De waakvlam in Groningen moest in januari weer even aan, zoals hier bij de NAm-locatie Spitsbergen bij Zuidbroek, maar vanaf 1 mei is een noodscenario voor extreme kou eigenlijk niet meer nodig, vindt de Raad van State. Foto: Anjo de Haan
De sluiting van het Groningenveld is inmiddels per 19 april wettelijk geregeld, maar de Raad van State zet daar woensdag nog een extra uitroepteken achter met de laatste in een lange reeks vonnissen over de gaswinning.
Hoewel de gaskraan in Groningen al op 1 oktober vorig jaar dicht is, hanteert verantwoordelijk staatssecretaris Hans Vijlbrief nog een noodscenario om Nederland ook bij extreme kou te verzekeren van voldoende gas. Dit jaar mag het Groningenveld tot 1 oktober alsnog op de waakvlam bij gevoelstemperaturen onder de -6,5 graad Celsius.
Maar naar het oordeel van de Raad van State heeft de staatssecretaris niet gemotiveerd waarom het Gronings gas nog zo lang als reserve nodig is om leveringszekerheid te garanderen bij koud weer. Het is ‘redelijkerwijs uitgesloten’ dat het na de maand april nog zo koud wordt dat de gasputten weer op de waakvlam moeten.
Ook RvS legt vast: gaswinning taboe vanaf 1 mei
Daarom legt de RvS nu in zijn vonnis vast dat er vanaf 1 mei hoe dan ook geen gas meer uit het Groningenveld mag worden gewonnen. Feitelijk verandert dat niets meer aangezien de Tweede Kamer en vorige maand ook de Eerste Kamer al groen licht hebben gegeven voor een wet waarmee de winning na ruim zestig jaar officieel is beëindigd met ingang van 19 april. Ook het waakvlamscenario was daarmee al uit beeld.
Met de uitspraak volgt de Raad het beroep dat was aangetekend door de NAM. Het olie- en gasconcern vindt dat Vijlbrief het Groningenveld al vanaf 1 april 2024 had moeten sluiten. Extreme kou is vanaf die tijd van het jaar al niet meer te verwachten terwijl de NAM wel onderhoudskosten maakt om de gasputten nog weer op te draaien naar de waakvlamstand.
Regio vindt geen gehoor: waakvlak was genoeg gemotiveerd
De RvS verklaart de bezwaren van de NAM gegrond, maar niet die van de provincie Groningen, de Groningse aardbevingsgemeenten, waterschappen en de Veiligheidsregio Groningen. Zij vinden het waakvlamscenario onduidelijk en ‘innerlijk tegenstrijdig’.
Ook Groninger Bodem Beweging ziet zijn bezwaar afgewezen. Deze belangenorganisatie van inwoners van her aardbevingsgebied vindt dat er hoe dan ook geen gas meer uit het Groningenveld mag worden gewonnen, ook niet bij extreme kou.
Vijlbrief heeft volgens de Raad van State echter goed gemotiveerd waarom het Groningenveld nog als reserve nodig was om op terug te vallen bij dreigende gastekorten.
Waakvlam moest in januari nog weer even aan
Hij heeft het waakvlamscenario ook in werking gesteld, al was dat kortstondig. Op 8 januari zakte de ‘gemiddelde effectieve etmaaltemperatuur’ even onder de -6,5 graden. Een dag later kon de waakvlam echter al weer uit, in de tussentijd werd 8,3 miljoen kuub gas gewonnen.
Ook de veiligheidsrisico’s voor de inwoners van het aardbevingsgebied zijn volgens de Raad ‘op juiste wijze beoordeeld’. De staatssecretaris heeft de belangen van omwonenden voldoende meegewogen bij zijn inspanning om de gaswinning zo snel mogelijk te beëindigen.
Regio kan juridische strijdbijl eindelijk begraven
Daarmee zet de RvS een definitieve streep onder de juridische strijd van de regionale overheden en belangenorganisaties in Groningen tegen de gaswinning. Herhaaldelijk stond de regio tegenover de landelijke overheid om bij de Raad af te dwingen dat de gasproductie werd afgebouwd.
Ook voor Vijlbrief is de kous voor wat betreft de gaswinning uit het Groningenveld nu af, laat de staatssecretaris weten: „Zoals ik steeds benadrukt heb, ook in debatten met de Kamer, wilde ik het Groningenveld zo snel mogelijk sluiten. De Raad van State heeft een punt dat de definitieve einddatum in het oorspronkelijke voorstel ook op 1 mei gezet had kunnen worden. Uiteindelijk is het gelukt om de gaswinning al in april dit jaar definitief te stoppen.”
