Inwoners van Hoogkerk willen behoud oude strokartonfabriek De Halm. 'De fabriek moet blijven staan, die hoort bij Hoogkerk'

Vanaf het Hoendiep is de oude strokartonfabriek in Hoogkerk duidelijk te zien. In vage koeienletters siert het opschrift ‘coöperatieve stroocartonfabriek de Halm’ de gevel. Het herinnert aan vervlogen tijden waarin de fabriek nog op volle toeren draaide. Nu staat het statige pand al tientallen jaren leeg. De ramen zijn dichtgetimmerd, de muren verkleurd.

Hoogkerker Derk Uni (71) kijkt uit op De Halm. ,,Je hebt soms het idee dat je tegen een gebouw uit het voormalige Oostblok aankijkt’’, zegt hij vol bewondering. Uni woont in een huis uit de 19de eeuw aan het Hoendiep en werkte jarenlang bij een aannemersbedrijf. Zijn huis zou ooit van de directeur van de strokartonfabriek zijn geweest, al weet Uni dat niet zeker. ,,Ik heb een oude foto waar een man in driedelig pak voor het huis staat.’’ Hij heeft een voorliefde voor oude gebouwen. ,,Ik vind het altijd zonde als ze gesloopt worden. Ik hoop dat het toch blijft staan.’’

Maar die hoop lijkt ijdel. Volgens verpakkingsbedrijf Solidus, de eigenaar van De Halm, is de oude fabriek rijp voor de sloop. Wie het gebouw van binnen wil bekijken heeft pech: Solidus laat geen bezoekers toe. ,,Er staat een hek omheen. Het is veel te gevaarlijk, omdat het al vijftig jaar leeg staat toen men overging van stro op papier’’, zegt productieleider Frits Mulder van Solidus. ,,Voor ons is het gewoon een deel van de fabriek, dat we willen slopen omdat we er niks mee doen.’’

Dat zien omwonenden liever niet gebeuren. ,,Ik zou het absoluut zonde vinden. Die fabriek hoort bij Hoogkerk, hij staat er al zó lang. Dan verdwijnt er weer een stukje Hoogkerk’’, zegt Christina Bijkerk (58) resoluut. ,,Te gevaarlijk? Doe er dan wat aan. Veel oude gebouwen zijn in slechte staat’’, wuift ze het argument van Mulder weg.

Pieter Jansen (69) is het roerend met haar eens. Hij woont al 37 jaar in de Schoenerstraat, die pal achter De Halm ligt. Jansen kende 6 buren die bij de strokartonfabriek werkten, maar die zijn allemaal verhuisd na hun pensioen, of overleden. ,,De fabriek moet blijven staan. Die hoort bij Hoogkerk’’, herhaalt hij de woorden van Bijkerk. ,,Er worden al te vaak oude karakteristieke gebouwen afgebroken. Ik vind dat kortzichtig.’’

Bijkerk heeft wel ideeën voor een nieuwe bestemming voor het pand. ,,Zet het af, knap het op en verhuur het voor mijn part aan studenten of kunstenaars. Je kunt zoveel leuke dingen bedenken om ermee te doen. Desnoods met een brug over het Hoendiep heen, zodat de papierfabriek kan doorwerken.’’ Jansen steekt een beschuldigend vingertje in de lucht en reageert cynisch: ,,Maar dat kost geld, hè!’’

Ook Uni heeft zijn twijfels bij de onveiligheid van de fabriek. ,,Dat casco is best wel stevig, dat werd destijds goed gebouwd. Dat stort niet zomaar in’’, zegt de voormalige aannemer. Hij wijst naar de geschiedenis van voormalige strokartonfabriek De Toekomst in Scheemda. Die stond ook jarenlang te verpauperen en dreigde eind jaren 90 te worden gesloopt. Maar het kreeg de status van rijksmonument en werd vanaf 2009 flink opgeknapt. Sinds 2018 wordt in de fabriek jaarlijks het Grasnapolsky-festival gehouden en vorige week was de eindexamententoonstelling van kunstacademie Minerva er te bewonderen.

Volgens Mulder van Solidus is er een verschil tussen de fabrieken in Scheemda en Hoogkerk. ,,De Toekomst was een ruïne, daar was geen bedrijvigheid. Hier bij De Halm werken mensen en rijden heftrucks en vrachtwagens af en aan. Wij gaan er niet in investeren om de boel op te knappen.’’

Wina Johannes (64) woont sinds 1991 op een woonboot aan het Hoendiep en is verknocht aan de oude fabriek. ,,Ik vind het idioot dat ze die weg willen hebben. Hij mag echt niet gesloopt worden. Waarom wordt het niet cultureel erfgoed? Hoe haal je het in je hoofd, zo’n oud en prachtig gebouw.’’

Johannes denkt dat het met de vervallen staat wel meevalt. ,,Die gebouwen van 100 jaar oud hebben vaak ook muren van 100 meter dik. Er zou iemand met verstand binnen moeten kijken of het echt gevaarlijk is.’’ Wat haar betreft, vertrekt Solidus van het bedrijfsterrein. ,,Waarom gaan ze niet naar de Westpoort? Ik zou zeggen, zoek een andere plek en laat ons de gebouwen. Ik snap dat ze geen zin hebben om een oud pand te onderhouden. Maar er zijn niet veel oude gebouwen meer in Groningen. Koester ze.’’

Reageren? remco.van.veluwen@dvhn.nl