Julian Bushoff in de Tweede Kamer. Foto: ANP/ Robin van Lonkhuijsen
ExxonMobil begint een nieuwe arbitragezaak tegen de Nederlandse staat over de beëindiging van de gaswinning in Groningen. ,,Opnieuw een schoffering van Groningers’’, reageert Tweede Kamerlid Julian Bushoff van GroenLinks-PvdA.
Oliemaatschappij ExxonMobil stelt dat de Nederlandse staat afspraken heeft geschonden door niet in het jaar 2030 maar al in 2024 de gaswinning uit het grote Groningen-veld te beëindigen. Met gesprekken achter gesloten deuren hoopt het bedrijf waarschijnlijk een nieuwe deal over een afkoopsom te sluiten.
ExxonMobil is voor de helft aandeelhouder van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), de door Nederland aangewezen partij om gas te winnen in Groningen. In 2018 kondigde de regering aan om in 2030 te stoppen met de gaswinning in de provincie, vanwege de aardbevingen die door de gaswinning worden veroorzaakt.
In datzelfde jaar was er een akkoord op hoofdlijnen tussen Nederland en ExxonMobil over de afhandeling van de bevingsschade en het dichtdraaien van de gaskraan. Vervolgens besloot de regering de gaswinning niet in het eerst aangekondigde jaartal maar al eerder te beëindigen.
‘Goed voor Nederland en alle betrokkenen’
Volgens ExxonMobil kwam Nederland terug op ‘contractuele verplichtingen’ en lukte het vervolgens niet om tot een nieuwe schikking te komen, wat het energieconcern wijt aan de opstelling van het vorige kabinet. ‘Wij vragen de nieuwe regering om wél in dialoog te gaan om tot een voor beide partijen aanvaardbare oplossing te komen. Een dergelijke regeling zou goed zijn voor Nederland en alle betrokkenen, inclusief de Groningers’, schrijft ExxonMobil Benelux.
Tweede Kamerleden Bushoff van GroenLinks-PvdA en Sandra Beckerman van de SP hebben Kamervragen gesteld over de arbitrage. ,,Totaal mesjogge’’, noemt Bushoff de zaak.
De Kamerleden vinden dat het kabinet niet in gesprek moet met Shell of ExxonMobil. ,,Met zulke immorele bedrijven moeten geen gesprekken worden gevoerd. Je moet ze bestrijden in een rechtszaak’’, stellen ze.
‘Niet achter gesloten deuren’
Ze vragen aan minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei wat het bedrag is dat beide bedrijven moreel verplicht zijn aan de Groningers te betalen en stellen dat de aandeelhouders van de NAM meermaals vrijwillige bijdrages aan de ereschuld aan Groningen hebben geweigerd. In ieder geval vinden de oppositieleden dat gesprekken achter gesloten deuren onwenselijk zijn.
Een arbitragezaak lijkt op een rechtszaak, maar gebeurt in principe niet in het openbaar. ExxonMobil dient een arbitrageverzoek in onder het Energiehandvestverdrag, ook wel bekend als Energy Charter Treaty (ECT). Dat verdrag moet meer internationale samenwerking mogelijk maken op het vlak van energie, maar critici vinden dat de afspraken de strijd tegen klimaatverandering bemoeilijken.
