Het voorkeurstracé voor de Lelylijn en Nedersaksenlijn. Coen Berkhout
Het zou belachelijk zijn als het kabinet stopt met de plannen voor de Lelylijn en Nedersaksenlijn. Alsof Nederland te arm is voor nieuwe spoorlijnen.
Deze weken moeten in Den Haag knopen worden doorgehakt over verder onderzoek naar de aanleg van spoorlijnen van Groningen naar Lelystad en van Veendam naar Emmen. Het kabinet heeft de spoorlijnen beloofd maar duikt weg nu puntje bij paaltje komt. Er zou niet genoeg geld zijn.
Alle onderzoeken die de overheid de afgelopen tijd heeft laten uitvoeren naar de Lelylijn en Nedersaksenlijn zijn uiterst lovend over nut en noodzaak van de spoorlijnen. Twee punten vielen alleen tegen.
Het eerste is dat doortrekken van de Lelylijn van Groningen naar Duitsland weinig reizigers lijkt op te leveren. Daarmee komen weidse vergezichten van een internationale snelle trein van de Randstad via Groningen naar Scandinavië ook uit zicht.
Dat nadeel kan ook een voordeel zijn. Door de internationale connectie los te laten, wordt duidelijker dat de Lelylijn er voor de bevolking van het Noorden zelf is, in plaats van voor de grootstedelijke ‘havermelkelite’.
De tweede tegenvaller is het geld. De lijnen zouden 13,8 miljard euro en 1,7 miljard euro gaan kosten. Het kabinet-Schoof schermt met een spelregel voor grote projecten; er zou altijd 75 procent van de kosten op tafel moeten liggen en dat bedrag is er nog niet.
Een zwak verhaal. Voor de Lelylijn was weliswaar door het vorige kabinet 3 miljard apart gezet, maar het was altijd al bekend dat dat nog maar een beginnetje was. De 75 procent-regel wordt bij zeer grote projecten wel vaker opzij gezet.
Er is nog tientallen jaren tijd om aan extra geld te komen. Nederland is geen arm land en kan goedkoop lenen. Er zijn tal van veel minder rijke landen die ook spoorlijnen kunnen aanleggen, zoals Portugal, de Baltische staten en Tsjechië.
Een ander zwak tegenargument dat wel eens genoemd wordt, is dat westerlingen woningen zouden komen inpikken. Alsof het een slecht idee zou zijn om het Noorden aantrekkelijker te maken. Bovendien kan niemand de woningmarkt van het jaar 2050 voorspellen. Het Noorden blijft altijd nog vele malen rustiger dan de Randstad.
Hoe dan ook gelden de genoemde bezwaren veel minder voor de Nedersaksenlijn. Die is een stuk goedkoper en kan veel eerder dan de Lelylijn aangelegd zijn. Eerst een volgende stap zetten met die verbinding is sowieso verstandig.
