NAM wilde snijden in kosten aardbevingsschade in Groningen. Memo Shell: uitgaven met een derde terugdringen

Dat blijkt uit een interne memo van aandeelhouder Shell uit 2016 dat tijdens het openbaar verhoor van oud-directeur van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) Gerald Schotman (2014-2018) naar voren kwam. ‘Een ambitieus doel van NAM is om de kosten van de schadeafhandeling met een derde terug te dringen’, las commissielid Barbara Kathmann woensdagmiddag uit de memo van de Engelse Shell-topman Andrew Brown voor.

Schotman herkent dit ,,helemaal niet’’. Niet alleen zegt de oud-directeur het memo niet te herkennen, maar hij ontkent ook het rigoureuze plan voor kostenreductie voor de schadeafhandeling. ,,Wij hebben nooit gewerkt aan beperking van schadekosten.’‘

Gerald Schotman moest woensdagmiddag verschijnen voor de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen. Tegenover die commissie verklaarde hij nooit - ook niet bij het Centrum Veilig Wonen (CVW) dat van 2014 tot en met 2019 de schadeafhandeling deed - gestuurd te hebben op dat er meer of minder schade moet worden gehonoreerd. ,,Het is was het is.’’

Als hem wordt gevraagd of medewerkers van het CVW een zwijgplicht hadden, zoals Jacques Wallage maandag tijdens zijn verhoor zei, zegt Schotman: ,,Niet dat ik weet.’’

De oud-directeur wordt tijdens zijn verhoor vaker geconfronteerd met mails en memo’s die hij niet kent of niet herinnert. Iets wat commissievoorzitter Tom van der Lee hem ook voor de voeten werpt.

Zo is er geen specifieke herinnering bij Schotman als het gaat over instellen van de arbiter bodembeweging. Het bedrijf was daar geen voorstander van. De arbiter deed uitspraak in geschillen tussen gedupeerde Groningers en de NAM, vaak in het voordeel van de schadeclaimanten en niet de NAM. Commissielid Kathmann leest voor uit een van die mails waarin NAM het over de arbiter heeft: ,,Als er een uitspraak is, moeten wij gaan bewijzen wat het wel is als het geen bevingsschade is. Dat is onmogelijk.’‘

Ook zou Schotman eind 2014 bij minister Kamp hebben geklaagd over de omkering van de bewijslast. De NAM vreesde oneigenlijke claims, blijkt uit een memo. Schotman weet het niet meer zo goed. Ook dat het gaswinningsbedrijf zou hebben gedreigd de steun voor de arbiter bodembeweging in te trekken als de omgekeerde bewijslast er komt, kan hij zich niet goed heugen.

Gevraagd naar aandeelhouders Shell en ExxonMobil, zegt Schotman dat zij ,,passie, interesse en zorg hadden voor de inwoners van Groningen.’‘ Volgens Schotman waren de aandeelhouders ,,heel erg begaan met het lot van de Groningers.’‘

Schotman noemt het een ,,groot probleem dat de NAM er nooit echt tussenuit is gekomen. ,,Als ik van één ding spijt heb, dan is het dat NAM als een soort semi-overheid tussen de burger, de gedupeerde en de overheid heeft ingestaan.’’ Terugkijkend moet hij ook concluderen dat het bij zijn vertrek in 2018 nog steeds niet geregeld is.

Eerder op de dag werd hoofdonderzoeker van de NAM Jan van Elk verhoord. Die stelde terugkijkend dat de gasproductie in 2013 direct omlaag had gemoeten. De hoge gaswinning in 2013 betekende een ,,enorme erosie in het vertrouwen in de NAM. Ook in de onderzoeken die de NAM later deed.’’

Volgens Van Elk had de NAM veel meer moeten aandringen op productieverlaging in het jaar na Huizinge. ,,Zelfs als je overtuigd bent dat het voor de veiligheid niks doet, dan is het een erkenning dat je het probleem serieus neemt.”

Dat de onderzoeken van de NAM niet meer vertrouwd werden, bleek wel eind 2017. De NAM vond toen geen gehoord bij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG), de landelijke overheid en gemeenten in Groningen over een waarschuwing.

105 zogeheten ‘drive-in-huizen’ in de provincie hadden reëel instortingsgevaar, bleek uit onderzoek van het bedrijf. Maar er werd helemaal niets mee gedaan, zegt Van Elk. ,,Echt onbegrijpelijk dat je niet bereid bent in te grijpen, als wij zeggen er is echt iets mis met 105 huizen. Alleen maar omdat de NAM het zegt...”