Huisartsen Jan Mulder (links) en Jeffrey Heidotting. Foto: Jan Anninga
Zweeloo heeft er een nieuwe huisarts bij: Jeffrey Heidotting (32) uit Emmen rondde vorige maand als eerste de regionale huisartsenopleiding af en blijft bij zijn opleider Jan Mulder (57) uit Aalden werken in de apotheekhoudende huisartsenpraktijk van Zweeloo.
Heidotting woont in Emmen met zijn vrouw en dochters, de ene twee jaar oud, de ander pasgeboren. Hij is geboren in Emmen en wilde al in Zuidoost-Drenthe werken als hij was afgestudeerd, dus de regionale huisartsenopleiding noemt hij een ‘buitenkansje’: ,,Bij de reguliere opleiding zou het me eigenlijk moeilijker zijn gemaakt, want dan moest ik hier na mijn opleiding weer opnieuw beginnen.” Bovendien was de reistijd zo een stuk gunstiger met een jong gezin.
Nu heeft Heidotting al een netwerk van zorgverleners opgebouwd. Hij had al een jaar op de spoedeisende hulp gewerkt, dus zijn opleiding was verkort van drie naar tweeënhalf jaar: Heidotting liep een jaar stage bij een huisarts in Emmer-Compascuum, drie maanden bij GGZ Drenthe, drie maanden bij woonzorgcentrum De Horst in Emmen, en zijn laatste jaar bij Mulder in Zweeloo.
,,Ik ken nu best veel huisartsen uit de buurt en specialisten uit het ziekenhuis”, zegt Heidotting. ,,Als je net van de opleiding komt en je bent nieuw, dan is het soms moeilijk om serieus genomen te worden als je belt. Maar dat had ik nu helemaal niet.”
,,Ik bouw al tweeënhalf jaar een band op met de mensen hier. En als je ergens langer zit, dan maak je er veel meer werk van. Je hebt er namelijk meer aan als je er energie in stopt”, merkt Heidotting bovendien.
Ook Mulder vindt de regionale opleiding een succes. ,,Ik merk het nu al. Jeffrey is hier het laatste jaar geweest: mijn waarnemer wilde weg, dus hij kon hier gewoon blijven”, zegt hij. ,,Al is het maar één per jaar die door het regionaal opleiden hier blijft, dan is het er wel weer één.”
Het vak verandert
Heidotting had niet veel moeite met het vinden van een baan. ,,Ik krijg de hele tijd verzoeken, ik moet vaak nee zeggen”, vertelt hij. ,,Ik kan niet meer op twee handen tellen hoe vaak ik ben gevraagd.”
Huisarts Jeffrey Heidotting. Foto: Jan Anninga
Dat was in Mulders tijd – hij begon in 1996 – wel anders. ,,Ik was blij dat ik hier aan de slag kon”, zegt hij. ,,Ik heb wel mijn best gedaan om hier te werken.” Mulder, van oorsprong Fries, vond Zweeloo een mooi dorp. ,,Ik moest echt solliciteren, en er waren meerdere kandidaten.”
Mulder heeft het huisartsenvak zien veranderen. Met name de regeldruk is erg toegenomen. Dan heeft Mulder het niet over regels in het algemeen – ,,de zorg is daarmee ook professioneler geworden” – maar over de groei aan ,,onzinregels”.
,,Door de toenemende automatisering kun je veel meer zaken automatisch controleren, die helemaal niet gecontroleerd zouden hoeven worden”, stelt hij. ,,Het systeem gaat uit van wantrouwen. Je moet alles wat je doet laten controleren, terwijl niemand fraudeert. Ik vraag me soms af waar we mee bezig zijn.”
Het medicijnentekort is ook nieuw sinds Mulder huisarts werd. ,,Vroeger kon ik voorschrijven wat ik wilde, nu kan ik dat echt niet meer. Nu zegt de zorgverzekeraar welk merk ik moet voorschrijven. Dat is bijvoorbeeld voor longpatiënten een drama: ik moet bij Zilveren Kruis een ander pufje voorschrijven dan bij Univé.” Mulder laat een briefje op zijn bureau zien, waar alle zorgverzekeraars met bijbehorend merk op zijn geschreven. ,,Dat is eigenlijk bizar. Het is zonde van de energie.”
Ieder dorp een huisarts
En het tekort aan huisartsen, dat is ook iets van de afgelopen jaren. Volgens Mulder zijn de tekorten in Zuidoost-Drenthe dreigender, omdat er de komende vijf jaar veel huisartsen met pensioen gaan. ,,Vroeger had ongeveer ieder dorp een eigen huisarts. Dat gaat niet zo blijven.”
Dat vindt Mulder jammer. ,,Daar draait ons vak op, dat ik weet wat er in een dorp gebeurt”, zegt Mulder. ,,Het wordt het platteland ook moeilijk gemaakt. De apotheekhoudende huisartsenpraktijk heeft te maken met veel regels.”
Huisarts Jan Mulder. Foto: Jan Anninga
In de praktijk in Zweeloo is er speciaal iemand in dienst genomen om personeelszaken, kwaliteitscontroles en omgang met zorgverzekeraars te regelen. ,,Het geregel lukt, als je er iemand voor aanneemt. Dat zou eigenlijk niet moeten. Ik heb gestudeerd om te dokteren, niet om te regelen.”
Er is in het bijzonder een tekort aan praktijkhouders; de huisartsen van nu zien het vaak niet meer zitten om solo-praktijkhouder te worden, zoals Mulder. ,,Ik zou het dan met z’n tweeën willen doen”, zegt Heidotting. Hij wijst ook naar de regeldruk. ,,Vroeger kon je, als je vijf dagen werkte, ook vijf dagen dokter zijn. Nu ben je anderhalve dag bezig met regels. Je levert in aan patiëntenzorg en je gaat er financieel niet eens zo heel erg op vooruit.”
Waarnemend huisarts blijven blijkt tegenwoordig dus aantrekkelijker dan praktijkhouder worden. Dat terwijl praktijkhouder zijn en je bij een praktijk vestigen een groot voordeel heeft: ,,Je leert over een langere tijd mensen kennen”, stelt Mulder. Heidotting knikt. ,,Ik kom wel eens bij een patiënt niet veel verder, maar Jan wel: hij weet dan wat er vijf jaar geleden gebeurd is”, zegt hij. ,,Ik denk dat de zorg daar beter van wordt.”
Voldoening
Willen we het huisartsenvak aantrekkelijker maken? Doe dan wat aan de regeldruk, stellen Mulder en Heidotting. Want dat het van zichzelf een prachtvak is, daar zijn de beide huisartsen wel over uit.
Zo zijn op het platteland de lijntjes tussen zorgverleners korter en is het patiëntenbestand stabieler dan in een grote stad. ,,Je hebt vaak al aan een half woord genoeg”, zegt Heidotting. Daarbij werkt het ook mee als je de Drentse cultuur kent. ,,Mensen zien je dan als een van hen. Mensen begrijpen jou en andersom.”
Voor Heidotting geeft huisarts zijn veel voldoening. ,,Het is een vak van geboorte tot het overlijden. Je kunt in alle fases veel voor mensen betekenen, je kunt altijd wel wat doen voor iemand. Elke deur gaat open als je bij mensen komt. Je weet heel goed wat er speelt in het dorp.”
Mulder maakt zich nog niet zoveel zorgen om het voortbestaan van zijn eigen praktijk. Wel is hij al bezig met het zoeken naar een opvolger. ,,Ik vind het nu heerlijk werk. Maar ik kan en moet dat niet te lang volhouden, want dan lopen potentiële opvolgers weer weg. Als er een geschikt iemand komt, moet ik daar niet mijn ogen voor sluiten.” Of Heidotting zijn opvolger wordt? ,,Ik zie in hem wel een goede voor deze praktijk en voor deze regio. Ik wil hem in ieder geval niet kwijt aan Emmen!”
Groot huisartsentekort
In de gemeente Emmen is het huisartsentekort ,,net weer wat groter” dan in andere gebieden, zegt Hetty Post, leidinggevende van de huisartsopleiding van het UMCG. ,,De afgelopen jaren is dat tekort alleen maar groter en inmiddels een landelijk probleem geworden.”
De gemeente Emmen liet de opleiding vier jaar geleden weten dat er een grote uitstroom van huisartsen aankomt, omdat die huisartsen met pensioen gaan. ,,En dat in combinatie met de vergrijzing en toenemende zorgvraag, maakt dat het tekort hier echt een probleem is.”
De gemeente is betrokken bij deze vorm van regionaal opleiden. ,,Het is belangrijk dat een gemeente zich realiseert wat aantrekkelijk is. Bijvoorbeeld een fatsoenlijk eerstelijnsbeleid met zorgverleners uit bijvoorbeeld de GGZ of jeugdzorg met wie de huisarts goed kan samenwerken en zo wordt ontlast”, legt Post uit. ,,En ook het vestigingsklimaat: is er werk voor je partner, zijn er goede huizen, zijn er goede scholen in de buurt? Daar kan een gemeente in helpen.”
Post is blij dat de regionale opleiding en gemeenten hiermee beter met elkaar praten. Want, stelt ze: ,,Iedereen moet inspanningen leveren om het huisartsentekort op te lossen.”
Nieuw werkklimaat
Deze regionale huisartsenopleiding is uit nood geboren, zegt wethouder Raymond Wanders van Emmen. ,,Er zijn regelmatig huisartsen die aangeven dat ze over vijf tot zes jaar willen stoppen. We hebben nijpende situaties gehad, en die blijven zich ook geregeld voordoen. Elke vertrekkende huisarts is meteen een probleem.”
Als een huisarts stopt die alleen een praktijk runde, dan is dat ,,best spannend”, stelt Wanders. ,,Jonge mensen willen vaak geen solo-praktijkhouder meer zijn. Die willen dat samen met een collega doen.”
Het tekort aan huisartsen wordt landelijk ook veroorzaakt door een andere werk/privé-balans. ,,De huidige generatie kiest veel meer voor parttime. Als er één huisarts van de oude stempel stopt, dan heb je er drie nieuwe voor in de plaats nodig”, legt Post uit.
Overigens is het aantal studenten dat kiest voor een huisartsopleiding volgens Post stabiel. ,,We hebben geen terugloop, maar er zit ook te weinig groei in het aantal studenten. We willen eigenlijk geen stabiele, maar een stijgende lijn.”
Tekort dempen
Wanders vindt de opleiding een goede (deel)oplossing. ,,Regionaal opleiden wekt enthousiasme op, want huisartsen-in-opleiding zitten vaak in een fase waarin ze de rest van hun leven ook opbouwen. Hiermee hoeven ze niet heel het Noorden door te reizen”, stelt de wethouder.
Wanders zegt bovendien doorlopend in gesprek te zijn met (jonge) huisartsen om het vestigingsklimaat zo aantrekkelijk mogelijk te maken, door bijvoorbeeld mee te denken over huisvesting. ,,We hopen dat we hiermee de groei van het huisartsentekort kunnen dempen. Elke nieuwe huisarts is er weer een.”
