Minder zware bevingen in 2023, voor het eerst sinds 2020 geen beving met een kracht boven de 3,0. Toch heeft het stoppen van de gaswinning slechts een verwaarloosbaar effect
Een gestut pand in Groningen dat schade heeft opgelopen door de aardbevingen. Foto: Archief Kees van de Veen
Het aantal aardbevingen veroorzaakt door de gaswinning in Groningen is opnieuw iets lager dan voorgaande jaren. Maar wat vooral opvalt: het aantal zware aardbevingen boven een magnitude van 2.0 is aanzienlijk minder.
Dat blijkt uit cijfers van het KNMI en Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). In Groningen schudde de grond onder bewoners in totaal 50 keer. In Noord-Drenthe was dit jaar één aardbeving, bij Winde.
Het betekent opnieuw een lichte daling ten opzichte van een jaar eerder, toen 56 aardbevingen in het Noorden geregistreerd werden. In 2018 werden er nog 90 aardbevingen gemeten die met de gaswinning te maken hadden.
Aantal aardbevingen tussen 2018 en 2023. Infographic: DVHN
Bevingen bij Zijldijk en Ekehaar
Wat vooral opvalt, is dat het aantal bevingen met een kracht zwaarder dan 2,0 op de schaal van Richter in 2023 is gehalveerd naar 3. Een jaar eerder waren dat er nog 7 inclusief een hevige beving boven 3,0. Dit jaar was er niet zo’n zware beving, voor het eerst sinds 2020. De zwaarste beving in 2023 waren die van april bij Zijldijk en die van eind oktober bij Ekehaar, met een magnitude van 2,2.
Gaswinning is verantwoordelijk voor bijna alle aardbevingen in het Noorden. Sinds de eerste beving op tweede kerstdag 1986 in de buurt van Assen zijn er meer dan duizend aardbevingen door de gaswinning geweest. De meeste daarvan waren niet heel krachtig, maar veroorzaakten desondanks flinke schade aan huizen.
In oktober 2023 stopte de aardgaswinning uit het Groningenveld. Ondanks het stoppen van de gaswinning worden ook de komende tientallen jaren nog aardbevingen verwacht. Het stopzetten van de gaswinning heeft volgens een woordvoerder van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) een verwaarloosbaar effect op de komende bevingen.
Het is namelijk niet de productie maar het proces van de vereffening van drukverschillen in het gasveld die huidige en toekomstige bevingen veroorzaken. Dat proces zal mogelijk nog tientallen jaren duren. Het SodM verwacht wel dat het aantal bevingen en de kans op zware aardbevingen in de loop van de jaren langzaam verder zal afnemen.
Veiligheid in het geding
Eind september werd bekend dat huizen en kerken op wierden in Groningen een aanzienlijk grotere kans op aardbevingsschade lopen dan aanvankelijk werd gedacht. Dat zou komen door het ‘opslingereffect’, waarbij de gelaagdheid van de aarde ondergrondse trillingen versterkt.
Het SodM maakte de vergelijking met een tompouce: als je die heen en weer schudt, beweegt de bovenste laag van de lekkernij ook heviger. Het SodM adviseerde staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) om opnieuw naar alle gebouwen op wierden te laten kijken, in totaal ongeveer 500.
Versterkingsadvies blijft uit
De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) stelde in 2023 voor zo’n 3000 adressen vast dat deze aan de veiligheidsnorm voldoen. Daarmee komt het totaal op 11.451 veilig verklaarde adressen in het aardbevingsgebied. Dat is ongeveer 42 procent van alle 27.455 huizen die onder de versterkingsopgave vallen. Vorig jaar rond deze tijd voldeed ruim een kwart van alle adressen aan de norm.
Van 8.294 adressen is na beoordeling duidelijk dat deze niet veilig zijn en nog versterkt moeten worden, ongeveer 30 procent van alle adressen. Bovendien wachten de bewoners van ruim 2500 woningen nog op hun versterkingsadvies: de NCG kreeg het onder andere door capaciteitsproblemen niet voor elkaar om voor het einde van 2023 duidelijkheid te verschaffen.
Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) kwam dit jaar met een nieuwe schade-aanpak. Met de nieuwe afhandeling wil het IMG meer inzetten op daadwerkelijk herstel, maar hebben gedupeerden ook de keuze om een geldbedrag te ontvangen voor hun schade. Ook verruimde het schadeloket de regeling voor immateriële schade: nu krijgen alle gezinsleden hetzelfde maximale bedrag.
