Premier Dick Schoof oogde als een getergd man. Foto: Remko de Waal
Het onweert in de Tweede Kamer terwijl de nieuwe regering had beloofd dat de zon ging schijnen. Wat moet premier Dick Schoof hiermee aan? Hij krijgt advies van de psycholoog, de voetbaltrainer, de hoogleraar leiderschap, de kleuterjuf en de mediator.
Kees Bouma slaakt een diepe zucht. ,,Ik vind het beschamend. Dit zijn nou onze volksvertegenwoordigers.’’
De 67-jarige oud-directeur van een basisschool in Haren was ook 30 seizoenen hoofdtrainer van diverse amateurvoetbalclubs in de provincie Groningen. Nu traint hij alleen nog het team van zijn 8-jarige kleinzoon die bij Be Quick voetbalt.
Hij weet hoe hij moet bouwen aan een team, hoe het wij-gevoel voorop te stellen. Dick Schoof kan hij na de vertoning van donderdag alleen maar adviseren om ‘er stevig in te gaan’. ,,Hij moet heel duidelijk zijn in wat hij wel en niet accepteert. Wie over zijn grens gaat, wordt bedankt. ‘Zoek maar een ander baantje, Agema’ moet hij zeggen. Te zacht en te meelevend werkt niet.’’
‘Ze wíllen geen harmonie’
Hij zucht nog eens. ,,Als wij in onze teams en op school met elkaar waren omgegaan zoals onze nieuwe regering doet, dan zou dat binnen de kortste keren tot een onhoudbare situatie hebben geleid. Zo kun je niet werken. Dat dit ons land is, vind ik echt verschrikkelijk. En ik was niet eens zo ontevreden over het Hoofdlijnenakkoord.’’
,,Een ongeregeld zootje.'' Foto: Remko de Waal
Bouma heeft zelf niets met de harde lijn. ,,Ik ben van de harmonie, maar ons land wordt nu bestuurd door mensen die geen harmonie wíllen. Ze beginnen net, dan probeer je toch om er iets serieus van te maken. Schoof moet echt hard gaan optreden, anders wordt ie een speelbal.’’
Meer nog als speelbal oogt Dick Schoof als een getergd mens. Het was al geen eenvoudige beslissing om partijloos premier te worden van een kabinet met een radicaal-rechtse poot, maar nu is het spel op de wagen en krijgt hij van alle kanten tegengas. Van de oppositie – dat had hij ingecalculeerd – maar ook van de coalitie, sterker: degene die hem heeft gevráágd aan het roer te staan, beticht hem van ‘slappe hap’ en eist dat hij boos reageert.
‘Het is een ongeregeld zooitje’
Op commando emoties tonen, weet psycholoog Jeffrey Wijnberg (73) uit Groningen, is vragen om problemen. Zeker bij een man als Schoof, door Wijnberg ingeschat als vrij introvert en zoekend naar verbinding en gelijkgestemdheid. ,,Dit is hij helemaal niet gewend. Na de schorsing zag je hem een poging doen de boel te redden in de autoritaire leiderschapsstijl van Louis van Gaal, maar die heeft hij helemaal niet.’’
Vandaar dat Wijnberg hem adviseert om per direct een secondant aan te stellen. ,,Een zwaargewicht à la Louis van Gaal die samen met hem de spelregels bedenkt en die verkondigt aan de ministers, de fractievoorzitters, de hele Kamer. Elkaar niet interrumperen, niet twitteren, de regeringspartijen moeten de premier en de ministers ondersteunen, dat soort regels. Wie zich daar niet aan houdt, wordt de wacht aangezegd.’’
,,Een introverte man.'' Foto: Jeroen Jumelet
Alleen op die manier kan hij het gezag eisen. ,,Het is heel simpel. Het is een ongeregeld zootje en hij moet zeggen wat wel en niet mag om orde op zaken te stellen.’’
‘Superman had dit nog niet gekund’
Hoogleraar Leiderschap Janka Stoker (53) van de RUG tracht positief te zijn over de nieuwe regering. ,,Ze moeten nog wennen aan hun nieuwe rol’’, zegt ze diplomatiek.
Ze vindt het hoogst vervelend dat alle ballen op de nieuwe premier gericht zijn. ,,De man heeft geen ervaring in de politiek en heeft nog geen kans gekregen! Superman had dit nog niet in goeie banen kunnen leiden. Het gaat volgens mij meer over het leiderschap van de leiders van de vier coalitiepartijen, met name over de rol van Wilders.’’
Ze vreest dat als de regering op deze manier blijft communiceren, het extraparlementair kabinet niet gaat werken. Vandaar dat ze hoopt dat Schoof en de leiders van PVV, NSC, VVD en BBB het zomerreces gaan gebruiken om te bepalen hoe het leiderschap van hun vijven eruit moet zien. ,,Ze moeten het Schoof gunnen en het hem mogelijk maken om aan het roer te staan.’’
‘Niet elkaar uitlachen’
Kleuterjuf Marjolein van der Leij (46) staat al 22 jaar voor de klas, momenteel voor een groep van 26 kleuters op basisschool De Petteflet in Groningen. ,,Ik vind kleuters gewoon heel leuk. Ik geef ze veel vrijheid en vertrouwen, dan kom je een heel eind. Dan voelen ze zich gezien en gehoord, ze merken dat hun mening ertoe doet en dat je er met elkaar voor zorgt dat iedereen het fijn heeft.’’
,,Zo gaan we met elkaar om.'' Foto: Jeroen Jumelet
Als ervaren leerkracht weet ze dat kinderen niet gebaat zijn bij een ongeorganiseerde toestand. ,,Er moeten regels en afspraken zijn, normen en waarden aan de hand waarvan je met elkaar bepaalt: zo gaan we met elkaar om.’’
Dat lijkt kwijt in de regering. Herstel: dat is kwijt, zegt Van der Leij. ,,Hoe willen jullie ervoor zorgen dat Nederland de goeie kant op gaat?’’, vraagt ze de bestuurders van het land. ,,Daarvoor moet je kaders stellen, net zoals ik doe in de klas. Niet elkaar uitlachen, iedereen moet zich veilig en vertrouwd voelen. Pas dan kun je constructief verder werken en verder denken.’’
Het lijkt zo simpel, maar kan het nog goedkomen? Mediator Jantien Schaap (50) uit Groningen is gewend om te bemiddelen tussen ruziënde partijen. In het geval van de nieuwe regering stelt ze liever een wedervraag. ,,Is dit nog wel bemiddelbaar? Om er samen uit te komen, moet je water bij de wijn doen.’’
Wat de kersverse premier Dick Schoof nodig heeft volgens Schaap? Ze denkt heel even na. ,,Een enkele reis naar de Bahama’s.’’
