Heleen en haar man verhuisden vanuit de Randstad naar Usquert. 'Hier waren de huizen goedkoop'

Op de stoep van het voormalige gemeentehuis in Usquert zit Heleen de Wit (71) rond het middaguur te genieten van de zon. Ze wacht op haar collega-vrijwilliger met wie ze in het bestuur zit van stichting Berlagehuis Usquert. Van oorsprong komt ze uit Den Haag, haar partner uit Haarlem. Van Usquert had ze nog nooit gehoord toen ze twintig jaar geleden deze kant opkwamen. Reden? „Hier waren de huizen goedkoop.”

Het moment dat ze Usquert voor het eerst binnenreden, staat haar nog helder voor de geest. „Het was ergens in november, aan het eind van de middag. We reden langs dit pand. Ik zei: ‘Stop! Moet je dit zien!’ Wij zijn allebei oud-krakers en het stond leeg. Maar het bleek iets ingewikkelder. We kwamen erachter dat het pand is ontworpen door Berlage en al sinds 1990 eigendom is van Vereniging Hendrick de Keyser, de grootste monumentenbezitter van Nederland. Toen we dat vernamen, hadden we geen zin meer het te kraken.”

Ze vonden een ander onderkomen in Usquert en zij belandde uiteindelijk als raadslid in de gemeenteraad. Ze zijn altijd met plezier in Usquert blijven wonen. „Dat het een seculier dorp is, heeft daar zeker een rol in gespeeld. De hele omgeving is hartstikke gereformeerd en Uithuizen is half katholiek. Usquert is heel tolerant en cultuurminded. Hier wonen ook homostellen en kunstenaars, van wie sommigen hier al in de jaren 60 zijn beland.”

In 2010 werd ze mede-initiatiefnemer van de stichting Berlagehuis Usquert. De Wit: „Dankzij het Berlagehuis ben ik een amateurspecialist op architectuurgebied geworden. Onze doelstelling is om het gebouw open te houden voor publiek en activiteiten te organiseren, zodat niet een of andere rijke stinkerd erin gaat zitten. Begin volgende maand is er een grote tentoonstelling over het werk van ruimtelijk kunstenaar André Volten. Het is een bijzonder bouwwerk. Berlage had nog nooit een raadhuis gemaakt. Dit was zijn kans, ondanks dat het voor hem idioot ver weg was in een totaal onbekend dorp.”