Een deel van de schademelders na bevingen bij het kleine gasveld in de buurt van Ekehaar krijgt schadevergoeding. Waarom is dat bijzonder en hoe werkt het? Zes vragen en antwoorden.
Waarom is dit bijzonder?
Het is voor het eerst sinds de start van de Commissie Mijnbouwschade, zo’n vier jaar geleden, dat ze schadevergoeding adviseert na een beving bij een klein gasveld. Zware bevingen bij kleine gasvelden komen niet vaak voor. Toch vonden bij het gasveld Eleveld bij Ekehaar bijna een jaar geleden drie bevingen plaats. Daarvan was de zwaarste op 29 oktober, met 2.2 op de schaal van Richter. De bevingen kwamen door drukdaling als gevolg van de jarenlange gaswinning in het gebied. Na de bevingen kwamen 38 meldingen binnen bij de Commissie Mijnbouwschade, die verantwoordelijk is voor de afhandeling van de schade.
Werkt de schadeafhandeling in Ekehaar hetzelfde als in Groningen?
Nee. Bewoners van gebieden die vallen onder het Groningenveld en rond de gasopslagen bij Norg en Grijpskerk kunnen terecht bij het Instituut Mijnbouwschade (IMG). Dit geldt ook voor inwoners van gedeeltes van de gemeenten Aa en Hunze, Tynaarlo en Noordenveld en een klein deel van Assen.
Alles daarbuiten, ook Ekehaar, valt onder verantwoordelijkheid van de Commissie Mijnbouwschade (CMS). Die commissie is in het leven geroepen om de schadeafhandeling gemakkelijker te maken.Waar inwoners eerst zelf schade moesten zien te bewijzen, is het nu aan de commissie om een verband met mijnbouw aan te tonen.
Toch gaat dat anders dan in Groningen. Daar geldt omgekeerde bewijslast, wat betekent dat het aan de mijnbouwonderneming is om een oorzaak uit te sluiten. Dat die regeling niet overal geldt, leidt tot frustratie van inwoners en politici in Drenthe.
Hoe bepaalt de commissie of schade door bevingen komt?
Bij een melding kijkt de commissie of sprake is geweest van een bodembeweging die de schade zou kunnen veroorzaken. Als dat zo is, schakelt ze een onafhankelijke deskundige in. Die bepaalt of en in welke mate de beving de schade heeft veroorzaakt.
Als zo’n externe deskundige onderzoek doet, dan krijgt de schademelder hoe dan ook te weten wat de oorzaak is. Ook als dat niet door gaswinning komt. Op basis van dat rapport brengt de commissie vervolgens een bindend advies uit. Als mijnbouw de oorzaak is, dan moet het mijnbouwbedrijf op basis van dat advies de schade vergoeden binnen twee maanden.
In Ekehaar was de conclusie dat de al bestaande schades zijn verergerd door mijnbouw. Het is moeilijk na te gaan in hoeverre schade is verergerd door mijnbouw. De deskundige kwam uit op verschillende percentages, die nooit boven de 50 procent uit kwamen. De commissie heeft afgerond in het voordeel van de melders en vindt dat de NAM de helft van de schade moet vergoeden.
Dit betekent dat de commissie aan de mijnbouwonderneming adviseert om 50 procent van de herstelkosten te vergoeden. Dat gaat om bedragen van 800 tot ruim 16.000 euro. Dat bedrag hangt af van de mate van de schade, de mate waarvan het door mijnbouw komt en de kosten voor herstel.
Wat als ik mijn schade nog niet heb gemeld?
Tot 29 oktober, een jaar na de zwaarstebeving, kun je die schade melden bij de commissie. De commissie kan tot een jaar na de beving terugkijken en bindend advies geven aan de mijnbouwonderneming om de schade te vergoeden.
Wat betekent het toekennen van schade in Ekehaar voor omwonenden van andere kleine gasvelden?
Als een ‘zware’ aardbeving bij een klein gasveld plaatsvindt, dan kan daardoor schade ontstaan. Maar nogmaals: bevingen bij kleine gasvelden komen niet vaak voor. Die bij Ekehaar was de eerste sinds de oprichting van de Commissie Mijnbouwschade. De kans dat er veel van dit soort gevallen volgen is dus niet groot.
De commissie laat alleen de mijnbouwonderneming schades vergoeden als er schade aan huizen is ontstaan als gevolg van die mijnbouw.
Waarom wordt er nog gas gewonnen in die kleine gasvelden?
Het pompen uit het Groningenveld is definitief gestopt, maar gaswinning uit kleine gasvelden gaat door. Volgens Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) kan winning in kleine gasvelden verantwoord en veilig plaatsvinden. Volgens het ministerie van Klimaat en Groene Groei is de winning nodig voor leveringszekerheid van gas in periodes van hoog verbruik.
Ook in Ekehaar gaat de gaswinning voorlopig door.De vergunning van de NAM loopt in 2028 af. Dat de gaswinning in Groningen is stopgezet, leidt er overigens niet toe dat de mijnbouwbedrijven nu meer gas winnen uit kleine gasvelden.
