Om de Lelylijn-wens levend te houden, komt er nóg een onderzoek

Coalitie en oppositie in de Tweede Kamer omarmden maandag in een infradebat het idee van NSC’er Olger van Dijk om tot een ‘Masterplan Lelylijn’ te komen. Volgens Van Dijk is zo’n ‘tussenstap’ de enige manier om de plannen voor de Lelylijn levend te houden.

Een meerderheid in het parlement wil de nieuwe spoorverbinding tussen Groningen en Lelystad. Er is alleen nog lang niet genoeg geld voor de aanleg van het spoor, zo’n 125 kilometer.

De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB wilde de Lelylijn nog niet toelaten tot een tweede onderzoeksfase, de zogenoemde MIRT-verkenning. Dit onderzoek is de warming-up naar een ‘ja’ voor een bepaald tracé. Om in aanmerking te komen moet er zicht zijn op driekwart van de aanlegkosten.

Zou de Tweede Kamer niets doen, dan zou de Lelylijn ,,stilvallen’’, stelde Van Dijk maandag. ,,En dat willen we niet.’’ Van Dijk wil ,,één tot twee jaar’’ de tijd nemen voor een ,,verdiepingsslag’’. Dit onderzoek moet al antwoord geven op vragen uit de MIRT-systematiek, zonder dat het ,,onder die vlag’’ valt.

Van Dijk wil ,,verdergaan met de detaillering’’, om een beter beeld te krijgen wat de Lelylijn betekent voor woningbouw en wat de gevolgen zijn voor waterhuishouding en bodembeheer. ,,We moeten nu de energie vasthouden.’’

In zijn ‘masterplan’ wil Van Dijk dat er door het Rijk vooral gekeken wordt naar het tracé langs de A6 en de A7, via Emmeloord, Joure, Drachten en Leek. Het is de meest kansrijke optie, bleek al uit onderzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. ,,Ik ben ervan overtuigd dat als we de Lelylijn op deze manier verankeren, voor iedereen duidelijk is: die Lelylijn gaat er gewoon komen.’’

Van Dijk keek het plan af bij Rijksadviseur Wouter Veldhuis. In een advies van zijn College voor Rijksbouwmeesters en Rijksadviseurs aan het kabinet en Tweede Kamer opperde Veldhuis om met een ‘masterplan’ de Lelylijn op te nemen in de Nota Ruimte. Dit Haagse beleidsstuk moet beschrijven hoe Nederland in de toekomst wordt ingericht.

Oppositiepartijen GL-PvdA, CDA en ChristenUnie wilden de Lelylijn uitzonderen van de MIRT-regels, maar vonden geen gehoor bij de coalitiepartijen. CDA’er Eline Vedder wil de MIRT-systematiek tegen het licht houden, want bij zulke grote projecten ,,botsen we tegen de spelregels aan’’.

Habtamu de Hoop, van GL-PvdA, wil ,,met een andere bril naar de MIRT’’ kijken. Hij denkt dat de Lelylijn alleen ,,te realiseren is als we deze norm loslaten’’. De PVV noemde dat ,,uitgestelde teleurstelling’’, aldus Kamerlid Hidde Heutink. Zolang er geen geld is, zei Heutink, komt er geen Lelylijn. ,,Durf een uitzondering te maken’’, stelde De Hoop, tevergeefs.

Staatssecretaris Chris Jansen (PVV, spoor) wil kijken of hij ,,een stap kan zetten zonder dat het een MIRT-label’’ heeft. De MIRT-light of pré-MIRT, zoals het in het debat werd genoemd, van NSC kan voor Jansen uitkomst bieden.

Jansen wil in het voorjaar, bij de Voorjaarsnota, met een voorstel komen. Eerst moet Jansen nog om tafel met bestuurders uit Noord-Nederland. Die waren begin november op z’n zachtst gezegd not amused over het voornemen van Jansen om pas op de plaats te maken met het Lelylijn-vervolg, omdat er geen zicht is op de benodigde 13,8 miljard euro.

Het Noorden wees Jansen op de teksten uit het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB en het regeerprogramma, waarin staat geschreven dat de aanleg van de Lelylijn ‘wordt voorgezet’. Omdat het in die eerdere vergadering niet tot een akkoord kwam tussen kabinet en regio, spreken ze elkaar dit jaar nog een keer, op 20 december.

Commissaris van de Koning René Paas van Groningen is niet tevreden met het compromis dat nu op tafel ligt. ,,Onze inzet is nog steeds een MIRT-verkenning voor Lelylijn en Nedersaksenlijn.’’ Paas weet, als woordvoerder namens bestuurders uit het Noorden, nog niet exact wat de ‘tussenstap’ van de coalitie behelst en of het Noorden ermee is geholpen.

Paas stelde namens provincies en gemeenten uit Noord-Nederland dit najaar 15 miljoen euro beschikbaar voor de MIRT-verkenningen van beide lijnen. Hij weet nog niet of dit aanbod ook geldt, mocht er een MIRT-light komen. ,,Daar moeten we het als Noorden eerst over hebben.’’