Asielzoekers worden met de bus vanaf Ter Apel naar crisisnoodopvang gebracht, georganiseerd door de veiligheidsregio's. Foto: ANP
Hoe Ter Apel de zomer ingaat, hangt mede af van het Veiligheidsberaad over de asielopvang op maandagavond. Solidariteit van andere regio’s is essentieel, maar juist nu zet voorzitter Bruls zijn hakken in het zand.
Terwijl asielzoekers buiten slapen in Ter Apel, het met overlast kampende dorp in de steek wordt gelaten, de Veiligheidsregio Groningen extra crisisnoodopvang inzet en COA-personeel op de laatste benen loopt, begon de voorzitter van het Veiligheidsberaad Hubert Bruls vrijdag opeens over kansloze asielzoekers.
Om de noodopvang te verlichten, zei hij tegen de NOS, zou je asielzoekers die geen kans hebben op een asielstatus eerder moeten weren. Burgemeester Bruls merkt steeds meer weerstand bij collega’s over de crisisnoodopvang. Het is geen huisvestingsprobleem meer, stelt hij, maar een probleem van de entree van dit land.
Cruciaal dat alle veiligheidsregio’s meehelpen
Wát hij zegt is op zich niet vreemd, de worsteling met asielaanvragen uit veilige landen is bekend. Maar het moment waarop hij het doet is opvallend. Midden in een acute opvangcrisis waarin het voor Ter Apel cruciaal is dat álle veiligheidsregio’s meehelpen met crisisnoodopvang en het versneld huisvesten van statushouders. Vlak voor de vergadering van het Veiligheidsberaad op maandag, waarin de zomer van Ter Apel op het spel staat.
Eigenlijk zegt hij: dit is niet ons probleem, maar dat van het kabinet.
Beleid veranderen kost tijd, Ter Apel heeft nu hulp nodig
Toch zal Bruls ook weten dat het sluiten van de grenzen voor kansloze asielzoekers onmogelijk is omdat iedereen volgens internationale afspraken het recht heeft om asiel aan te vragen. En weet hij ook dat er al aparte versnelde procedures bestaan voor veiligelanders, dat de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) kampt met personeelstekort, dat het heel moeilijk is om mensen uit te zetten als hun landen van herkomst niet meewerken.
Bovendien: procedures veranderen kost tijd. Zeker als er internationale samenwerking of afstemming voor nodig is. Wat Ter Apel nodig heeft, is acute hulp. En daarvoor is toch echt die crisisnoodopvang nodig.
Dat vraagt veel. De veiligheidsregio’s hebben al een enorme inspanning geleverd, stelt Bruls. Ze kunnen het in dit tempo niet langer volhouden. Maar waar hij daarmee aan voorbij gaat, is dat niet alle regio’s evenveel inspanning leveren.
Staatssecretaris had meer solidariteit verwacht
Staatssecretaris Van der Burg hekelde dit weekend in Trouw het gebrek aan solidariteit bij sommige lokale bestuurders: ,,Als je ziet hoe Ter Apel worstelt, dan denk ik: dan is het toch ook een kwestie van onderlinge solidariteit? Je kunt kritiek hebben op het kabinet, of op het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers), op iedereen. Maar je wilt toch ook gewoon je collega-raadsleden en wethouders helpen? Ik had daarin echt meer verwacht.”
Nieuwe azc’s, extra aanmeldcentra, speciale opvang voor kansloze asielzoekers: veel gemeentes houden de boot af. Dat is net zo goed een oorzaak van de crisis in Ter Apel als de instroom van mensen uit veilige landen en de woningnood in Nederland.
Maandagavond zal de staatssecretaris nogmaals een beroep doen op alle veiligheidsregio’s om allemaal extra crisisnoodopvang te regelen. In ieder geval de 225 plekken per regio waarvan is afgesproken dat ze tussen 1 juli en 1 oktober Ter Apel zouden ontlasten. Van die 5625 plekken is nu ongeveer de helft beschikbaar. En de inzet verschilt nogal per regio.
Inzet Drenthe, Groningen en Friesland verschilt
De veiligheidsregio Drenthe sloot bijvoorbeeld vorige week drie crisisnoodopvanglocaties in Emmen, Ruinen en Westerbork. Dat was volgens afspraak, want eerder leverden de veiligheidsregio’s crisisnoodopvang bij toerbeurt. Maar ondertussen is Drenthe nog op zoek naar 225 plekken en stonden door de sluiting van de locaties de asielzoekers weer op de stoep in Ter Apel. Ook de veiligheidsregio Friesland heeft na het sluiten van crisisnoodopvang in Heerenveen op 1 juli nog geen nieuwe crisisbedden beschikbaar gesteld.
De veiligheidsregio Groningen verlengde afgelopen week juist de crisisnoodopvang in Leek en de stad (Damsterdiep) en heeft, met ook een kleine locatie in Zuidbroek, plek voor 290 mensen in de crisisnoodopvang. Daarnaast bieden Stadskanaal en Zuidbroek ‘overlooplocaties’ waar asielzoekers uit Ter Apel in noodgevallen voor één nacht terecht kunnen. In de praktijk is dat bijna dagelijks aan de orde.
Verzet tegen beleid doet meer pijn in Ter Apel dan in Den Haag
Net als in het Noorden zijn ook in de rest van het land de verschillen groot. Bruls mag het met de staatssecretaris dan willen hebben over kansloze asielzoekers, toch zal het maandag in het Veiligheidsberaad ook daarover gaan. Want het enige dat snel verlichting kan brengen in de crisis in Ter Apel is solidariteit van alle regio’s met het Groningse dorp en met de ‘echte’ vluchtelingen, die nog altijd ver in de meerderheid zijn ten opzichte van de veiligelanders.
Voor Ter Apel is het te hopen dat de voorzitter van het Veiligheidsberaad zich maandagavond vooral hard maakt voor die solidariteit. Als Bruls de hakken in het zand zet, zal dat vooral pijn doen in Zuid-Oost Groningen. Niet in Den Haag.
