Weinig waardering voor 'voorbeeldproject' van Vijlbrief in Schoonebeek. 'Wij zijn op het verkeerde been gezet'

Bestuurlijk Nederland is een beetje als een moeder na een opvoedcursus. Als mama boos is dan is dat vervelend, als mama teleurgesteld is dan is het menens.

De provincie Drenthe en de gemeenten Coevorden en Emmen zijn niet boos op, maar teleurgesteld in staatssecretaris Hans Vijlbrief. Driekwart jaar zaten regionale bestuurders met de bewindsman en de NAM om tafel voor de herstart van oliewinning, gepaard gaande met omstreden afvalwaterinjectie, in Zuidoost-Drenthe. Voor Jan met de korte achternaam lijkt nu het overheersende gevoel in Drenthe. De regionale bestuurders eisen na de brief van Vijlbrief nu alsnog 2 miljoen euro extra per jaar.

De NAM stelde niet teleur door al vroeg met een bod van tientallen miljoenen euro’s te komen, een euro per gewonnen vat. Het oliebedrijf heeft nog een vergunning tot 2040 dus dat bedrag loopt op tot 30 tot 45 miljoen euro, dus 2 of 3 miljoen euro per jaar.
Maar tot grote schrik van de regio overtoept Vijlbrief dat bedrag niet. Sterker nog: er komt helemaal geen euro op de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) te staan voor het winningsgebied.

Wel wil Vijlbrief 40 eurocent bijdragen aan ‘de euro voor Schoonebeek’ via staatsdeelneming Energie Beheer Nederland (EBN), maar dat zijn gederfde inkomsten van de oliewinning zelf en geen vast structurele bijdrage uit Den Haag.

En dat is nu precies waar de Drentse overheden op hadden gerekend. Er lag zelfs al eens een bedrag op tafel, lieten de wethouders Jeroen Huizing van Coevorden, zijn college Jan Bos van Emmen en provinciebestuurder Henk Jumelet zich dinsdag ontglippen tijdens een in allerijl ingelast persmoment.

,,We zijn op het verkeerde been gezet’’, stelt die laatste. ,,Vijlbrief had ook aan het begin kunnen zeggen het zo te willen doen, dat had een hoop overleg gescheeld.’’

Jan Bos hekelt vooral het feit dat Schoonebeek en omgeving in het huidige voorstel nu afhankelijk zijn van de onzekere oliewinning zelf. ,,Wij willen een directe bijdrage op de begroting van EZK terugzien. Daarom vragen we nu 2 miljoen per jaar bovenop de toegezegde euro per olievat.’’

De bestuurders willen slechts een beperkt inkijkje geven in de uitkomst van de mislukte overleggen met het ministerie. Volgens het trio was er in elk geval een verschil te zien tussen de Hans Vijlbrief aan het begin van de gesprekken en de Vijlbrief van de laatste tijd. ,,Sinds de verkiezingen is hij natuurlijk demissionair. Het werd ons wel duidelijk dat hij minder ruimte zag dan eerst, maar zelfs dan valt dit tegen’’, stelt Jeroen Huizing.

Als reactie op de brief van Vijlbrief zijn de lokale bestuurders een charmeoffensief gestart richting Tweede Kamerleden die donderdag debatteren over Mijnbouw en Groningen. Ze hopen via die weg alsnog een forse bijdrage los te wrikken. Dat moet ergens tussen de 60 en 80 miljoen euro liggen. Het huidige voorstel van Vijlbrief behelst slechts de helft daarvan.

Ook in Schoonebeek zijn de recensies over het optreden van Vijlbrief niet heel positief. Bewonersgroep Naoberschap Oliedorp, voorstanders van hervatting van de oliewinning, noemt in een reactie de NAM een goede buur en Vijlbrief een verre vriend. ,,We hebben lang moeten wachten op duidelijkheid. We hadden echt op meer gehoopt van Vijlbrief, maar van die 30 tot 45 miljoen kunnen we prachtige dingen doen die zonder oliewinning niet mogelijk zijn.’’

Stop Afvalwater Schoonebeek strijdt juist tegen de hervatting van oliewinning en waterinjectie en noemt het bedrag van 2 á 3 miljoen per jaar veel te weinig. ,,We blijven overduidelijk een wingewest’’, stelt SAS.

Dorpsvoorzitter Jos van Hees wil zich niet uitlaten over de hoogte van het bedrag. ,,Als ik nu olé, olé ga roepen, bedien ik niet onze hele achterban. Een meerderheid van het dorp was bij een enquête tegen de NAM-plannen met waterinjectie. Wij hebben geen grip gehad op de onderhandelingen en ik heb niet goed zicht op hoe dit verder gaat lopen. Ik moet überhaupt zien hoeveel geld we daadwerkelijk krijgen.’’

Van Hees noemt het een grote verantwoordelijkheid als het oliedorp straks de beschikking krijgt over de verdeling van tientallen miljoenen. ,,Dat is nogal wat. Wat mij betreft beginnen we straks op nul. Hardlopers zijn doodlopers en waar geld te verdelen is komen altijd belangen om de hoek kijken.’’