Geert Wilders (PVV) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) fel in debat over de oorlog in Oekraïne. Ramon van Flymen
Het is dat Joost Eerdmans donderdag in de file stond, anders had zomaar een meerderheid van de Tweede Kamer tegen het herbewapeningsplan van Ursula von der Leyen gestemd. Nu staakten de stemmen en kon Dick Schoof toch nog 3,5 miljard euro beloven.
De dreiging van Poetin en Trump maakt de lastige verhoudingen in de Nederlandse politiek pijnlijk zichtbaar. Voor het verdedigen van Europa lenen de PVV, NSC en BBB zich eventjes niet. Ze zijn voor andere problemen op wereld. Terwijl uit peilingen blijkt dat meer dan 70 procent van de Nederlanders toch echt voor herbewapenen is, zijn in het kabinet drie van de vier partijen tegen. Met de polderpopulisten win je de oorlog niet.
De PVV, BBB en NSC hebben met hulp van kleine partijen als de SGP, FVD en SP een krappe meerderheid in de Kamer, als tenminste Eerdmans van JA21 er ook bij was geweest. Zodat Schoof alleen de steun van de VVD als kabinetspartij heeft om in Europa met de grote jongens mee te praten. In de Kamer leunt hij dan op de voltallige centrum-linkse oppositie van D66 en CDA tot GroenLinks-PvdA en Partij voor de Dieren. Niet dat het er in Europa toe doet, zonder Nederland rijdt de trein ook wel verder.
Meeliftend op het Trumpisme is er afgelopen jaren een krappe populistische meerderheid ontstaan in de Tweede Kamer. Dat begint nu te jeuken.
Het begint woensdag een groot deel van de Kamer behoorlijk te irriteren als Geert Wilders het telkens heeft over ‘de Oekraïne’, met de nadruk op ‘de’. Met ‘de’ ervoor zeg je eigenlijk dat Oekraïne geen land is maar een provincie van Rusland.
Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren onderbreekt Wilders ermee tijdens het debat over de oorlog. Hij negeert haar vraag, maar zegt in de rest van zijn betoog wel telkens ‘de’, ‘de’, ‘de Oekraïne’. Net als hij ook steeds weigert om iets onaardigs over Trumps liefde voor Poetin te zeggen, hoe Frans Timmermans hem ook uitdaagt.
Wilders begint er alleen wel een beetje ongemakkelijk bij te kijken. Na de ruzie met Zelensky in het Witte Huis is steun uitspreken voor Trump wat minder populair geworden onder Nederlandse kiezers.
De traditionele machtspartijen uit het midden hopen dat de meeste Nederlanders een beetje bij zinnen komen, nu de ware aard van het ruwe populisme zichtbaar wordt. Maar bij de verkiezingen van anderhalf jaar geleden was dat nog niet zo, dus zit er in de Tweede Kamer een royale meerderheid aan de rechtse en populistische kant van het spectrum. Groningse en Drentse PVV’ers blazen in dat koor volop hun partijtje mee.
Zo is het dinsdag een heuglijke dag voor Reinder Blaauw, het PVV-kamerlid uit Winschoten, en dat niet alleen omdat hij zijn 31ste verjaardag viert. Namens de Tweede Kamercommissie Sport mag hij het woord voeren bij een petitie ‘Bescherm de vrouwensport’. Tegen transgenders in de sport dus. Waar normaal de gehele kamer van links tot rechts wel even de beleefdheid opbrengt om in ieder geval voor de vorm te luisteren naar indieners van een handtekeningenlijst, zijn bij deze petitie alleen de partij van Wilders, de BBB en Forum voor Democratie op komen dagen. Het echte hardcore-Trumpisme is uiteindelijk in de kamer maar een vrij kleine groep.
Het zijn ook alleen deze drie partijen die, misschien samen met de SP, echt keihard in hun afwijzing van Europa blijven. Dinsdag zitten de PVV-Kamerleden Dennis Ram uit Groningen en Nico Uppelschoten uit Drenthe bij het vragenuurtje gebroederlijk naast elkaar voorin de kamerbankjes om minister Caspar Veldkamp van NSC het vuur na aan de schenen te leggen.
Het gaat over de importtarieven van Trump en wat Nederland daar tegen kan ondernemen. Is het geen grote fout geweest van Nederland om zijn handelsbevoegdheid weg te geven aan Europa, wil Ram weten. Wat kan Nederland nou eigenlijk nog terugdoen nu? De minister wuift het achteloos terzijde. Wat kan Nederland nou in zijn eentje, met zijn 18 miljoen inwoners? Minder inwoners dan een gemiddelde Chinese stad.
Ram druipt af. Met een anti-Europastandpunt maak je je nu eventjes niet erg populair bij bestuurders die zich een hele kerel voelen nu ze in de grote boze buitenwereld het werk moeten doen.
(Arend van Wijngaarden is parlementair verslaggever van Dagblad van het Noorden)