Henk Kamp, de minister die na 'Huizinge' de gaskraan verder openzette, volgende week voor de parlementaire enquêtecommissie. Deze kopstukken maken ook hun opwachting

Waar het in de tweede week vooral ging om de aardbeving van Huizinge in 2012 en wat de directe impact daarvan was, gaat het in de derde week om de mensen die toen de beslissingen namen.

Zo worden oud-minister van Economische Zaken Henk Kamp (2012-2017), oud-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (2012-2017), ex-topambtenaar Mark Dierikx en voormalig directeur van Shell Dick Benschop verhoord. In de derde week zou ook Joost van Roost moeten komen voor zijn getuigenverhoor, maar hij weigert om te komen.

10.00 uur: De week begint met. Hij was van 2007 tot en met 2016 commissaris van de Koning in Groningen. Hij vroeg in 2013 om een miljard euro compensatie voor Groningen. Dat stond al snel bekend als ‘het miljard van Max’. Het miljard kwam er in eerste instantie niet. De Tweede Kamer wees het af. Uiteindelijk kwam er in een bestuursakkoord wel geld voor Groningen. Datzelfde jaar stelde Van den Berg samen met gedeputeerde William Moorlag een commissie in om onderzoek te doen naar de toekomst van het gaswinningsgebied. In 2015 riep Van den Berg minister Kamp op om de gaskraan verder dicht te doen.

13.00: Als tweede komt aan de beurt. De oud-burgemeester van Groningen was van 2014-2015 voorzitter van de Dialoogtafel, waarin overheden en belangenorganisaties zoals de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad met elkaar overlegden. Het was de bedoeling om het vertrouwen tussen Groningers, de politiek en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) te herstellen, maar na een jaar stopte de dialoogtafel al. Wallage zei toen dat dit door toedoen van de overheid kwam, omdat die de maatschappelijke organisaties niet serieus genoeg nam.

15.30:sluit de maandag af. In 2009 was hij een van de oprichters van de Groninger Bodem Beweging. In 2021 stopte hij als voorzitter. Twaalf jaar lang zette hij zich in voor de belangen van gedupeerden. Hij was aanwezig bij talloze overleggen met de minister, met de provincie en de NAM.

10.00: De woensdag staat in het teken van de NAM. De dag begint met , die nog steeds bij het bedrijf werkt. Hij is sinds 2009 . Hij leidt het onderzoeksprogramma naar het ontstaan en de gevolgen van de aardbevingen in Groningen.

13.00: Daarna is aan de beurt. Hij was van 2014 tot en met 2018 CEO van de NAM. In 2015 bood hij namens de NAM excuses aan voor de ellende die is veroorzaakt door de gaswinning en aardbevingen. Hij zei toen dat de NAM nieuwsgieriger had kunnen zijn naar wat er precies gebeurt onder en boven de Groningse grond. ,,We hadden meer open kunnen staan voor geluiden van buiten.’’

9.30: De dag begint met topambtenaar . Hij was van 2011-2016 directeur-generaal Energie, Telecom en Mededingingen op het ministerie van Economische Zaken. In die tijd was hij ook commissaris van GasTerra. Na zijn vertrek bij Economische Zaken is hij consultant geworden. Dierikx zat als regeringsvertegenwoordiger aan bij de Maatschap Groningen. Officieel als toehoorder, maar de directeur-generaal blijkt hij zeer pro-actief te hebben meegedacht met oliebedrijven Shell en ExxonMobil.

Het was ook Dierikx die eind 2013 - toen er het jaar na Huizinge een recordhoeveelheid gas uit de grond werd gepompt - tegen de Maatschap zei dat de Groningse gasproductie zonder problemen kon worden verlaagd naar dertig miljard kuub, blijkt uit notulen van de Maatschap.

13:30: sluit de dag af. Benschop is nu bekend als directeur van Schiphol, maar was van 2011 tot en met 2015 de president-directeur van Shell. Hij wordt ongetwijfeld bevraagd naar de rol van Shell in 2013. Toen oefende Benschop samen met de topman van ExxonMobil druk uit op het miniserie van Economische Zaken. Zo probeerden ze meermaals het rapport van SodM, dat waarschuwde voor meer en zwaardere aardbevingen in Groningen, vooraf af te zwakken. Het was ook Benschop die vond dat na het alarmerende advies van Staatstoezicht op de Mijnen niet het beeld moest worden gecreëerd dat het risico voor de inwoners van Groningen ,,opeens groter is geworden”. Maar SodM stelde juist vast dat het van een schadeprobleem een veiligheidsprobleem was geworden.

Dat de donderdag eindigt met het verhoor van Benschop was niet de bedoeling. Om 16.00 uur staat Joost van Roost, de oud-topman van ExxonMobil op het schema. Maar hij weigert te komen. En omdat Van Roost de Belgische nationaliteit heeft, kan hij volgens de wet op de parlementaire enquête niet verplicht worden om voor het verhoor te verschijnen.

Een grote teleurstelling voor de enquêtecommissie. ,,Wij vinden en vonden het zeer belangrijk om Van Roost te spreken”, zei voorzitter Tom van der Lee in een reactie. Van der Lee zegt dat er alles aan gedaan is om hem alsnog over te halen, maar dat het tot niets heeft geleid. ,,Via zijn advocaat, via het bedrijf ExxonMobil, maar niks. Hij persisteert in zijn weigering.”

Van Roost is in het Groningendossier een zeer belangrijke speler. Tussen 2000 en 2017 was hij de baas van Esso, de Benelux-tak van het Amerikaanse ExxonMobil. In die hoedanigheid was hij ook de voorzitter van de Maatschap Groningen.

10.00: Twee oud-ministers op het programma vandaag. De eerste is . Hij was van 2012 tot en met 2017 minister van Financiën. Hij ging over de Nederlandse schatkist, waar de aardgasbaten uit Groningen een belangrijke rol in speelden. Zeker in de crisisjaren waarin Dijsselbloem (PvdA) minister was. Was geld een reden om in 2013 zoveel gas te winnen? Misschien heeft Dijsselbloem het antwoord.

In 2019 onthulde hij als voorzitter van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid het aardbevingsmonument ‘Het Andere Monument’ langs de A7. ,,Het maakt de negatieve gevolgen van de gaswinning zichtbaar’’, zei Dijsselbloem toen, ,,en we zien toch keer op keer dat het nodig blijft om dat onder de aandacht te brengen. Dat schadeherstel en het versterken van huizen in Groningen niet van de grond komen.”

13.30: De week sluit af met het eerste verhoor van oud-minister van Economische Zaken. Hij wordt in oktober nogmaals verhoord. Het is tot nu toe voor het eerst tijdens deze parlementaire enquête dat iemand twee keer verhoord wordt. Kamp (VVD) was van 2012 tot en met 2017 minister van Economische Zaken. In die tijd gebeurde veel in het gasdossier. Zware aardbevingen, protesten en enorm hoge winning. Zo werd onder zijn ministerschap in 2013 in het jaar na de zware beving van Huizinge een enorme hoeveelheid gas gewonnen.

De naam van Henk Kamp is tijdens de eerste twee weken van de verhoren al vaak gevallen. Zo was voormalig inspecteur-generaal van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) zeer kritisch over de rol van Kamp, die het naliet om in te grijpen na de beving bij Huizinge. Ook voormalig NAM-directeur Bart van de Leemput wees in zijn verhoor naar Kamp. Het was niet de directeur van de NAM die besloot over de hoogte van de gaswinning. ,,Dat zijn de minister en GasTerra.’ En Anton Broenink van Exxilmobil zei vrijdag: ,,Minister Kamp had de gaswinning in 2013 gigantisch kunnen verlagen.''