Bij chemiebedrijf Nedmag in Veendam verdwijnen niet alleen kilo’s lood in het afvalwater, maar ook in de lucht. De zoutwinner overschreed sinds 2019 meerdere keren de norm voor looduitstoot, en riskeert een dwangsom van maximaal 2 miljoen euro.
Lood is schadelijk voor de gezondheid en door de overheid bestempeld als Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS). Bedrijven moeten zich daarom houden aan strenge wettelijke grenzen voor de hoeveelheid lood die ze via de schoorsteen uitstoten.
Maar van de 25 luchtmetingen die Nedmag tussen 2019 en 2022 liet uitvoeren, kwam een derde boven de loodnorm uit. De meetwaarden zijn door Nedmag eind 2022 zelf doorgegeven in een rapportage aan de provincie.
Volgens de databank Emissieregistratie stootte Nedmag in 2020 in totaal 95 kilo lood uit in de lucht. Een jaar later was dat 287 kilo.
‘Lood in grondstof neemt toe’
Deze krant schreef zaterdag over de toenemende gehaltes van zware metalen in het geloosde afvalwater van Nedmag, waaronder lood. Volgens het bedrijf is het lood vooral afkomstig uit de grondstof dolomiet, dat wekelijks vanuit een Belgische mijn wordt aangevoerd. Ditzelfde lood is de oorzaak van de verhoogde uitstoot in de lucht.
„Het bedrijf dat ons de grondstoffen aanlevert is overgegaan op een energiebesparende methode waarbij de concentratie van lood in de grondstof toeneemt,” zegt Nedmag-directeur Bruning in een reactie.
Toch staat in Nedmags eigen rapport ook dat de loodemissie bij sommige ovens ook bij normale loodgehalten in dolomiet de vastgestelde normen overschreed. Een andere grondstof gebruiken is volgens het zoutwinningsbedrijf niet mogelijk, omdat het ten koste gaat van de kwaliteit.
Filter kan pas werken per 2025
Het bedrijf gaf daarom aanvankelijk aan dat het zou lukken om uiterlijk op 1 april 2024 een stoffilter in gebruik te nemen, om daarmee nieuwe lood-overschrijdingen te voorkomen.
Volgens een woordvoerder van de provincie Groningen is het bedrijf vervolgens een dwangsom opgelegd: voor elk kwartaal dat de luchtoverschrijdingen ná 1 april 2024 voortduren, moet Nedmag 500.000 euro betalen. Dat bedrag kan oplopen tot 2 miljoen.
Maar inmiddels zegt Bruning dat het bedrijf die termijn niet meer gaat halen. Het stoffilter zou niet voor januari 2025 operationeel kunnen zijn.
De totale kosten van het filter zijn 7 miljoen euro, maar dat is volgens Bruning niet het struikelblok. „We moeten de bouw regelen, daar hebben we vergunningen en werkmannen voor nodig. Daarnaast moet het filter ook goed gaan functioneren. Daar is tijd voor nodig.”
Bruning zegt de dwangsom te ,,accepteren”, maar heeft de provincie deze zomer wel een brief gestuurd waarin wordt gevraagd om met die extra benodigde tijd rekening te houden. Daar is volgens hem nog niet op gereageerd.
Productielijn stilgelegd
Sinds begin dit jaar is een van de twee productielijnen stilgelegd, zegt Bruning. Dat is de lijn voor ‘doodgebrand’ magnesiumoxide, een basisstof voor vuurvaste stenen om industriële ovens mee te bekleden. Reden om die lijn stil te leggen is volgens de directeur niet de looduitstoot, maar de afnemende Europese vraag en de hoge energiekosten.
„Bij deze productie kwam veel lood vrij, dus we verwachten wel dat de looduitstoot met de helft is afgenomen, omdat we nu nog maar één oven in bedrijf hebben.” Cijfers om dit te onderbouwen heeft de directeur vooralsnog niet.
Bruning benadrukt dat zijn bedrijf bereid is om de nodige aanpassingen te doen, maar zegt dat de normen en regels ,,complex zijn voor alle partijen.” De provincie kon de afgelopen dagen niet op vragen van deze krant reageren.
Op de vraag wat de impact van de verhoogde lood-uitstoot is op het milieu en omwonenden, kan Bruning geen antwoord geven.
Eerder niet gemeten
Of Nedmag ook al vóór 2019 te veel lood in de lucht bracht, is niet te zeggen omdat het bedrijf dat in eerdere jaren niet heeft gemeten. Daar was geen verplichting voor, zegt de directeur.
Naast lood stoot Nedmag ook te veel zoutzuur in de lucht uit, stelt de provincie Groningen in een brief die dinsdag naar de Statenleden is verstuurd. Verdere details worden daarover niet gegeven. Nedmag stelt dat het bedrijf hier niet in overtreding is.
In de brief reageren Gedeputeerde Staten ook op berichtgeving van deze krant en Pointer over de waterlozingen van Nedmag op de VKA-leiding. GS bevestigen dat er in de vergunning uit 2008 ‘geen lozingsnormen zijn opgenomen’ en dat de vergunning niet meer actueel is. Ook bij de andere op de VKA aangesloten bedrijven gaat de provincie bekijken of het nodig is de vergunningen te veranderen.
De bedrijfslozingen het het Waddengebied komen woensdag aan bod in de Groninger Staten.
