Joël (39) onthult de wandelgang van de Canadese bevrijders in Appingedam: 'Hier werd luitenant MacKenzie neergeschoten'

Bij de spoorwegovergang van de Jukwerderweg in Appingedam wijst Joël Stoppels (39) naar het westen. Verderop bij het spoor is de plek waar het destijds is gebeurd. ,,Daar stak luitenant MacKenzie met zijn mannen in 1945 de spoorlijn over, op weg naar de stad. En daar werd hij neergeschoten.’’

Op zondagochtend 22 april 1945 krijgt de eenheid van Donald Charles MacKenzie de opdracht om het door de Duitsers grondig verdedigde Appingedam aan te vallen. De 30-jarige luitenant moet mijnen ruimen. Als twee van zijn kameraden gewond raken, brengt hij ze in zijn eentje in veiligheid. Maar hij moet zijn heldendaad met de dood bekopen als hij wordt geraakt door een kogel. ,,Zijn helm bleef hier achter, die heb ik in mijn collectie’’, zegt Stoppels.

Het is een van de verhalen langs een nieuwe wandelroute over de Canadese bevrijders van Groningen. Die Canadian Trail loopt van Groningen naar Uithuizen en vervolgens van Holwierde naar Termunten. Het pad maakt deel uit van de Liberation Route Europe. Dat is een internationaal wandelnetwerk dat de opmars van de geallieerden volgt, van de stranden van Normandië tot aan Berlijn.

Sinds vorige week meandert een 133 kilometer lang deel van die route ook door het Groningse landschap. Met een app kunnen wandelaars in totaal 85 verhalen over burgers, Duitsers en Canadese soldaten lezen of luisteren terwijl ze dezelfde weg bewandelen die de bevrijders bijna 80 jaar eerder volgden. Stoppels, werkzaam als projectmanager bij Liberation Route Europe, stelde de route met historische verenigingen uit verschillende dorpen samen.

Aangekomen bij het centrum van Appingedam wijst hij opnieuw richting het westen. Op die plek was de Bolwerkbrug, waar de geallieerden drie Duitsers met hun handen omhoog tegenkwamen. ,,Een van hen riep ‘Nicht schießen, Kamerad’. Hij bleek de plaatselijke Ortskommandant’’, zegt Stoppels. Zo rekenden de Canadezen zonder een schot te hoeven lossen de bevelhebber van de Duitsers in Appingedam in.

Stoppels kent door zijn werk als schrijver en onderzoeker veel Canadese nabestaanden. Ook sprak hij veel met bewoners van Appingedam en Delfzijl over hun herinneringen aan de oorlog. ,,Daardoor staan er in de app veel verhalen die niet zo bekend zijn, zoals het verhaal over MacKenzie en de Ortskommandant.’’

Volgens Stoppels is de wandelroute een vorm van erkenning van de historische gebeurtenissen in Groningen tijdens de oorlog. ,,Er zijn steeds minder Canadese oorlogsveteranen in leven, daarom vind ik het belangrijk om hun verhalen levend te houden. Nu kunnen mensen al wandelend in de voetsporen treden van hun bevrijders.’’