Zwanny en Koos Boer zijn al anderhalf jaar de enige bewoners van een blok wisselwoningen in Zeerijp. Foto: DVHN
Een uitgestorven toestand in Zeerijp, Leermens en Loppersum. Daar zijn meerdere wisselwoningen onbewoond. Maar in Wirdum worden er tientallen bijgebouwd. Hoe zit dat? ,,Mensen zitten te springen om woningen en hier staat het leeg.’’
Achter de voetbalvelden in Zeerijp ligt een wijkje met wisselwoningen. De tijdelijke huizen staan daar ruim anderhalf jaar. Wie de woningen nadert, merkt al gauw op hoe veel er onbewoond zijn. In een oogopslag is te zien dat de meeste huizen leegstaan.
In een van de voortuinen zijn Zwanny (71) en Koos (75) Boer aan het werk. Ze verblijven in hun wisselwoning in Zeerijp tot hun hoekwoning in Loppersum is nieuwgebouwd. Anderhalf jaar geleden verhuisden ze naar Zeerijp maar ze hebben nog altijd geen buren. De rest van het blok staat leeg. En het blok ernaast ook.
‘Zouden we ons voor moeten schamen’
In 4 van de 28 wisselwoningen op het park in Zeerijp wonen gezinnen, de rest is onbewoond. ,,Verschrikkelijk. En dat al bijna twee jaar lang, hè’’, zegt Zwanny. ,,Daar zouden we ons met z’n allen toch voor moeten schamen, met die woningnood in Nederland. Mensen kunnen hier zo intrekken, de huizen zijn gemeubileerd.’’
Koos snapt het ook niet. ,,Mensen zitten te springen om woningen en hier staat het leeg. Als je hoort hoe het er soms aan toe gaat in Ter Apel bij het COA, dat is toch drama? Zet de deuren hier maar open. Kleren mee en klaar.’’
Een handvol wisselwoningen in Zeerijp is bewoond, maar het gros staat leeg. Foto: Jaspar Moulijn
‘Dat is écht fors, een overkill’
Bewoner Ype Poortinga uit Leermens berekende met dorpsgenoten dat daar zeven wisselwoningen nodig waren, maar de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) liet er zeventien plaatsen. Ook Poortinga verbaast zich over lege wisselwoningen in de provincie. ,,Bij Wirdum bouwen ze er 85, gigantisch veel. Dat is écht fors, een overkill. Is de gedachte: bouw maar, bouw maar? Intussen is er woningnood voor hulpbehoevenden zoals Oekraïners en andere vluchtelingen. Kunnen zij daar niet in?’’
Zo zijn er meer plekken in Groningen waar wisselwoningen al maanden leegstaan. In Loppersum en Leermens zijn dit jaar woningen opgeleverd, maar in de wisselwoningen in Loppersum woont maar een handvol mensen. In Leermens woont nog niemand. Intussen worden aan de Eekwerderweg in Wirdum juist 85 stuksbijgebouwd.
‘Bij een tekort stokt de planning’
Dat wisselwoningwijken deels leeg staan heeft meerdere oorzaken. Ten eerste hebben de NCG en gemeente Eemsdelta nieuw beleid om mensen dichtbij hun eigen woonplaats in een tijdelijke woning te huisvesten, zodat hun sociale leven er niet te veel onder te lijden heeft. Vooral voor oudere mensen kan de gedwongen verhuizing ingrijpend zijn.
Daarnaast moet de versterking op sommige plekken nog grotendeels beginnen. In Zeerijp staan de bouwwerkzaamheden gepland voor eind dit jaar. Bewoners van Zeerijp moeten dan in de leegstaande wisselwoningen terechtkomen. ,,Voor je begint met de versterking moeten die woningen er al staan. Dan kun je beter te veel hebben dan te weinig, want bij een tekort stokt de planning en moeten mensen langer wachten’’, zegt wethouder Annalies Usmany van Eemsdelta.
Bij Wirdum worden momenteel 85 wisselwoningen bijgebouwd. Foto: Jaspar Moulijn
Om diezelfde reden worden er bij Wirdum zo veel wisselwoningen bijgebouwd. Die zijn behalve voor bewoners van Wirdum ook bestemd voor dorpelingen uit de omgeving. De leegstand van wisselwoningen verschilt per locatie, bevestigt een woordvoerder van de NCG. ,,Op sommige plekken zijn alle woningen bezet en op andere plekken nog niet. Dit is afhankelijk van de versterkingsprojecten die in uitvoering zijn. We hebben alle wisselwoningen de komende jaren nodig.’’
‘Praktijk altijd weerbarstiger dan op papier’
Wethouder Usmany heeft er begrip voor dat wisselwoningen lange tijd leeg kunnen staan. ,,De voortgang van de versterking hapert soms helaas. Daardoor staan woningen inderdaad leeg. De planning van de NCG is ingewikkeld en de praktijk is altijd weerbarstiger dan op papier. Het valt niet helemaal te sturen. Bij Loppersum en Appingedam zitten wisselwoningen sneller vol dan in kleinere dorpen.’’
Koos en Zwanny Boer wachten de ontwikkelingen af in hun eenzame wisselwoning in Zeerijp. Ze zien graag meer buren komen. ,,We hoorden dat er in september misschien twee gezinnen bij komen’’, zegt Zwanny hoopvol. ,,We wonen hier prima, hoor. De rust en de stilte doen ons goed, we zien vaak reeën lopen in het veld en het huis is fijn. Maar dat er nu bijna niemand zit, begrijp ik echt niet. Ik vind dat schandalig.’’
Wat is een wisselwoning?
Er zijn verschillende soorten tijdelijke huisvesting, vaak ‘wisselwoningen’ of ‘kofferwoningen’ genoemd. Sommige gedupeerden kunnen in een bestaand pand verblijven, op andere plekken worden blokken flexwoningen neergezet. Die zijn bewust gebouwd om tijdelijk in het bevingsgebied te staan. Daarvoor gelden andere bouweisen dan permanente woningen.
Wisselwoningen zijn tijdelijk omdat het niet eenvoudig is om een vaste vergunning te krijgen voor woningbouw buiten de grenzen van een dorp of stad. Daar zijn strenge regels voor. De wisselwoningen zijn daarnaast meer gericht op het snel voorzien van een woonbehoefte voor gedupeerden dan te voorzien in een permanente woonplek.
Daiwa House is de bouwer van onder andere de wisselwoningen in Zeerijp en Ten Post. Het bedrijf bouwt de woningen in de fabriek in Eemshaven op uit modules, die demonteerbaar en verplaatsbaar zijn. Zo kunnen de wisselwoningen in de toekomst op een andere plek opnieuw worden gebruikt. Ze worden dus niet gesloopt.
