Rejoice (7) werd geboren in Emmen, maar zit nu met haar zus Sarah (11) en broer Isaac (16) in het vliegtuig naar Nigeria. ‘Ze komen platzak aan en staan meteen op straat’
Hun vliegtuig steeg donderdagmiddag op vanaf Schiphol richting Nigeria. Rejoice (7), Sarah (11), Isaac (16) en moeder Lydia Imuse, wonend op het azc in Emmen, moeten Nederland definitief verlaten.
Het vierkoppige gezin woonde negen jaar lang op het asielzoekerscentrum (azc) in Emmen, in afwachting van de asielprocedure. Rejoice, Sarah en Isaac gingen in Emmen naar school en hadden hier hun vriendjes en vriendinnetjes. Rejoice werd in Nederland geboren, Sarah was een dreumes toen ze hier aankwam met haar moeder en broer.
Twee weken geleden werd het gezin bij het gloren van de ochtend van hun bed gelicht. De vier werden meegenomen en opgesloten in een detentiecentrum in Zeist, in afwachting van hun lot. Deze week kreeg het Nigeriaanse gezin te horen dat ze definitief uitgezet worden en dat de laatste juridische strohalm niets opleverde.
En dus krijgen de drie minderjarigen en hun moeder gedwongen een enkeltje Lagos. Donderdagmiddag steeg het vliegtuig op, met daarin het gezin en leden van de marechaussee om ze veilig over te brengen. In de Nigeriaanse hoofdstad zullen Rejoice, Sarah, Isaac en Lydia overgedragen worden aan de autoriteiten.
„Ja, en dan? Goede vraag. Niets. Ze komen platzak aan, hebben geen geld, geen netwerk, geen huis. Mijn vermoeden is dat ze meteen op straat staan”, zegt Herman Stomphorst van ChildSupporto, de kinderrechtenorganisatie die strijdt voor de rechten van kinderen van asielzoekers.
ChildSupporto onderhield de laatste tijd contact met het gezin. Ook nu ze uitgezet zijn, wil de organisatie ze blijven volgen. „Maar we moeten eerst maar contact met ze zien te krijgen in Nigeria”, zegt Stomphorst.
De focus van ChildSupporto ligt op gewortelde kinderen, die langer dan vijf jaar in Nederland wonen. Het komt niet vaak voor dat die uitgezet worden. Volgens de organisatie is uitzetting van gewortelde kinderen een schending van hun kinderrechten. „Je trekt ze zo uit de samenleving. Dat trauma maak je nooit meer goed.”
'Gevaarlijk land'
Volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is Nigeria veilig genoeg om naar terug te keren. Dat lijkt een rooskleurige weergave van de werkelijkheid, want wie het reisadvies voor Nigeria erbij pakt, krijgt een ander beeld. De terroristische dreiging van partijen als Boko Haram is groot en bovendien is er veel criminaliteit. Twee weken geleden werden nog Kamervragen gesteld vanwege de vervolging van christenen in Nigeria door militante groeperingen.
De hulp vanuit Nederland is sober. Gedwongen vertrekkers krijgen van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTeV) een geldbedrag van 205 euro mee voor zogeheten herintegratieondersteuning en er zouden zaken als onderdak en onderwijs geregeld moeten worden. „Ik verwacht dat er niets voor ze is geregeld. Het is de vraag of je die 205 euro nog hebt als je de hoek van de straat om bent. Nigeria is gewoon een gevaarlijk land”, zegt vreemdelingenadvocaat Inge Zuidhoek uit Gieten.
'Rampscenario’s verzinnen’
Zij stond moeder Lydia bij in de bezwaarprocedure tegen haar uitzetting. Volgens Zuidhoek „regeert de straat in Nigeria”. „Ik kan allerlei rampscenario’s verzinnen wat er met meisjes gebeurt als ze niet beschermd worden.”
Ook Herman Stomphorst van ChildSupporto vreest dat het gezin aan de goden is overgeleverd. „Ik zei tegen Isaac: je moet snel werk vinden voor een inkomen. Isaac begon meteen dat dat moeilijk is, omdat hij geen cv heeft. Toen dacht ik: jongen, je weet niet wat je te wachten staat. In Nigeria vragen ze echt niet om een cv, hoor.”
Donderdagochtend zag advocaat Zuidhoek Isaac en moeder Lydia nog in de rechtbank, via een videoverbinding. Ze hoorde Isaac vertellen dat zijn „zusjes bang waren en telkens vroegen of het goed zou komen”. „Hij hield vol dat alles goed zou komen. Tot hij niets anders kon dan zeggen dan dat het niet goedkomt. Ik zag daar een jongen zitten die zei: ik moet zorgen voor mijn moeder en zusjes.”
Zuidhoek vindt dat er een uitzonderingsbeleid moet komen voor gewortelde kinderen. „Het maakt me niet uit wat. Deze kinderen zijn hier al zo lang, die horen hier.”
De vreemdelingenadvocaat ziet sinds het aantreden van PVV-minister Marjolein Faber op Asiel en Migratie een „enorme voortvarendheid” bij de uitzetting van uitgeprocedeerde asielzoekers. „Deze minister ligt op ramkoers. Ik denk dat er voor gewortelde kinderen pas een oplossing in zicht komt als deze minister geen minister meer is”, verzucht ze.
Het verhaal van het gezin grijpt haar aan. „Ik zag ze daar zitten en wist: over een paar uur vliegen jullie.”
'Kinderen zijn in alles Nederlands, behalve op papier’
Kinderrechtenorganisatie Defence for Children noemt de uitzetting van Rejoice, Sarah en Isaac in strijd met hun rechten. „Er zijn in Nederland honderden kinderen die in alles Nederlands zijn, behalve op papier, en die dreigen uitgezet te worden omdat zij geen verblijfsvergunning hebben."
De organisatie vindt dat er een permanente oplossing voor deze groep kinderen moet komen. „Kinderen die vijf jaar of langer in Nederland zijn, zijn hier geworteld. Onderzoek wijst uit dat het gedwongen uitzetten en het detineren van kinderen tot ernstige ontwikkelingsschade zal leiden. Het is in strijd met hun rechten conform het VN-Kinderrechtenverdrag.”
Nederland moet zich volgens Defence for Children aan dit verdrag houden. Kinderrechten moeten worden verankerd in het asielbeleid, vindt de organisatie. „Gewortelde kinderen hebben hier een leven opgebouwd. Zij gaan hier naar school, spreken de taal en nemen deel aan de maatschappij. Veel van hen zijn hier zelfs geboren. Zij zijn verbonden met Nederland en hebben geen binding met het land van herkomst van hun ouders. Zij kunnen echter geen toekomstplannen maken, omdat zij geen zekerheid hebben of ze mogen blijven.”
