De fabriek van Nedmag in Veendam. Foto: Archief Harry Tielman
Zoutfabrikant Nedmag staat nu in het brandpunt van de kritiek, maar hoe schadelijk zijn eigenlijk de afvalstoffen die andere bedrijven lozen via de Veenkoloniale Afvalwaterleiding (VKA) ofwel ‘de smeerpijp’?
Daarover willen de Groninger Staten binnen vier maanden de onderste steen boven hebben. De provinciepolitiek is geschrokken van alle publicaties in onder meer deze krant over de giftige stoffen die Nedmag via de VKA-pijp vanaf de fabriek in Veendam afvoert naar de Eems.
Provincie draait Nedmag de duimschroeven aan
Dat geldt voor gedeputeerde Tjeerd van Dekken niet minder. Vorig week kondigde hij al aan dat hij de lozingsvergunning van Nedmag tegen het licht wil houden. Bovendien heeft de magnesiumchloridefabrikant tot april 2024 de tijd om een eind te maken aan de hoge loodconcentraties die uit de fabrieksschoorsteen komen. Zo niet dan volgt een dwangsom die kan oplopen tot 2 miljoen euro.
Maar de Staten willen een breder onderzoek naar de lozingen via de VKA-pijp en werden woensdag op hun wenken bediend door Van Dekken. Die beloofde de politiek een nadere analyse van wat er allemaal door die leiding gaat en hoe dat op elkaar inwerkt als het zich in zee mengt.
Staten willen helderheid over impact op natuur en mens
Die toezegging is voor de Staten aanleiding om voorlopig een motie van tafel te halen waarin acht fracties onder aanvoering van de Partij voor het Noorden en GroenLinks aandringen op een ‘ecotoxicologisch’ onderzoek naar de Veenkoloniale smeerpijp. De indieners willen weten hoe alle gifstoffen op elkaar reageren.
Die vraag is des te urgenter omdat op het eindpunt van de leiding ook het warme koelwater van Google’s datcenter in de Eemshaven uitkomt, aldus PvhN-aanvoerder Dries Zwart. Mede-indiener Stephanie Bennett van GroenLinks vreest een ‘toxicologische mix’ in de kwetsbare Waddenzee en wil zekerheid dat de natuur en de mens niet worden geschaad.
Sluiting zoutputten is brug te ver, eerst de feiten boven water
SP-fractieleider Agnes Bakker wil eigenlijk nog een stap verder gaan en Nedmag bij voorbaat dwingen om twee nieuw geboorde maar nog niet in productie genomen zoutputten bij Veendam (de VE-5 en VE-7) zo snel mogelijk af te sluiten. Daar dringen ook inwoners van het zoutwinningsgebied rond Veendam op aan. Zij klagen al jaren over verzakkingen en schade aan hun huizen.
Zo’n drastische stap gaat een Statenmeerderheid echter te ver: De meeste fracties willen nu eerst de feiten op tafel en dat geldt ook voor Van Dekken. Die erkent dat het toezicht op wat er door de pijp door de jaren heen is gegaan niet altijd even scherp is geweest waardoor het zicht op de huidige stand van zaken troebel is.
Onderzoek moet ook weer niet ontaarden in ‘heksenjacht op bedrijven’
Het wordt een hele klus om de vergunningen van alle gebruikers van de pijp opnieuw tegen het licht te houden, waarschuwt de gedeputeerde. „Dat is niet zomaar geklaard, maar we gaan het wel proberen te doen.” Tegelijkertijd moet het volgens hem ook weer niet ontaarden in een ‘heksenjacht op bedrijven’.
„Als we constateren dat een vergunning gewoon volgens de regels op orde is, dan is dat ook een feit”, houdt Van Dekken de kritische Staten voor. Sterker: het zou zelfs reden kunnen zijn om dat te belonen met minder streng of zelfs helemaal geen toezicht.
Het doel is niet bedrijven onnodig op de huid te zitten, laat staan onterecht weg te zetten als milieuvervuilers, stelt de gedeputeerde „Uiteindelijk gaat het erom dat volksgezondheid en natuur niet in gevaar zijn.”
