Een kleine vijftig demonstranten liepen zaterdag mee in een protestmars tegen de zoutwinning door Nedmag in Veendam. Foto: Huisman Media
De gaskraan is al dicht, maar als het aan de inwoners van Veendam en Winschoten ligt stopt ook de zoutwinning in de diepe bodem onder Oost-Groningen. Zaterdag liepen ze een protestmars naar zoutfabrikant Nedmag.
In regen en wind schalt het over het gure industriepark. „Op-zou-ten! Op-zou-ten!” Een kleine vijftig demonstranten staan voor de fabriekspoort van magnesiumzoutproducent Nedmag in Veendam. Hun protestleuze bevat een dringend advies over wat het bedrijf wat hen betreft zou moeten doen: „Op-zou-ten! Op-zou-ten!”
Een halfuurtje eerder had SP-Kamerlid Sandra Beckerman het nog even op een rijtje gezet bij de start van een protestmars naar en tégen Nedmag. Bodemdaling, schade aan huizen, hoge concentraties lood uit de schoorsteen en in het afvalwater dat richting Waddenzee gaat.
Zorgkosten rond Veendam fors boven landelijk gemiddelde
Dat op zich geeft volgens Beckerman al meer dan genoeg reden voor zorg en waakzaamheid. Maar als klap op de vuurpijl kwam daar recent nog een onderzoek door de RTL-nieuwsredactie overheen. Dat wees uit dat de zorgkosten rond Veendam fors boven die van de gemiddelde Nederlander liggen. Hoger nog dan rond Tata Steel, Nederlands grootste vervuiler.
Meer onderzoek is nodig om Nedmag te kunnen aanwijzen als oorzaak van deze alarmerende score, erkent het Groningse Kamerlid. Maar voor de inwoners lijdt het geen twijfel dat er de zoutwinning de bron is van die hoge zorgkosten, de dalende bodem en andere ellende. Daar zijn zijzelf al jaren van overtuigd. Maar ja: hoe overtuig je de rest van de wereld?
(Tekst gaat verder onder de foto)
Ook SP-Kamerlid Sandra Beckerman en landelijk partijleider Jimmy Dijk (midden) liepen mee in Veendam. Foto: Huisman Media
Beckerman ziet parallellen met de gaswinning. „Ook daar hebben de Groningers een lange en taaie strijd tegen geleverd. Maar dankzij gezamenlijke druk is het uiteindelijk gelukt de kraan dicht te krijgen. Een gigantische overwinning, maar nu is dat ook heel erg nodig voor de zoutwinning.”
Niet alleen Nedmag zint op nieuwe zoutputten, ook branchegenoot Nobian onderzoekt de mogelijkheden rond Winschoten. „Als we dit zo door laten gaan, blijft Groningen een wingewest”, vindt Beckerman. „Dan zijn we van het ene af en gaan ze weer door met het andere.”
Protestmars is geen exclusief SP-feestje
De Groningse SP’ster is dit eerste weekend van het zomerreces van de Kamer naar Veendam gekomen met haar fractiegenoten Jimmy Dijk en Bart van Kent. „We zijn hier met drievijfde van de Kamerfractie”, grapt landelijk partijleider Dijk. Die zware delegatie is niet heel verwonderlijk: de protestmars is georganiseerd door zijn partijgenoten in Veendam.
Toch is het geen exclusief SP-feestje. Ook raads- en Statenleden van GroenLinks, de PvdA en D66 lopen mee in kleurige partij-jassen. Evengoed mist er iets, vindt een deelneemster die voor de mars is overgekomen uit Wagenborgen: „Waar zijn hier nu de wethouders en gedeputeerden? De politiek verantwoordelijken hebben het zoutwinningsdossier veel te lang links laten liggen vanwege de economische belangen.”
Toch prijst Jakoba Gräper-Niemeijer, anti-zoutwinningsactiviste van het eerste uur, zich gelukkig met de protestmars. „Ik ben heel blij met deze steun”, zegt de inwoonster van Borger Compagnie die met haar collega-bestuurders van de Stichting Stop Zoutwinning al tientallen jaren strijdt voor erkenning van de schade die inwoners van het gebied lijden.
‘Dit is een probleem van ons allemaal’
Het is een taai en moeizaam gevecht, met complexe juridische procedures tot aan de Raad van State. Alle relevante documentatie moet steevast voor de hellepoorten worden weggesleept, met tijd en energie vretende beroepen op de wet open overheid. „Het is goed om hier te zien dat het protest breed wordt gedragen”, vindt Gräper. „Dit is een probleem van ons allemaal.”
„Deze mars is een mooie speldenprik richting Nedmag: ‘wij zijn er nog, en we gaan niet weg zolang het probleem niet weg is’”, zegt Gräper terwijl de regen gestaag door blijft dreinzen. „Dat is wel toepasselijk”, grapt ze vanonder de paraplu. „Dit is geen dossier waar de zon op schijnt.”
Na een wandelingetje van zo’n anderhalve kilometer, onder meer langs het kantoor van de Omgevingsdienst Groningen, de milieutoezichthouder die heel wat heeft te stellen met het zoutwinningsdossier, staan de demonstranten voor de fabriekspoort. Die is voor de gelegenheid afgezet met dranghekken. Nedmag-directeur Bert Jan Bruning voegt zich bij de stoet en zegt nog eens nadrukkelijk dat hij graag in gesprek gaat over de activiteiten van zijn bedrijf.
‘Wij willen niet nog meer woorden, wij willen daden’
Maar daar komt het zaterdag niet van en later evenmin, zegt lokaal SP-bestuurster en voormalig wethouder, raads- en Statenlid Lian Veenstra die het protest op poten heeft gezet met haar partijafdeling. „Met alle respect: wij zijn wel een beetje uitgepraat met Nedmag. Telkens als je ze het woord geeft, duiken ze, dwalen ze af en komen ze met allerlei technische argumenten waarom het echt niet anders kan. Wij willen niet nog meer woorden, wij willen daden”, houdt ze de demonstranten voor. „En als ze die daden niet kunnen leveren, moeten ze... ?”
En opnieuw schalt het voor de fabriekspoort: „Op-zou-ten! Op-zou-ten!”
'Onze deur staat altijd open'
Nedmag-directeur Bert Jan Bruning betreurt het dat de SP niet het gesprek aan gaat. „Je kunt alles met alles verbinden, maar de feiten moeten wel kloppen. Er worden nu dingen gezegd over onder meer onze uitstoot die gewoon aantoonbaar niet juist zijn. De bewoners hebben recht op een gebalanceerd verhaal. Niemand is gebaat bij ongefundeerde speculaties. We gaan graag in gesprek met de SP, dat proberen we al jaren maar helaas zijn zij daar niet in geïnteresseerd. Aan onze kant staat de deur altijd open, we willen het graag uitleggen want de materie is complex.”
