Klaas Sloots, burgemeester van Stadskanaal Foto: Harry Tielman
Gebruik 1,3 miljard euro uit het potje voor de Lelylijn eerst voor de Nedersaksenlijn, maar begin wel voor beide spoorlijnen een MIRT-verkenning. Dat compromis ziet burgemeester Klaas Sloots van Stadskanaal voor zich.
,,We blijven als hele Noorden samen optrekken dus beide lijnen moeten er komen’’, zegt Sloots. ,,Maar iedereen ziet dat de plannen voor de Nedersaksenlijn concreter en verder zijn dan de Lelylijn. Daarom mag ik het namens Stadskanaal ook wel eens hardop zeggen: wij willen eerst de Nedersaksenlijn en daarna voor Noord-Nederland de Lelylijn.’’
Achter de schermen wordt in Den Haag deze weken volop gelobbyd voor beide spoorlijnen; de Lelylijn, 125 kilometer nieuwe rails van Groningen naar Lelystad, en de Nedersaksenlijn, 35 kilometer nieuw spoor van Veendam naar Emmen.
Afspraak verder te polderen
Het kabinet heeft beide spoorlijnen beloofd en uit de eerste MIRT-onderzoeken bleken ze allebei nuttig, nodig en technisch haalbaar. Er hangt alleen een prijskaartje aan van 13,8 miljard euro voor de Lelylijn en 1,7 miljard voor de Nedersaksenlijn.
Het kabinet-Schoof houdt de hand op de knip en staatssecretaris Chris Jansen van spoorzaken liet de noordelijke bestuurders twee weken geleden in het bestuurlijk MIRT-overleg weten niet verder te willen met de volgende stap, zolang niet 75 procent van de kosten op tafel liggen. De noordelijke bestuurders reageerden onthutst want ‘beloofd is beloofd’. De partijen gingen uit elkaar met de afspraak verder te polderen.
Maandag is een belangrijke Tweede Kamervergadering over de kwestie. Omdat de fracties van NSC en BBB samen met de gehele oppositie wél verder willen met beide spoorlijnen ligt er een meerderheid in het verschiet. Er wordt driftig gelobbyd voor een compromis, om toch verder te kunnen zonder dat voor beide lijnen zicht is op 75 procent van de kosten.
Klaas Sloots, burgemeester van Stadskanaal Foto: Harry Tielman
Verschil in timing
Dat compromis kan er volgens Sloots alsvolgt uit zien. Er is door het vorige kabinet 3,4 miljard euro apart gezet voor de Lelylijn. Haal uit dat potje tijdelijk 1,3 miljard voor de Nedersaksenlijn. Dan kan het MIRT-onderzoek naar die spoorlijn sowieso beginnen met voldoende financiering achter de hand.
,,Maar maak dan tegelijk een afspraak dat die 1,3 miljard zo snel mogelijk weer terugvloeit in het potje voor de Lelylijn’’, schetst Sloots. ,,Dat kan door een systematiek waarbij je de btw-component gelijk weer terugstort. Door het verschil in timing kan je technische dingen bedenken om te zorgen dat je het geld hebt wanneer je werkelijk toe aan de Lelylijn.’’
Het is een gevoelig puntje, beseft Sloots, want Groningen-stad en Friesland zijn als de dood dat het Noorden uit elkaar gespeeld wordt door Den Haag. Maar voor Drenthe, Oost-Groningen en Overijssel is de Nedersaksenlijn veel interessanter dan de Lelylijn.
‘Laten elkaar niet los’
,,We laten elkaar dus niet los en houden vast aan MIRT-verkenningen naar beide lijnen. Het blijft een verhaal waar het hele Noorden zich in kan herkennen. Het enige onderscheid is dat er voor de Lelylijn nog geen 75 procent op tafel ligt en voor de Nedersaksenlijn wel.’’
Dat past ook prima in de planning. Eerst moet het knelpunt in het spoor bij Meppel worden aangepakt door Prorail. Daar ligt 75 miljoen euro voor klaar maar dat is nog niet genoeg. Vervolgens kan de Nedersaksenlijn beginnen, maar die trein rijdt er volgens de meest recente plannen dan nog niet eerder dan het jaar 2040. De Lelylijn komt pas daarna en zou volgens het ministerie in 2050 kunnen rijden.
,,Als je het op deze manier doet, blijft iedereen in een positieve flow’’, zegt Sloots. Hij weet waarover hij praat, want hij is namens Groningen een van de leden van de stuurgroep. ,,Ik zal de gezamenlijke plannen nooit loslaten. Maar ik moet erbij zeggen, als burgemeester van Stadskanaal, voor ons is één lijn het meest van belang.’’
Voor Stadskanaal is de planning voor de Nedersaksenlijn toch al even slikken. De trein Veendam-Stadskanaal had volgend jaar al kunnen rijden als er geen veel grotere plannen waren gekomen voor de hele Nedersaksenlijn als nieuwe verbinding tussen Groningen en Twente.
Dat zit zo: de provincie Groningen is al jaren van plan de huidige spoorlijn Zuidbroek-Veendam door te trekken naar Stadskanaal. Daar heeft de provincie al 65 miljoen euro voor klaar liggen en er ligt ook al een oud museumspoorlijntje voor de STAR-stoomtrein. Twee jaar geleden deed het Rijk daar nog eens 85 miljoen uit het potje van de aardbevingsgebied Nij Begun bij. Er is dus al 150 miljoen euro.
‘Als lobby mislukt leggen we stuk zelf aan’
Maar het museumlijntje is smal en gebrekkig en loopt deels dicht langs achtertuinen van woningen. Voor een museumlijn is dat niet erg, maar als er de hele dag treinen met 140 kilometer per uur overheen razen, moet het tracé fors versterkt en wat verder van de bebouwing.
Er gaan in Stadskanaal wel stemmen op dat de komst van de trein alleen maar vertraagd is door de grootse Nedersaksen-plannen. Daar is Sloots het niet mee eens. ,,Hoe dan ook moet er een trein komen naar Groningen. Maar als je het doet, doe het dan goed. We kunnen de aanleg ook beginnen met het traject Veendam-Stadskanaal.’’
Burgemeester rent 35 kilometer Nedersaksenlijn Run
De 53-jarige GroenLinks-burgemeester Klaas Sloots hoopt zaterdag de complete 35 kilometer van de Nedersaksenlijn Run hardlopend af te leggen.
Sloots rent samen met Alwin te Rietstap (1979), ChristenUnie-wethouder van Hardenberg. ,,Het wordt een uitdaging want ik loop wel vaker 21 kilometer maar het wordt mijn eerste 35 kilometer-run’’, zegt Sloots.
De Nedersaksenlijn Run begint zaterdag om 13.00 uur bij het stadion in Emmen en eindigt bij Makeport Mercurius in Stadskanaal, de locatie van het beoogde treinstation daar. Normale hardlopers doen de toch in etappes van 5 kilometer.
En mocht de lobby voor de hele Nedersaksenlijn en Lelylijn onverhoopt toch nog in de soep lopen? ,,Dan hebben we dat geld voor Veendam-Stadskanaal altijd nog liggen en gaan we dat alsnog zelf aanleggen.’’
De Nedersaksenlijn, met de alternatieve tracés. Illustratie: DVHN
