Jaren vertraging dreigt door nieuwe tegenvaller bij aanpak Groningen Spoorzone. Nog geen duidelijkheid over oorzaak en financiële gevolgen. 'We hebben wel even gevloekt'
Het Hoofdstation in Groningen wordt verbouwd, maar het werk loopt opnieuw forse vertraging nu de aannemer het voorbereidend werk niet op tijd klaar heeft om het spoor in de zomer van 2023 ruim vijftig dagen uit bedrijf te nemen. Foto: Archief DvhN
De aanpak van het Groningse Hoofdstation en de vernieuwing van de spoorzone loopt mogelijk jaren vertraging op. De cruciale treinvrije periode voor dit project moet opnieuw worden uitgesteld.
Dat maakte gedeputeerde Fleur Gräper woensdagmorgen bekend in de Groninger Staten. Aannemer Strukton heeft aangegeven dat het voorbereidende werk niet op tijd klaar is om het spoor zoals gepland in de zomer van 2023 51 dagen buiten gebruik te stellen. Die periode is nodig om het station op de schop te nemen.
Volgens wethouder Roeland van der Schaaf, voorzitter van de Stuurgroep Groningen Spoorzone, is onduidelijk wat de financiële consequenties zijn van deze tegenvaller bij de Groningse spoorzone. ,,Ik begrijp dat dit uitstel vragen oproept. Het is slecht nieuws en niet goed voor de financiën. Daar wil ik niet omheen draaien.’’
Enkele weken geleden vertelde Strukton dat er een stevige kink in de kabel is gekomen in het project. Over oorzaak en gevolgen wordt achter de schermen druk overlegd. Van der Schaaf: ,,Strukton zegt: wij gaan het niet halen. Ik kan zeggen dat gedeputeerde Fleur Gräper en ik wel even gevloekt hebben toen we dit hoorden.’’
Staten reageren geschokt: ‘uitstel op uitstel’
De Groninger Staten reageren geschokt. ,,Dit is uitstel op uitstel’’, stelt Leendert van der Laan van de Partij voor het Noorden. Oorspronkelijk stond de treinvrije periode voor zomer 2022 gepland. Van der Laan vreest dat nu het project tot drie jaar vertraging oploopt. De oplevering zou daarmee tot 2026 moeten worden uitgesteld. ,,Dat betekent met de huidige oplopende bouwprijzen een kostenstijging van miljoenen.’’
Oppositiepartijen in de Staten vrezen dat daardoor opnieuw een greep moet worden gedaan uit de pot van het zogeheten Regio Specifiek Pakket (RSP). Dat kan grote consequenties hebben voor projecten die daaruit zouden worden gefinancierd, zoals de nieuwe spoorlijn van Veendam naar Stadskanaal en de verdubbeling van de N33 tussen Zuidbroek en Appingedam.
Al eerder werd dat geld aangesproken om de tekorten (78 miljoen) op de aanpak van de zuidelijke ringweg rond de stad te dempen. Sindsdien zoekt Gräper in overleg met Den Haag vervangende financiering voor beide projecten. ,,Die RSP-pot gaat nu leeg’’, voorspelt Van der Laan na het nieuws over de spoorzone.
Gedeputeerde wil niet vooruitlopen op consequenties
Gedeputeerde Fleur Gräper wil niet vooruitlopen op de consequenties van het uitstel. De aannemer werkt nog aan een aangepaste planning voor de bouwwerkzaamheden. Pas als daarover duidelijkheid is, kan worden bekeken wanneer de treinvrije periode alsnog kan worden ingepast en wat daarvan de gevolgen in tijd en geld zijn.
Gräper benadrukt dat de bal allereerst bij aannemer Strukton ligt. ,,Díe heeft bij ons aangegeven dat zij de treinvrije periode niet kunnen halen. Daarmee is het ook de verantwoordelijkheid van de aannemer om te kijken welke vervolgschade dat met zich meebrengt.’’
Tegenvaller spoorzone stad werkt ook door voor N33 en spoor Stadskanaal
Toch maken ook SP en Groninger Belang zich grote zorgen. ,,Die RSP-pot is inmiddels bijna leeg’’, zegt SP’er Kees Frenay. ,,Bij een nieuwe greep vrezen wij het ergste voor de N33 en de spoorlijn naar Stadskanaal, als dat niet langs een andere weg wordt aangevuld.’’ De SP vindt dat Den Haag moet bijspringen, óók voor de nieuwe tegenvaller bij de spoorzone. ,,Dat lijkt ons alleszins redelijk als je ziet hoe royaal het Rijk de portemonnee opentrekt voor tegenvallers bij vergelijkbare projecten elders in het land.’’
Groninger Belang-fractieleider Bram Schmaal wil volgende maand een debat over de stand van zaken voor de RSP-projecten. Temeer omdat hij de volgende aanslag op de pot alweer ziet aankomen: vorige week gaf aannemer Herepoort een ‘winstwaarschuwing’ voor het ringwegproject. De bouwcombinatie ziet zich door de oorlog in Oekraïne geconfronteerd met kapitale kostenstijgingen.
Herepoort heeft aangegeven die tegenvaller niet volledig zelf te kunnen dragen. Gedeputeerde Gräper houdt echter vast aan de afspraak van vorig jaar dat de aannemer volledig zelf verantwoordelijk is voor tussentijdse prijsstijgingen. De provincie en Rijkswaterstaat hebben dat risico als opdrachtgevers afgekocht. Herepoort heeft nog niet aangeklopt met een extra claim. ,,Pas als dat wel zo is, kunnen we daarnaar kijken.’’
Vergelijkbaar debacle als Ring Zuid
De oppositie is extra argwanend omdat er ook een jaar geleden al grote zorgen waren over de voortgang van het spoorzone-project. Ook toen dacht gedeputeerde Gräper dat er met ‘creatieve oplossingen’ nog aan schade en kostenoverschrijdingen viel te ontkomen. Nu er opnieuw uitstel optreedt zien oppositiepartijen hun zorg van vorig jaar bevestigd.
De ombouw van het Groningse hoofdstation en de aanleg van de nieuwe zuidelijke ingang van het stationsgebied vielen veel duurder uit. Volgens de provincie, die de risico’s draagt voor het project, was er op dat moment geen 280,7 miljoen maar 290,4 miljoen euro nodig. Die tegenvaller werd met extra kredieten afgedekt, ook toen al uit de RSP-pot. Het is afwachten of en hoeveel geld er nu weer bij moet.
Stationsgebied en spoorzone gaan volledig op de schop
De spoorzone krijgt nieuwe tunnels, fietsenstallingen en commerciële voorzieningen op het stationsplein. Aan de zuidkant van het hoofdstation wordt een gebied ingericht dat woonwijken beter verbindt met treinen en buslijnen. De extra miljoenen zijn nodig voor overkappingen, een chauffeursruimte, aanpassingen aan fietsenstallingen aan de westkant van het station, cameratoezicht en verlenging van de treinperrons op Europapark en het Hoofdstation voor de Wunderline naar Duitsland.
Juist woensdag stond ook de moeizame voortgang van het ringwegproject op de agenda in de Groninger Staten. In het debat over het kritische rapport dat de Noordelijke Rekenkamer hierover heeft geschreven, werd duidelijk dat de communicatie richting de politiek een open zenuw raakt bij de oppositiepartijen.
Kritisch rapport Rekenkamer raakt open zenuw bij oppositie over Ringweg-project
De oppositie onderschrijft breed de conclusie in het rapport dat de Staten ‘niet altijd adequaat’ zijn geïnformeerd door het provinciebestuur. Vooral niet toen er met aannemer Herepoort ruzie ontstond, die uiteindelijk zou uitmondden in forse vertraging en kostenoverschrijding. Als de politiek daarvan tijdig had geweten, had ze eerder op de rem kunnen trappen en niet voor voldongen feiten zijn geplaatst toen de schade al een feit was, vindt de oppositie.
De coalitiepartijen scharen zich echter achter gedeputeerde Gräper. Die erkent dat ze de politiek ‘misschien’ vaker achter gesloten deuren had kunnen bijpraten. Ze onderstreept echter dat de mogelijkheden om informatie te delen beperkt zijn door de onzekerheid en vertrouwelijkheid waarmee de onderhandelingen met Herepoort waren en zijn omkleed. Een publiek debat zou de strategische en financiële belangen van de provincie kunnen schaden.
