Het besluit van toenmalig minister Henk Kamp (Economische Zaken, VVD) om de gaswinning na de beving van Huizinge niet te verlagen was ,,onverstandig”. Dat in het jaar na Huizinge een recordhoeveelheid gas uit Groningen werd gewonnen was ronduit ,,ongelooflijk”.
Dat zei specialistisch inspecteur bij Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) Annemarie Muntendam-Bos. Zij was de tweede getuige die maandag werd verhoord door de parlementaire enquêtecommissie die de gaswinning in Groningen onderzoekt.
Schoolvoorbeeld van voorzorgsbeginsel
Muntendam-Bos schreef namens de toezichthouder direct in 2012 na de aardbeving in Huizinge het advies aan minister Henk Kamp om de gaswinning in Groningen ,,zo snel als mogelijk en zo veel als op dat moment kan” terug te schroeven.
Wil je op de hoogte blijven van de parlementaire enquête? Schrijf je dan in voor onze DVHN-nieuwsbrief. Klik op deze link om je aan te melden.
Dat deed Kamp niet. ,,Ik denk dat het mede ingegeven is door de economische situatie van dat moment. Het was in de economische crisis geen welkome boodschap om minder gas te winnen. De onzekerheden rondom het advies zijn aangegrepen om niet te verlagen.’‘
Het ongevraagde advies was min of meer een schoolvoorbeeld van hoe een minister moet handelen bij het zogeheten voorzorgsbeginsel. ,,Zelfs als je zaken nog niet zeker weet, maar er is wel een hoog risico, dan hanteer je dat beginsel. Dat is verankerd in Nederlandse en Europese wetgeving.” Muntendam-Bos gaf aan dat dit zeker van toepassing is geweest op de aardbevingsproblematiek in Groningen.
De SodM-inspecteur is tot op de dag van vandaag dan ook verbijsterd dat er in het jaar na Huizinge - tegen het advies in - heel veel gas is gewonnen. ,,Ik heb dit vol ongeloof aangehoord. Hoe kan dit? In plaats van dat je, desnoods maar een klein beetje minder gas wint, draai je de gaskraan vol open. Ongelooflijk eigenlijk.”
Oud-Shell-baas bij SodM
De SodM-inspecteur, die deeltijd als professor verbonden is aan de Technische Universiteit Delft, toonde aan inhoudelijk zeer goed op de hoogte te zijn en sprak weinig verhullend. Ze haalde onder meer hard uit naar oud-inspecteur-generaal Harry van der Meijden, die tussen 2014 en 2018 haar directe baas was. Van der Meijden werkte daarvoor ruim dertig jaar bij Shell.
Muntendam-Bos vond dat de gasproductie in Groningen omlaag moest om de aardbevingen te verminderen, maar vond weinig gehoor bij het ministerie van Economische Zaken, en ook niet bij haar eigen baas. ,,Van der Meijden geloofde niet zo in de vermindering van de productie. Misschien omdat hij bij Shell heeft gewerkt?” De oud-directeur van Shell Nederland volgde in 2014 Jan de Jong op als hoogste baas van SodM.
De Jong, die uiterst kritisch was op het beleid van de gasbedrijven en zijn broodheer het ministerie van Economische Zaken, werd met vervroegd pensioen gestuurd. Hij wordt dinsdagmiddag verhoord. Inspecteur Muntendam hoopt dat het Groningenveld zo snel mogelijk sluit. ,,Dan kan het veld tot rust komen.”
Rodenboog: Meerdere drama’s in Groningen
Ook de oud-burgemeester van Loppersum Albert Rodenboog werd verhoord. Volgens hem wil het besef in de rest van Nederland maar niet goed landen dat er duizenden gezinnen in Groningen in een onveilig huis wonen. Volgens Rodenboog zijn er meerdere drama’s geweest in de provincie Groningen. ,,Natuurlijk Huizinge en de sky-high-hoge gaswinning in het rampjaar 2013. Maar ook toen minister Eric Wiebes aankondigde om de gaswinning in 2018 naar nul terug te brengen. Want vrij snel daarna zette hij de versterkingsoperatie on hold. Het is gewoon echt een drama”, verzuchtte hij.
Rodenboog gaf aan dat hij de dag na de beving van Huizinge pas doorhad dat ,,de afstand tussen Groningen en Den Haag heel groot is”. Na de beving had hij gevraagd om een ruimhartige schadeafhandeling door de Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM), een joint-venture van Shell en ExxonMobil. Maar toenmalig minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Maxime Verhagen (CDA) ging pal voor het gaswinningsbedrijf staan. ,,Verhagen vertelde dat, in tegenstelling tot wat ik zei, dat de NAM alles netjes regelde”, zei Rodenboog kalm, maar met ingehouden boosheid.
Hoe Verhagen daarin staat, zal donderdag duidelijk worden als de oud-minister wordt verhoord.
