Schiermonnikoog nuchter over 'rampschip' voor de kust. 'Dit is de Kalverstraat van de Noordzee'

,,Als de profi’s zeggen dat dit de beste plek is, wie ben ik dan? Dan kan ik ermee leven”, zegt architect, kunstenaar en klimaatactivist Lothar Bracht. Op het duin tegenover strandhotel Noderstraun ziet hij tegen het middaguur hoe de Fremantle Highway naar zijn ankerplaats wordt gesleept, 16 kilometer boven het noordwesten van Schiermonnikoog, het eiland waar de Duitser sinds zeven jaar woont.

Een dag eerder had hij een van zijn bekende strandtekeningen gemaakt: een grote cirkel met daarin een autovrachtschip waarvan aan de zijkant de auto’s van boord de zee in rollen. Daaromheen de tekst: Schiermonnikoog auto-frei. Gemaakt voor de Duitse tv-zender RTL, die maandag zijn een paar uur later door de vloed weer uitgewiste zandkunstwerk om het uur toont.

,,Het is zeer dubbel”, grijnst Bracht, die tien jaar geleden principieel zijn rijbewijs inleverde. ,,We discussiëren hoe we met auto’s moeten omgaan. Dit eiland is autoluw, niet autovrij. Hier op het eiland willen de meeste mensen een auto hebben.”

Ruim drie uur eerder trapt een eenzame fietser door de stromende regen richting het dorpscentrum. Het is burgemeester Ineke van Gent, verborgen onder een azuurblauwe regenjas. Ze heeft even poolshoogte genomen en de pers te woord gestaan bij het Noordzeestrand.

,,Naar de veerhaven neem ik ook altijd de fiets. Dan zijn de anderen allemaal met de auto, maar dit is een autoluw eiland, dan geef je het goede voorbeeld.”

De burgemeester komt met een gerust hart van het strand. Ze heeft een update van Rijkswaterstaat gehad en die klinkt haar goed in de oren. ,,Het schip wordt rustig verplaatst, je moet hier ook geen missers mee maken. Dat ze zo zorgvuldig te werk gaan, klinkt goed.”

Rikus van Wijk is als een van de weinigen aanwezig op het druilerige strand. De Goutumer is voor een lang weekeinde met zijn vriendin op Schiermonnikoog en staat klaar om een ochtendduik te nemen in de Noordzee. ,,Iedereen had het erover op een feestje, gisteravond. ‘Is dat slepen wel zo handig?’ Maar de bergers en Rijkswaterstaat zullen wel weten wat ze doen, toch?”

Klaas Reinigert volgt de berging niettemin met stijgende verbazing. ,,Waarom zijn ze zo lang blijven ronddrijven? Ze hebben geluk dat het schip is blijven drijven, voor ’t zelfde was-ie omgegaan”, betoogt hij in hotel Van der Werff.

De 83-jarige kan bogen op vijftig jaar ervaring als berger, waarvan tien jaar als directeur van Smit Tak Internationaal, later opgegaan in Boskalis, een van de twee bedrijven die de Fremantle Highway bergt. Sinds zeventien jaar woont de Rotterdammer op Schiermonnikoog.

Een ‘grondwet’ in de berging, noemt Reinigert het: wanneer een brandend schip dreigt te zinken, dien je dat onmiddellijk aan de grond te zetten om een milieuramp in dieper water te voorkomen. ,,Ik wil niet een soort Hans Wiegel zijn die zich overal nog mee bemoeit, maar als oud-berger irriteert me dat”, vertelt Reinigert.

In een mail aan de krant haalt hij meerdere voorbeelden uit het verleden aan die zijn standpunt ondersteunen. ,,Natuurlijk is het vloeken in de kerk om een schip aan de grond te zetten in het Waddengebied. Maar zet je het schip op het strand, dan kun je simpel de olie eruit pompen en alle auto’s lossen.”

,,Hé, je krijgt een nieuwe buurman”, klinkt het vanaf de stamtafel. Reinigert kijkt verbaasd op. ,,Dertien kilometer verderop.” Reinigert grinnikt. De stamgasten doelen op het schip dat op dat moment nog in aantocht is.

Aan de stamtafel hebben ze geen mening over het schip. ,,Wij zijn geen deskundigen”, zeggen ze van onder hun zeemanspetten. Ze moeten er niet aan denken wat er gebeurt als het schip zinkt, maar wat kunnen ze er verder van vinden? ,,De hele dag door varen er tientallen van dat soort schepen langs”, zegt Jacobus Veldhuis. ,,Dit is de Kalverstraat van de Noordzee.”

Aan het eind van de dag heeft burgemeester Van Gent een antwoord van Rijkswaterstaat gekregen op de suggestie van Reinigert, die ook haar had bereikt. ,,Het schip is aan de onderkant niet kapot. Er was geen reden om het op die manier te doen.”