zien wel dingen op ons afkomen, zo hebben we al becijferd dat er bij ons de komende jaren 80 miljoen euro bezuinigd moet worden (ongeveer 10 procent van de begroting). Maar het is ook varen in de mist. Zo weten we nog niet hoe de Wet Internationalisering in Balans gaat uitpakken.”

Met die wet wil het kabinet het aantal internationale studenten verminderen. Dat levert uiteindelijk minder geld op voor de universiteiten. Mogelijk vallen de cijfers waar de onderwijsinstellingen in 2023 mee rekenden, daardoor nog slechter uit.

„We zitten niet stil”, zegt Hulshof. De universiteit maakt plannen voor de korte en de lange termijn. Een paar van die maatregelen zijn al merkbaar, ook onder het personeel. „De onduidelijkheid zorgt ook binnen de RUG voor onzekerheid en zorgen. Daar zijn we ons van bewust.”

Zo is er sprake van strikte vacaturebeheersing. Dat betekent dat vacatures in eerste instantie alléén intern worden ingevuld en dat externen niet langer dan één jaar worden ingehuurd. Grote investeringsplannen worden eerst op de lange baan geschoven. Denk aan de plannen om de Letterenfaculteit aan te pakken.

Voor de lange termijn is de Groningse universiteit bezig met een actieplan waarin wordt onderzocht waar kosten kunnen worden bespaard en inkomsten kunnen worden binnengehaald. Hoe dat plan er precies uitziet, wil de universiteit nog niet zeggen. „We hopen in januari 2025 te beginnen met de uitvoerende fase van dat actieplan”, zegt RUG-woordvoerder Hulshof. „Hopelijk komt er in november van dit jaar meer duidelijkheid vanuit het kabinet.”

De Nederlandse universiteiten en haar medewerkers leggen zich in ieder geval niet zomaar bij alle bezuinigingsplannen neer. Op 14 november is er in Utrecht een demonstratie. De studenten trekken deze week nog naar Den Haag om actie te voeren tegen de langstudeerboete.

„De RUG doet er in ieder geval alles aan om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek gewaarborgd wordt”, zegt Hulshof. „We hebben in het verleden vaker voor grote uitdagingen gestaan. Dit is daar zeker één van.”