Wat verwachten studenten nu? Een rode loper van het station naar riante studentenkamers? Houd op de bal bij de universiteit en de gemeente te leggen | opinie

Studentenbelangenpartijen werpen zich – overigens, bijzonder sympathiek – dan ook vol vuur op als voorvechters voor de belangen van de veelal internationale – en dakloze – studenten. Want de universiteit wil toch zoveel mogelijk studenten om een fiks bedrag aan collegegeld binnen te harken? En de gemeente wil toch graag een studentenstad zijn? Dan moeten ze ook maar voor huisvesting zorgen.

Wonderlijke redenering. Alsof dezelfde eisen aan bedrijven worden gesteld als ze zich ergens vestigen. En voor alle duidelijkheid: voor studenten die nog geen plek hebben als ze in de Martinistad arriveren, is er noodopvang. En nee, dit is niet gebruikelijk. Groningen is, zo liet wethouder Roeland van der Schaaf (PvdA) al eerder weten, de enige Nederlandse studentenstad die noodopvang – een gezamenlijke inspanning van gemeente, RUG en Hanze – voor beginnende studenten zonder kamer organiseert. Hiermee begon ze in augustus 2018 met onder meer de plaatsing van de fabuleuze en vrijwel ongebruikte tent op Zernike Campus.

Toegegeven, de piekopvang is niet altijd een pretje. Zo blonk de slaapzaal in The Village niet bepaald uit in privacy. Maar toch, altijd nog beter dan een slaapzak onder een brug.

Dit jaar wordt het anders. Er komen in totaal 260 tijdelijke plekken. Waar en hoe wordt over ongeveer twee weken duidelijk, maar de slaapzaal keert in dit scenario niet terug. RUG, Hanze en de gemeente trompetteren nu al richting alle windstreken dat studenten die voor 1 augustus nog geen kamer hebben beter niet naar Groningen kunnen komen. Voorheen waren de teksten meer wervend van aard. Toch weet men dat een hoop studenten zich niks van deze waarschuwing aantrekken en er maar op gokken dat het goedkomt. Toegegeven, er zijn er ook die dachten dat ze een kamer hadden gehuurd om er bij aankomst achter te komen dat de kamer niet bestaat of al is verhuurd.

De oplossing? Ja, minder studenten, maar dat gaat niet gebeuren. Feit is nu eenmaal dat er steeds meer scholieren een vwo-diploma halen die – aangemoedigd door hun ouders – voor een academische of hbo-opleiding kiezen. En dus moet het lapzwansen op de bank ook voor een kamer met een juichend studentenleven worden verruild.

De mogelijkheden van de RUG en ook de Hanze om het aantal inschrijvingen een halt toe te roepen zijn beperkt. Alle studenten – of ze nu uit Oslo, Burundi of Nieuw-Buinen komen – die aan de toelatingseisen voldoen, moeten worden toegelaten. Zo zijn de regels die vanuit Den Haag zijn opgelegd. Bovendien weten universiteiten pas heel laat – rond september – hoeveel studenten zich daadwerkelijk hebben ingeschreven. Een behoorlijk aantal studenten meldt zich vooraf bij meerdere universiteiten aan om de inschrijving pas op het allerlaatste moment definitief te maken.

Het zou universiteiten en hogescholen daarom helpen de deadline van de inschrijvingsdatum – vastgesteld door Den Haag – naar voren te schuiven. Dan is ruim vooraf, ook bij de gemeente, bekend hoeveel trolleys over het Hoofdstation rollen.

Een andere oplossing is een bepaald bedrag aan inschrijvingsgeld te vragen, waardoor studenten minder in de verleiding komen zich bij tal van universiteiten aan te melden. Bij een aantal master-opleidingen gaat dit al gebeuren.

Universiteiten – in dit geval de RUG – kunnen er ook voor kiezen een numerus fixus, een maximum, voor een aantal opleidingen in te stellen. Dit is al eens eerder gebeurd. Maar dit kost tijd, ongeveer anderhalf jaar. Een snelle oplossing is het dus niet. Bovendien zou een vorm van selectie – altijd bloedlink in deze inclusieve tijden – dan niet heel gek zijn, omdat het toch wat merkwaardig is indien Nederlandse studenten niet worden toegelaten en buitenlandse studenten wel in de collegebanken terechtkomen. Want met wiens belastinggeld is die universiteit mogelijk gemaakt en worden de salarissen van de docenten betaald?

Een andere maatregel is voor opleidingen zoals psychologie het Engelstalig onderwijs af te schaffen en alle opleidingen in het Nederlands te geven. Hierdoor neemt de instroom van buitenlandse studenten af. Zij zijn het grootste slachtoffer van de kamernood. Nederlandse studenten hebben familie en vrienden op wie ze kunnen terugvallen, maar vooral studenten van buiten de Europese Unie beschikken niet over een dergelijk netwerk. Bovendien krijgen de internationals van verhuurders nogal eens ‘Dutch only’ te horen.

Een probleem van het afschaffen van het Engels is dat een behoorlijk aantal docenten uit het buitenland komt (aangetrokken vanwege hun expertise) en vaste contracten heeft. Bovendien was een van de redenen voor de invoering van het Engels nou net om de universiteit met de kennis en cultuur van buitenlandse studenten te verrijken. Vergeet ook de aansluiting op de – internationale – arbeidsmarkt niet. Bij een aantal in Nederland gevestigde techbedrijven is Engels al de voertaal.

Dus minder studenten? Vergeet het maar.

Meer kamers dan? Natuurlijk, briljant. Maar tja, tja, tja, die woningmarkt. En dit jaar is de situatie nog extremer. Niet alleen is er sprake van krapte op de huizenmarkt en blijft het aantal studenten stijgen, ook gaat alle beschikbare ruimte naar de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne en asielzoekers. Even een leegstaand kantoorpandje verbouwen is er niet meer bij. Dit raakt iedereen en niet alleen studenten. Starters op de woningmarkt stellen in rap tempo hun eisen bij en hopen nog voor hun zilveren jubileum met financiële steun van hun ouders een stulpje met mogelijkheden te betrekken.

In de regio dan? Een kamer in Hoogezand, Stadskanaal of Bedum op loopafstand van het station? Ja, het gaat er wellicht iets minder bruisend aan toe dan in Stad, maar je mot toch wat. Het gebeurt al wel, maar nog niet echt van harte. Daar valt wellicht nog wel wat te winnen. Iets anders, waren er geen (stokoude) plannen voor kamers op Zernike Campus? Hoe staat het daarmee? Nou, het plan is dat er in september 2023 voor een periode van tien jaar 400 kamers voor noodopvang komen.

De extra huisvesting op Zernike Campus zou dan een alternatief kunnen zijn voor de peperdure regeling die de RUG en de Hanzehogeschool met de Stichting Studenten Huisvesting hebben. Deze onderwijsinstellingen staan bij de kamerverhuurder garant voor de huur van een aantal studentenkamers voor internationale studenten. Ze reserveren, afhankelijk van hoeveel studenten zich inschrijven, jaarlijks ongeveer 1600 kamers. Driekwart is voor RUG-studenten. Maar omdat voor de aanvang van het collegejaar 2020-2021 bijna duizend buitenlandse studenten vanwege corona vertrokken, betaalden de RUG en de Hanze in totaal bijna 2 miljoen euro aan huur voor leegstaande studentenkamers.

Kortom, de mogelijkheden voor zowel gemeente als de universiteit en de Hanze zijn vanwege de regels vanuit Den Haag, de krapte op de woningmarkt en de vluchtelingencrisis beperkt. Dus die bal? Die ligt niet alleen bij de RUG, Hanze en gemeente, maar ook in Den Haag. En bij de student.

Overigens, weet iemand nog een kamer voor mijn dochter?