Groningen loopt extra risico als beveiligde psychiatrische zorg voor asielzoekers in kliniek Veldzicht stopt. 'Wij zijn hofleverancier voor deze bedden'

Dat zegt de Groningse wethouder Manouska Molema. In het Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht zijn 35 beveiligde bedden voor asielzoekers en ongedocumenteerden die er psychisch zo slecht aan toe zijn dat ze een gevaar vormen voor zichzelf en hun omgeving. Omdat Groningen veel opvanglocaties heeft, waaronder Ter Apel, én een bed-bad-broodopvang in de stad, wordt een groot deel van die bedden vanuit hier bezet.

Afgelopen week verschenen in de media berichten dat de Dienst Justitiële Inrichtingen van plan zou zijn deze plekken te gaan gebruiken voor tbs’ers. Wethouder Molema maakt zich grote zorgen. „Deze mensen kunnen nergens anders terecht. Er is geen alternatief in de reguliere GGZ, waar vooral in Noord-Nederland de wachtlijsten lang zijn. Bovendien gaat het om soms zwaar beveiligde bedden. Dit zijn tikkende tijdbommen.”

Vorig jaar werd een hulpverleenster in de bed-bad-broodopvang (de landelijke vreemdelingenvoorziening LVV) in Groningen gegijzeld en zeer ernstig misbruikt door een patiënt die net uit Veldzicht kwam. In de kliniek zelf heeft een patiënt in 2022 drie medewerkers aangevallen van wie een is overleden.

„Ik maak me zorgen om de patiënten zelf en om wat ze kunnen aanrichten in de samenleving.” Een van de redenen dat Groningen volgens de wethouder extra risico loopt is dat hier een LVV is waarin uitgeprocedeerde asielzoekers worden opgevangen. Het Rijk stopt de financiering daarvan, maar Groningen wil ermee door omdat mensen anders op straat zouden belanden. „Deze groep heeft geen recht op reguliere zorg. Sommigen daarvan zitten bij Veldzicht.”

De afspraak is dat de gemeente wordt geïnformeerd als iemand vanuit Veldzicht naar Groningen komt. Vorige week is dat bij één geval niet gebeurd. Molema: „Wij weten niet of dat te maken heeft met plannen om deze afdelingen te sluiten. Wij zijn officieel nergens over geïnformeerd en hebben het via ons netwerk en de media moeten horen.”

Ook GGZ-instelling Lentis wist van niets. „Dat is vreemd, want wij zijn hofleverancier voor deze bedden”, zegt directeur acute zorg van Lentis Marlies Snelleman. „We verwijzen zeker een keer per maand iemand naar Veldzicht, soms vaker.” Dat komt vooral omdat aanmeldcentrum Ter Apel in de regio is, de plek waar alle asielzoekers binnenkomen en zware psychische problemen als eerste aan het licht komen.

„Deze doelgroep is heel complex”, zegt Snelleman. „Het COA heeft geen ander plek waar zij naartoe kunnen als het niet meer veilig is. Vaak gaat het om mensen met ernstige trauma’s die zich in een uitzichtloze situatie bevinden. Ze hebben niets meer te verliezen, zijn soms suïcidaal en kunnen hele heftige dingen doen. Als zo iemand door het lint gaat in het azc, moeten wij acuut kunnen doorverwijzen naar een geschikt bed. Er is niets anders dan Veldzicht.”

Sinds Snelleman hoorde van de plannen bij Veldzicht heeft ze nog geen contact kunnen krijgen met de instelling. Wel hoort ze van bronnen over een opnamestop. Bezorgde gemeenten, waaronder Groningen, hebben aan het begin van de week aan de bel getrokken bij minister Marjolein Faber. Een woordvoerder van het ministerie van Asiel en Migratie kan niet meer zeggen dan dat ‘het gesprek gaande is’ over Veldzicht. De Dienst Justitiële Inrichtingen en het COA bevestigen dat er nieuwe plannen zijn voor Veldzicht. Volgens het COA moet wel eerst gezocht worden naar alternatieven.