Alleenstaande minderjarige asielzoekers in de opvang in Ter Apel. Foto: Boudewijn Benting
Dat COA-manager Johann Velkers vertrekt uit onvrede met het beleid in Ter Apel, wordt door betrokkenen en bestuurders gezien als een ernstig signaal. „Wie grijpt hier eindelijk een keer in?”
Velkers probeerde tevergeefs te voorkomen dat de opvang bij het aanmeldcentrum in Ter Apel nog drukker zou worden. Vanwege de werkdruk en de veiligheid is dat volgens hem onverantwoord. Omdat niet naar hem geluisterd is, stapt hij op. „Wat hier gebeurt is echt bizar”, zei hij donderdag in Dagblad van het Noorden.
Voorzitter van de Veiligheidsregio Groningen Koen Schuiling laat via zijn woordvoerder weten waardering te hebben voor het besluit van Velkers. „Johann weet als geen ander hoe de praktijk in Ter Apel is. Het is lovenswaardig dat hij vasthoudt aan zijn principes en een streep trekt.” Dat principe is in lijn met wat de gemeente Westerwolde en de Veiligheidsregio Groningen ook voorstaan: niet meer dan 2000 mensen in Ter Apel.
Medewerkers voelen zich niet veilig
Burgemeester Leendert Klaassen van Westerwolde betreurt het vertrek van de ‘benaderbare en toegankelijke’ Velkers, met wie de gemeente een goede werkrelatie had. Dat de COA-manager uit onvrede vertrekt noemt Klaassen een ‘ernstig en herkenbaar signaal’. „Het maakt duidelijk dat er binnenshuis het een en ander aan de hand is, dat medewerkers onder grote druk werken en zich niet veilig voelen. Het is de verantwoordelijkheid van het COA om dat serieus op te pakken. Ook al heeft het zo langzamerhand een haast onmogelijke rol, het kan niet zo zijn dat alle negatieve effecten ervan steeds maar in Ter Apel terecht komen.”
Het COA laat weten dat de signalen van Velkers ‘herkenbaar’ zijn. ‘Als organisatie geven we deze signalen al heel lang af, er zijn oplossingen op landelijk en lokaal niveau nodig’, aldus de landelijke woordvoering van het COA. Volgens de organisatie zit de opvang door de crisis overvol en lukt het daardoor niet om de kwaliteit te bieden die het COA nastreeft.
De eerste die het zo van binnenuit vertelt
Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet ingaan op een interne zaak van het COA, alleen op de situatie in Ter Apel. „Daar hebben we aandacht voor. We hebben niet voor niets vorige week een brandbrief gestuurd, waarin we zoeken naar extra plekken en nieuwe maatregelen”, zegt een woordvoerder.
Marco Visscher, fractievoorzitter van Gemeentebelangen Westerwolde en inwoner van Ter Apel, ziet het vertrek van Velkers als ‘een aantal stappen achteruit’. „Wij waren blij met een manager die tegengas gaf. Je ziet nu dus dat hij van hogerhand werd tegengewerkt.” De problemen die Velkers benoemt zijn voor Visscher geen verrassing. „Daar zit voor mij geen enkel nieuws bij. Hij is wel de eerste die het zo van binnenuit vertelt.”
‘Zullen ze weer de andere kant op kijken?’
Wim Katoen, voorzitter van Plaatselijk Belang Nieuw-Weerdinge, noemt het in en in triest dat de situatie in het asielcentrum van Ter Apel zo nijpend is geworden dat de regiomanager de verantwoordelijkheid er niet meer voor wil dragen. Katoen concludeert uit het verhaal van Velkers dat de landelijke organisatie van het COA verzuimt om iets te doen aan de lokale problemen.
„Er moet ingegrepen worden op deze organisatie die van veraf de ellende hier blijft bagatelliseren of krokodillentranen huilt als ze weer eens onder vuur liggen”, zegt Katoen. „Wie gaat dat doen? De burgemeesters van Emmen en Westerwolde? De provinciebesturen van Groningen en Drenthe? De staatssecretaris? De minister? De Tweede Kamer? Of zullen ze toch weer met elkaar de andere kant op kijken en de inwoners rondom het azc in de steek laten, evenals het personeel en de welwillende asielzoekers?”
Niet de schuld van het COA, maar collectief falen
Burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen, de gemeente waar Nieuw-Weerdinge onder valt, snapt de zorgen van COA-manager Velkers. „De interne situatie overzie ik niet, maar wat hij benoemt over het gesleep met mensen begrijp ik heel goed. Ik denk overigens niet dat dat de schuld is van het COA. We laten collectief het asielvraagstuk in de soep lopen. Dat heeft te maken met het politieke klimaat. Als we met 342 gemeenten bokje zouden staan, was het probleem in Ter Apel snel opgelost.”