Mensen komen aan bij het asielcentrum in Ter Apel. Foto: Corné Sparidaens
Inwoners van Ter Apel hebben meer last van het asielcentrum dan dat ze er voordelen van hebben. Opmerkelijk genoeg willen de meesten van hen de opvanglocatie wel houden.
Dat blijkt uit het rapport waarin de kosten en baten van het asielcentrum in Ter Apel op een rijtje worden gezet. Het is gemaakt door onderzoeksbureau Cebeon in opdracht van de gemeenteraad van Westerwolde. Die wilde weten wat nu precies de voors en tegens van deze veelbesproken voorziening zijn.
De rapportmakers constateren dat voor de inwoners van Ter Apel de voordelen fors zijn. Het asielcentrum levert directe en indirecte werkgelegenheid op en maakt dat het dorp veel voorzieningen heeft.
Daar staan echter de nadelen van de door een groep asielzoekers veroorzaakte overlast tegenover. Die groep levert schade door diefstal, inbraak of geweld, maakt dat Ter Apelers preventief geld uittrekken voor het beveiligen van hun woning en zorgt er ook voor dat, vanwege een slechter imago, hun huizen in waarde dalen. Al die lasten overschaduwen volgens de rapportmakers al geruime tijd de lusten.
Vier op de tien ziet niets in asielcentrum
Voor ondernemers in het winkelcentrum in Ter Apel gaan die lasten de lusten ook te boven, stelt het rapport. Andere ondernemers hebben vooral baat bij de werkgelegenheid die het asielcentrum oplevert.
Dat die lasten voor de Ter Apelers groot zijn, blijkt ook uit een representatieve enquête die de rapportmakers onder hen hebben gehouden. Vier op de tien inwoners van het dorp geeft aan dat ze momenteel ‘niets positiefs’ zien in de aanwezigheid van het asielcomplex. Daarentegen zeggen maar heel weinig helemaal af te willen van de voorziening. De meesten stellen dat ze het willen houden maar dat dan wel de overlast van tafel moet.
Eén op de zeven ervaart geweld
En die overlast is flink. Eén op de zeven inwoners die de vragenlijst van Cebeon invulde, zegt geweld te hebben ervaren. Dat zien de onderzoekers ook terug in de maatregelen die de dorpsbewoners nemen om zichzelf te beschermen: ruim twee derde heeft extra veiligheidsmaatregelen genomen zoals camera’s, extra sloten of een waakhond. Dat heeft ook een impact op het sociale gevoel in het dorp, staat in het rapport.
Daarnaast praat een groot deel van de inwoners bijna niet of zelfs nooit met asielzoekers op straat. Terwijl met een maximale bezetting van 2000 mensen dat toch een grote groep is in het dorp. Sterker, ruim de helft van de inwoners durft ‘s avonds niet meer alleen op sommige plekken in het dorp te komen.
Ondanks tal van maatregelen die de afgelopen periode is genomen, is de overlast alleen maar verder gestegen. Burgemeester Jaap Velema van Westerwolde wijt dit vooral aan de samenstelling van het azc en met name de komst van veiligelanders.
Gezinnen, geen honderden kansarmen
De vastgelopen asielketen staat de oorspronkelijke visie van het centrum in Ter Apel in de weg: het had een soort buitenwijk moeten zijn waar vooral vluchtelingengezinnen woonden. Vandaar dat er ook een school op het terrein is. „Die was excellent”, zegt Velema. Hoe het er nu mee gaat, geen idee. Er gaat nog een handjevol kinderen naartoe, terwijl er plek is voor 160.
Velema is niet verrast door de uitkomst van het onderzoek. ,,Dat de meeste Ter Apelers het asielcentrum willen houden, verneem ik ook uit gesprekken die ik met hen voer. Maar er moet inderdaad iets gebeuren. Dit onderzoek kan als aanzet daarvoor dienen. Ik zie het ook als erkenning voor de ondernemers. Dit rapport maakt hun problemen duidelijk.’’
Het is zaak dat asielminister Marjolijn Faber (PVV) inziet dat er nu nog veel draagvlak in het dorp is, zegt Velema. „Ter Apelers willen niet dat het COA uit het dorp verdwijnt. Maar als er nu niet genoeg gebeurt, dan is het resultaat van eenzelfde onderzoek over een paar jaar wel anders.” Hij hoopt dat de minister met dezelfde ‘ambitie en daadkracht’ naar een oplossing zoekt voor Ter Apel waarmee zij ook werkt aan het verminderen van de instroom.
‘Voordelen toch niet zo groot als we misschien dachten’
Velema neemt het rapport ook mee naar het overleg dat hij volgende week in Den Haag voert met minister Faber over het asielcentrum. Over het feit dat het veel te vol zit en dat de Ter Apelers er last van hebben.
Gemeenteraadsleden bespreken het rapport deze maand nog, maar laten wel weten er blij mee te zijn. ,,We hebben nu wel gegevens waar we iets mee kunnen’’, zegt Klaas Buigel, de VVD’er die met name pleitte voor de kosten/baten-analyse. ,,En dan blijkt dat de voordelen toch niet zo groot zijn als we misschien dachten. Duidelijk is dat er iets aan de overlast moet gebeuren om het draagvlak te behouden.’’
Dat stelt Marco Visscher van Gemeentebelangen ook. ,,Ik ben ervan overtuigd dat, als we die overlast wegnemen, de inwoners de opvanglocatie zeker wel willen. Zoals de enquête in het rapport ook aangeeft.’’
Voor Westerwolde zelf zijn kosten betrekkelijk gering
Voor de gemeente Westerwolde als organisatie zijn de kosten van het asielcentrum geringer dan de (financiële) voordelen, stellen het rapport en ook burgemeester Velema. De gemeente krijgt een fors bedrag van het rijk voor de opvanglocatie. ,,Ook levert het banen op, bijvoorbeeld omdat wij statushouders inschrijven in de Basis Registratie Personen’’, zegt Velema. ,,Natuurlijk hebben we de zorgen van het asielcentrum en de bestuurlijke tijd die er in gaat zitten. Maar kijk je naar de uitgaven en inkomsten, overheersen de inkomsten. Inkomsten die we ook deels in Ter Apel steken.’’
