Uniek stukje Hoogkerk is in gevaar: Groningen buigt zich over sloopplan voor strokartonfabriek De Halm (maar misschien kan een vleermuis het gebouw redden)
De oude strokartonfabriek De Halm in Hoogkerk wordt mogelijk gesloopt. Foto: Peter de Kan
Het is eigenlijk zo’n waardevol gebouw dat het best een monument had kunnen worden. Maar dat is kartonfabriek De Halm in Hoogkerk niet, en de eigenaar heeft een sloopvergunning gevraagd. Tot verdriet van de politiek en erfgoedliefhebbers.
,,Er is zoveel misgegaan rondom De Halm’’, zegt Peter Michiel Schaap, het hoofd van Groningse architectuurplatform GRAS. ,,Dit complex had al tien jaar geleden beschermd moeten worden, maar er hebben mensen liggen slapen. Hoogkerk is sowieso altijd een ondergeschoven kindje geweest. Terwijl je het juist moet omarmen.’’
Unieke combi: fabriek én huizen voor het personeel
Hoogkerk is van oudsher een industriedorp, waar de suiker- en kartonfabriek de grootste werkgevers waren. De Halm is in de jaren ‘10 van de vorige eeuw tegelijk gebouwd met huizen voor de arbeiders, opzichters en eigenaar van de fabriek. ,,Er zat een heel aimabele gedachte achter, van goed zorgen voor je werknemers. Die nog steeds aanwezige combinatie van woningen en fabriek is uniek.’’
Daar mag niet zomaar een sloophamertegenaan, vindt Schaap. Dus zodra hij in de wandelgangen vernam dat de huidige eigenaar van het complex (‘een of ander Amerikaans private equity-bedrijf’) een sloopvergunning aangevraagd heeft, sloeg hij alarm op Twitter en LinkedIn. ,,Daar kwam enorme bijval op, uit allerlei hoeken’’, merkte hij.
Ook de Groningse gemeenteraad maakt zich zorgen. GroenLinks, PvdA, D66 en SP vroegen woensdagmiddag aan wethouder Roeland van der Schaaf (PvdA) wat hij van de voorgenomen sloop weet, en of er nog een mouw aan te passen is.
‘Sloop lijkt me onvermijdelijk’
,,Er zijn bij ons inderdaad plannen bekend om een deel van het gebouw De Halm te slopen’’, antwoordde de wethouder. Hij heeft daar formeel niets over te zeggen: ,,De provincie is hier het bevoegd gezag, wij als gemeente kunnen alleen adviseren. De sloopvergunning is nog niet verleend. Maar het lijkt me wel onvermijdelijk.’’
Het hoofdgebouw van De Halm is in zo’n slechte staat dat het eigenlijk niet veilig is om er binnen of zelfs maar in de buurt te zijn. ,,We zijn de afgelopen tijd druk geweest met onderzoek: hoe is dit gebouw eraan toe, kunnen we het een nieuwe bestemming geven?’’
Extra tijd dankzij de vleermuis
Van der Schaaf ziet het liefste dat er zoveel mogelijk behouden blijft van de karakteristieke gevel en de fundering. ,,Dit is een gebouw met grote cultuurhistorische waarde, dat vind ik ook. Potentieel is het een gemeentelijk monument. Maar het heeft nu geen formele status.’’
Daarom verwacht hij dat de sloop niet meer tegen te houden is. ,,Er schijnt wel een kolonie vleermuizen te wonen, dus moet er nog ecologisch onderzoek gedaan worden. Dat geeft wat extra tijd.’’
