Meters aan kerstlampjes en knipperende dieren vullen de straten. Lichtjesroutes zijn niet meer weg te denken uit het Noorden

Lichtjesroutes schieten de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond. Dwars door Wildervank en Veendam, langs de boerderijen in het Westerkwartier of juist kleinschalig in de Schilderswijk in Groningen. Meters aan lampjes, knipperende discoverlichting en allerlei figuren. Iedere kerstliefhebber maakt er zijn eigen feestje van.

Zo’n lichtjesroute opzetten is niet zomaar gepiept. Diep in de zomer, als de thermometer de dertig graden aantikt, beginnen de voorbereidingen al, vertelt Heidi Guchelaar. Zij coördineert de lichtjesroute in de Schilderswijk. Die is op woensdag 11 december.

Het was nog even twijfelen óf er een tweede editie kwam, zegt Guchelaar. De eerste bleek stukken meer werk dan verwacht. Maar voegt ze eraan toe: de wijk leefde op en mensenwisten elkaar te vinden. „Sommigen hebben nog steeds contact met elkaar. Het was een groot succes.”

Guchelaar merkt dat het opzetten van het feest (‘het is voor en door bewoners’) saamhorigheid brengt. „Het duurt uiteindelijk slechts twee uur om alles te zien, maar iedereen is nu al zo bezig. Ik geniet hier enorm van, het bevorderen van dingen samen doen, iets toevoegen. Ja, noem alle clichés maar op, haha.”

Bewoners, want uiteindelijk moet het door hen gedragen worden, werden opgeroepen om hun huizen te versieren. Guchelaar hielp bij het opzetten van een kunstprogramma. Kinderen schilderen samen met vrijwilligers van de kerk glazen potjes voor kaarsen, buurtbewoners tonenkunst en een student met een draaiorgel verkleedt zich in Dickens-stijl en gaat door de wijk.

Het is maar een greep uit de zeventien activiteiten langs de route. Die beslaat twee kilometer.Er is een kerststalwaar bezoekers zich kunnen verkleden in kleding die is gemaakt door de plaatselijke breiclub. „Voor fotomomentjes”, zegt Guchelaar. Op vier plekken wordt gratis chocolademelk en glühwein uitgedeeld.

Sommige lichtjesroutes kun je te voet afleggen, andere zijn zo lang dat ze beter op de fiets of met de auto gereden worden. InWildervank en Veendam is dat weer niet nodig. Daar rijdt de paardentram langs de feeëriek verlichte straten.

De Kerstman rijdt mee op de tram, zegt Klaas Brouwer van stichting de Eerste Wildervankster Paardentram. Nadat er een jaar geen route werd opgezet in Veendam, heeft de stichting de taak op zich genomen. „Ik waarschuwde nog dat het wel heel veel werk was”, zegt Brouwer. „Toen zei een ander bestuurslid dat het toch wel een hele mooie sfeer geeft en dat is ook zo.”

De tram rijdt een route van 13 kilometer en er is een alternatieve autoroute van 28 kilometer. „Toen we een oproepje deden, stroomden de e-mails binnen”, zegt Brouwer. „Er zijn zoveel mooie straten.” Het spijt hem dat de tram niet overal langs kan. Sommige straten zijn nu eenmaal net wat te ver weg of zijn lastig keren voor de tram.

De avonden waarop de tram rijdt, zijn bijna allemaal volgeboekt. „Dat gebeurde ook heel snel.” Het kost een paar euro, maar kinderen krijgen dan wel een cadeautje, met dank aan de plaatselijke speelgoedwinkel. In tegenstelling tot voorgaande edities worden dit jaar geen prijzen uitgereikt aan de mooist versierde huizen. „Het is geen competitie, we maken er samen wat moois van.”

In het Westerkwartier wordt flink uitgepakt. De grote boerderijen worden versierd met lampjes.Buiten staan ‘dieren’ als schapen, hertjes en rendieren in het licht. Zelfs de tractoren worden als kerstbomen opgetuigd, met gekleurde lampjes over het voertuig.

Andries van der Hoog (34) organiseert de boerderijentocht voor de vierde keer. Dat doet hij als lid van Westerkwartier Boert Bewust, een organisatie die zich inzet om boeren met burgers te verbinden. Een 40 kilometer lange route gaat langs verlichte boerderijen. Bij een aantal kunnen deelnemers een pitstop maken. Via een app krijgen mensen informatie over het boerenbedrijf waar ze langsrijden.

„We hopen dat het weer een succes wordt. Misschien niet zoals de allereerste editie, dat hadden we niet durven dromen. Of eigenlijk willen dromen”, blikt Van der Hoog terug. Het was tijdens de coronapandemie. Waar de organisatie hoopte op een paar honderd deelnemende auto’s, bleek de opkomst veel hoger. De teller kwam uiteindelijk op ongeveer 3000. Sindsdien werkt de organisatie met aanmeldingen, maximaal 450 auto’s. „En die wagens zitten doorgaans bommetjevol”, zegt Van der Hoog.

Zeventig trekkers – uitgedost met fraaie kerstverlichting – vullen op 20 december het straatbeeld tijdens de Oostermoer Lichtjestour. De tocht gaat langs dorpen als Nooitgedacht, Gieten en Gasselternijveen. „Het leeft enorm”, ziet Gerbrand Lensen, bestuurslid van De Tentoonstellingsvereniging Oostermoer (TTV), de club die de tocht voor het derde jaar organiseert. „Zelfs toen wij nog geen reclame hadden gemaakt, waren er al mensen op de site die een kaartje kochten. Blijkbaar kijken zij dagelijks of de tickets zijn vrijgekomen.”

Lensen denkt dat het kerstgevoel meespeelt in de populariteit van de tocht. „Dat werkt verbindend en roept positieve gevoelens op. Zelfs bij slecht weer staan er mensen langs de kant.”

De lichtjestocht gaat dit jaar ook door Rolde, terwijl dat dorp niet in het Oostermoergebied ligt. Het is een samenwerking met de Oranjevereniging, die daar diverse activiteiten organiseert. De trekkers gaan langs de Kleine Brink, waar de verlichte voertuigen uitgebreid te bewonderen zijn.

Er zijn geen regels over hoe de trekkers versierd moeten zijn. ,,Maar er zijn wel verkeersregels. Er mogen geen attributen uitsteken, er mag niet getoeterd worden en de zwaailampen moeten uit. Zo komt de verlichting goed tot zijn recht.”