Villa Biwema in Usquert staat te koop. Bewoonster Elly van de Vondervoort leidt ons rond en vertelt erover. Foto: Anjo de Haan
Altijd al in een opvallend Rijksmonument willen wonen? Er staat een te koop-bord in de tuin van dit bijzondere woonhuis in Usquert. Het moet wel wat kosten: de vraagprijs van Villa Biwema is 950.000 euro.
Eigenlijk zijn Elly en Jan van de Vondervoort ruim twintig jaar geleden helemaal niet op zoek naar een nieuw huis. Hij werkt als aannemer in het westen, heeft de woning gebouwd waar zij op dat moment wonen en wil dat in het Noorden nog een keertje doen. Maar dan wordt het stel gewezen op Villa Biwema: „Zijn jullie al in Usquert geweest?”
Het echtpaar wordt op slag verliefd op de markante witte villa van meer dan honderd jaar oud. Met de groene kozijnen, hoge plafonds met Jugendstil-achtige schilderingen en opvallende glas-in-loodramen. „Zoiets zouden we niet zelf kunnen bouwen. Het heeft iets sprookjesachtigs, vind je niet?” zegt Elly (76). „Het huis stond niet voor niets vaak op ansichtkaarten uit Usquert.”
Villa Biwema ligt in hartje Usquert maar is omringd door groen en water. Foto: Anjo de Haan
In 2002 kopen ze Villa Biwema. Samen knappen ze het huis op en wonen er jarenlang met plezier. Maar sinds kort staat er een tekoopbord in de tuin. Inmiddels is Jan overleden en is het huis aan de Streeksterweg te groot geworden voor Elly alleen.
Villa Biwema werd in 1903 gebouwd in opdracht van Hendrik Reinders, een landbouwer en wethouder uit Usquert. Het huis is vernoemd naar zijn boerderij, boerderij Biwema. Deze bestaat niet meer. Waar die naam precies vandaan komt is onbekend. Omstreeks 1900 bouwden veel rentenierende boeren grote, bijzondere huizen in het Groningse dorp.
Het huis is ontworpen door de bekende Groningse architect Gerrit Nijhuis. Ook het pand van Nieuwsblad van het Noorden aan het Zuiderdiep is door hem ontworpen. Zijn werk is te vinden in zowel Stad als provincie.
Jan komt uit Oss, Elly uit Wildervank. Ze hebben elkaar ontmoet in Brabant waar zij een opleiding doet tot chemisch analist en hij bouwkunde studeert in Den Bosch en Eindhoven. Samen verhuizen ze naar de Randstad waar ze jaren wonen. Als ze vervroegd met pensioen kunnen, zoeken ze een nieuwe woonplek in een rustigere omgeving.
De kamers op de bovenverdieping met indrukwekkend uitzicht werden een tijd gebruikt als Bed & Breakfast. Foto: Anjo de Haan
De vorige bewoner van het huis is Hans van der Laan, de oud-burgemeester van de voormalige gemeente Eemsmond. Wanneer het huis wordt gekocht door Elly en Jan is het exterieur van het pand recent geschilderd. Maar de binnenkant van het pand kan een flinke opknapbeurt gebruiken.
„Het was een hele klus, maar mijn man vond het geweldig”, zegt Elly over het renovatieproces. „Verduurzaming vonden we erg belangrijk. Maar door de bijzondere vormen van het huis was dat soms best wel ingewikkeld.” Met veel zorg en aandacht wordt de monumentale villa onder handen genomen.
De opvallende trap met imitatie marmeren ornamenten en kikkers en salamanders op het begin van de leuning, in de met met marmer beklede gang. Foto: Anjo de Haan
Op de overloop een authentiek glas-in-loodraam van Bouvy uit Dordrecht. Foto: Anjo de Haan
Bij binnenkomst vallen de zware houten voor- en tussendeur in art-nouveaustijl meteen op. De hal is bekleed met wit marmer en er staan een rode designstoel en chaise-longue. De kleur past bij de de bekleding op de opvallende lichtgrijze trap in het midden van de hal. Deze is versierd met marmerlook ornamenten, bijzondere spijlen en houten salamanders en kikkers aan het begin van iedere leuning. Licht schijnt door een een indrukwekkend glas-in-loodraam in het trapportaal.
Aan de hal grenst de keuken. Bij de renovatie is de keuken gemaakt in de stijl van de kast. Er waren niet genoeg van de oorspronkelijke tegeltjes met gele en groene motief, daarom zijn er een aantal bijgemaakt in de Aardewerk- en Tegelfabriek in Harlingen. Het verschil is niet te zien. Vanuit de keuken kijk je op de voormalige brandweerkazerne van Usquert, nu omgebouwd tot woonhuis.
De keukenkastjes gerenoveerd in de stijl van de originele de servieskast. Foto: Anjo de Haan
In de keuken is een eetluikje richting de voorkamer. Deze komt nu uit in een kast maar is vermoedelijk voorheen gebruikt om eten te serveren. Op het schilderijtje erboven is de serre afgebeeld. Foto: Anjo de Haan
Dagen poetsen
De ramen in de achterkamer zijn versiert met glas-in-loodramen. De plafonds van de aan elkaar grenzende voor- als de achterkamer zijn versierd met bijzondere Jugendstilschilderingen op de plafonds. Elly heeft deze zelf opgeknapt met instructies van een restaurateur. „Ik heb dagen gepoetst. Daar zat ik dan met een speciaal goedje en keukenpapier bovenop een trap te poetsen.” Ze moet lachen als ze eraan terugdenkt: „Ik ben daar vele uren mee bezig geweest, maar het is wel veel mooier zo.”
Zij is ook hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de inrichting. „Het huis moest er niet uitzien als een museum. Daarom hebben we moderne stukken afgewisseld met stukken die passen bij de tijd waarin het huis is gebouwd.” Zo zijn de nieuwe meubels in de woonkamer in Wenen gemaakt naar authentiek ontwerp.
De woonkamer van Villa Biwema, met een mix van klassieke meubels en stukken naar authentiek ontwerp. Foto: Anjo de Haan
Aan het met voorjaarsbloemen beschilderde plafond in de zitkamer hangt een moderne lamp van de Tsjechische glaskunstenaar Borek Sípec. „De glazen bloemen lijken een beetje op de narcissen die ook op het plafond zijn afgebeeld. Zo vullen authentiek en modern elkaar goed aan.”
Een huis met alleen maar lievelingsplekjes
Wat haar favoriete plek in huis is? „Ach, dat zijn er zo veel”, zegt Elly met een glimlach. Allereerst de eetkamer, aan de voorkant van het huis. „Ik lees hier vaak in de ochtend de krant of doe mijn computerwerk. Door de hoge ramen is het hier heel licht en omdat het aan de voorkant is, voel je hier de verbinding met het dorp.”
Vanuit de zitkamer heb je prachtig zicht op de serre en de tuin daarachter. Foto: Anjo de Haan
Maar ook de woonkamer met aangrenzende serre mogen niet ontbreken. „Je kan mooi uitkijken over de tuin. Wanneer de zon door de glas-in-loodraampjes schijnt, zie je de prachtige kleuren overal in de kamer terugkomen.”
Elly kijkt positief terug op de twintig jaar in Usquert die nu achter haar liggen. „We hebben het hier zo fijn gehad”, zegt Elly. Ze geeft toe dat ze in het begin moest wennen. Het is nogal een overgang: van een druk werkend leven in de Randstad naar het ritme van een pensionado in het Noorden. Maar ze had deze periode nergens anders liever willen doorbrengen.
"Het is een hele fijne periode geweest" Foto: Anjo de Haan