Niet meer naar Zoutkamp voor sigaretten en snacks. Winkel voor asielzoekers bij Marnewaard opent. 'Ik ben al uit Syrië gelopen'

Bijna 10.00 uur in de ochtend, nog tien minuten en het nieuwe winkeltje in het tijdelijke opvangkamp bij de Marnewaard in Zoutkamp gaat open. Mannen drommen samen voor een poster met daarop plaatjes van producten en daaronder in het Engels wat het is. Chips, sigaretten, frisdrank, slippers, paracetamol, mutsen en sjaals: het zijn volgens het COA de spullen die de asielzoekers nodig hebben of willen kopen. Wat opvalt: er is huismerk cola (50 cent) en sinas (70 cent) en de chips van Lays zijn net zo duur als chips van huismerk g’woon.

Gewoon eten – ontbijt, lunch, avondeten en fruit – krijgen ze op het terrein. Alles wat extra is moeten ze zelf regelen. Tot vandaag moesten ze daarvoor naar Zoutkamp of Leens. Minstens een uur lopen of een flinke busrit verderop.

„Ik heb al zo veel gelopen. Ik ben voor het grootste deel te voet uit Syrië gekomen”, vertelt Muhammed al Jasem (34). Dus nee, hij is niet ook nog naar Zoutkamp gelopen om daar sigaretten en snacks te halen. Maar dat het nu hier kan, daar is hij blij mee. En dat geldt eigenlijk voor iedereen.

Younoussa Barry (28) wil bijvoorbeeld Monster energydrink kopen. Ook hij vindt Zoutkamp veel te ver en blijft liever op het terrein. Ismail Mohmmed (39) uit Jemen zit al zeven dagen in het kamp en is al wel eens naar Zoutkamp gelopen voor sigaretten. Aead Khalaf (16) komt uit Irak en koopt nog even niks. Hij is vooral nieuwsgierig wat er te krijgen is. Ook wil hij wel even vertalen voor Safa Jaba (28), die met haar drie kinderen in het kamp zit en voor chips en Red Bull kiest.

Er is anderhalf uur lang bij het hokje met openstaande ramen een constante stroom aan mannen – en een enkele vrouw met kind(eren). Door het raam kunnen de mensen aangeven wat ze willen, waarna vrijwilligers het uit kasten halen. Het populairst deze ochtend: slippers voor 12,50 (‘Want dat is hygiënischer in de douche’, aldus Mohmmed), chips voor 1,20 en energydrink. Betalen kan alleen met contant geld.

Een rij vormen de klanten niet, het is samendrommen voor het raam. Maar de sfeer wordt nooit vervelend. Iedereen is vriendelijk en ontspannen. Ondanks de weg die ze hebben moeten afleggen. Al Jasem vertelt over het auto-ongeluk dat hij met de auto van een mensensmokkelaar had in Griekenland. Twee weken lag hij daar in het ziekenhuis. Eigenlijk moest hij blijven van de dokter, maar de winter kwam eraan en hij wilde door naar Nederland. Nu zit hij bij Zoutkamp met wonden op zijn benen en hoofd, hij is vaak duizelig en verliest geregeld zijn evenwicht.

Maar hij is in Nederland. En hij vindt iedereen hier zo aardig. Alsof hij weer terug is in het Syrië van voor de oorlog.

Het winkeltje is opgezet in een poging minder asielzoekers naar Zoutkamp te laten gaan. De sigaretten en zakken chips naar de mensen brengen, in plaats van andersom. Want de afgelopen weken nam de overlast rond de winkels in Zoutkamp door bewoners van het terrein toe. Er werd elke dag wel iemand betrapt op diefstal en mensen in Zoutkamp voelden zich onveilig. Ook moet het winkeltje de situatie voor de asielzoekers wat beter maken. De asielzoekers verblijven tijdelijk bij Zoutkamp totdat ze terug naar Ter Apel kunnen om officieel aangemeld te worden. Er zitten nu 600 mensen bij Zoutkamp.

Of de keet met spulletjes er echt voor gaat zorgen dat de drukte in Zoutkamp en Leens minder wordt, valt nog te bezien. Buskaartjes vinden ook gretig aftrek en die worden veelal gebruikt om naar Leens te gaan.

Het hokje is zes dagen per week open van 10.00 tot 11.30 uur en er zijn twaalf vrijwilligers aan verbonden. Bennie Sterrenberg uit Winsum heeft het allemaal geregeld. Hij houdt contact met de drie winkels (Spar en Windkracht 8 voor onder andere slippers en mutsen in Zoutkamp en Jumbo en DA in Leens) waar de producten vandaan komen. En zette het allemaal op in samenwerking met het COA op het terrein. Hij is er sinds half september mee bezig.

Sterrenberg is tevreden met hoe het ging de eerste dag. Het was lekker druk, af en toe was er wat gedrang en hingen mensen door het raam, maar hij voelde zich geen moment onveilig. „Het is even proberen wat goed werkt. We gaan in elk geval een looproute maken en over twee weken evalueren we of we andere producten moeten aanbieden, wat goede openingstijden zijn en of twee vrijwilligers per dienst genoeg is.”