Een inmiddels gesloten gaslocatie bij Zuidbroek. Foto: Anjo de Haan
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) weigert vanwege het einde van de gaswinning om nog langer mee te betalen aan het verbeteren van de economie en leefbaarheid in het Noorden. Dat heeft het bedrijf aan de overheid laten weten.
Daarover schrijftde Volkskrant. In 2018 sloot de Staat met de NAM een akkoord om 500 miljoen euro bij te dragen aan ‘perspectief voor Groningen’. De aandeelhouders van de NAM zijn de oliebedrijven Shell en ExxonMobil. In die overeenkomst staan ook afspraken over het afbouwen van de gaswinning in Groningen en het overdragen van de verantwoordelijkheid voor het schadeherstel en de versterking aan de overheid.
Destijds werd afgesproken dat de gaswinning tussen 2028 en 2035 zou eindigen, maar dat werd uiteindelijk versneld. Vorig gasjaar (loopt van oktober tot oktober) stopte de gaswinning al, sinds april dit jaar zit de gaskraan van het Groningenveld definitief op slot.
343 miljoen
De NAM zou vanaf 2018 vier jaar 75 miljoen euro overmaken, en daarna jaarlijks 25 miljoen euro tot en met 2029. De NAM heeft voor 2023 slechts deels betaald en voor 2024 nog niet.
In een interview met de Volkskrant zegt NAM-directeur Martijn van Haaster dat de betalingen voor ‘Perspectief voor Groningen’ zijn gekoppeld aan de gaswinning uit het Groningenveld. ,,Die zou doorlopen tot 2030, maar de winning is op 1 oktober 2023 gestopt. NAM heeft alle bedragen tot dat moment voldaan, in totaal ruim 343 miljoen.’’
Volgens Van Haaster heeft het versneld stoppen met de gaswinning de balans van het akkoord verstoord. ,,Dan is het niet gek om afspraken te herzien.’’ Volgens Van Haaster heeft de NAM eerder al 250 miljoen euro bijgedragen aan de leefbaarheid en economie in Groningen, onder meer door een verduurzamingssubsidie voor huiseigenaren.
‘Uiterst teleurstellend’
De Staat is het niet eens met de NAM en eist alsnog betaling van de betreffende facturen. Staatssecretaris Eddie van Marum (BBB, Herstel Groningen) noemt de houding van de NAM ‘uiterst teleurstellend en getuigen van weinig zelfreflectie’. Hij wijst op de problemen die de gaswinning hebben veroorzaakt en nog steeds veroorzaken voor mensen in Groningen en Noord-Drenthe.
,,Vanwege de afspraken die in 2018 met de aandeelhouders van de NAM zijn gemaakt, is in de begroting wel op de NAM-bijdragen gerekend. Er is ook herhaaldelijk gevraagd om een gebaar naar de regio’’, zegt Van Marum. Het Rijk steekt de komende 30 jaar zelf ook 7,5 miljard euro in Groningen en Noord-Drenthe met maatregelenpakket Nij Begun, om de ereschuld richting gasgedupeerden in te lossen.
De NAM en de Staat hadden de laatste jaren al niet zo’n beste relatie. De overheid stuurt de rekening voor schadeherstel en versterking naar de NAM als wettelijk aansprakelijke partij voor de gevolgen van de gaswinning. De NAM wil juist een vergoeding voor de misgelopen inkomsten van gas dat tot 2030 gewonnen had kunnen worden. Er lopen meerdere arbitragezaken tussen de NAM en de overheid. De verwachting is dat daar volgend jaar uitspraken over komen.
