Medewerkers van Tennet werken aan de elektriciteitslijnen. Foto: Archief ANP
Netbeheerder Tennet heeft in 2024 voor een record van 10,6 miljard euro geïnvesteerd in de uitbreiding van zijn landelijke elektriciteitsnet. Bij een 38 procent stijging heeft het bedrijf zorgen over de oplopende kosten voor bedrijven en huishoudens.
Dat meldt ceo Manon van Beek van de beheerder van het zware hoogspanningsnet in Nederland bij de jaarresultaten. De uitbreiding op land en op zee gaat in een historisch ongekend tempo. Staatsbedrijf Tennet verwacht tot 2034 ongeveer 200 miljard euro te investeren in netuitbreiding.
De investeringen blijven cruciaal om te voldoen aan de groeiende vraag naar stroom en om de Nederlandse CO2-uitstoot volgens klimaatafspraken omlaag te krijgen, stelt Van Beek. Dat leidt nog jaren tot stijgende energierekeningen voor consumenten en bedrijven.
Lening van staat voor uitbreidingen
De toename van investeringen financiert Tennet grotendeels via de Nederlandse Staat, die 44 miljard euro leende. Dit helpt de netuitbreidingen tot en met 2026 op peil te brengen in Nederland en ook Duitsland, waar het grote delen van het buurland van stroom voorziet via een sinds dit jaar apart gezet onderdeel.
„Om het tempo en de omvang van onze investeringen op peil te houden, zal Tennet doorgaan met het aantrekken van vreemd en eigen vermogen”, aldus Van Beek. In de praktijk ging het in 2024 om veertien grote netaansluitingen met duizenden kilometers nieuwe elektriciteitskabels en de hoge masten.
Tennet gaat de komende tien jaar vijf nieuwe elektriciteitssnelwegen van 380 kilovolt (kV) vermogen aanleggen. Daarbij worden 140 voetbalvelden grote hoogspanningsstations opgezet of uitgebreid.
Afhankelijker van het buitenland
Sinds de Russische inval begin 2022 in Oekraïne en de stijgende gasprijzen is Nederland afhankelijker geworden van het buitenland voor zijn energie. De miljardenoperatie die Tennet doorvoert is kostbaar, maar zorgt ook voor een betrouwbaar elektriciteitsnet waarmee de industrie, woningen en het vervoer kunnen overstappen van kolen, olie en gas naar stroom, stelt Van Beek. „Dit draagt bij aan energiezekerheid en onafhankelijkheid.”
Die uitbreiding blijkt uit de jaarcijfers. In 2024 daalde de onderliggende omzet van Tennet met 792 miljoen naar 8,4 miljard euro. Het onderliggende bedrijfsresultaat ging met 72 miljoen terug naar 1,75 miljard.
Met regionale netbeheerders zegt Tennet de wachttijden voor nieuwe aansluitingen te kunnen verkorten. Dat mag met nieuwe contracten, waarbij bedrijven goedkopere tarieven kunnen krijgen als ze de stroom gaan verbruiken op uren die de netbeheerders aangeven.
Jaren op wachtlijst
Bedrijven in Nederland staan voor jaren op de wachtlijst als ze meer capaciteit willen, uitbreiding van woonwijken stokt door een gebrek aan stroomaansluitingen. Ondernemersverenigingen waarschuwen voor vertrek van bedrijven nu vooral de netwerkkosten veel hoger zijn dan in buurlanden.
Van Beek wijst bij de jaarcijfers op de noodzaak van betaalbaarheid als „belangrijke drijfveer voor het maken van politieke keuzes” in Den Haag.
De kostenstijgingen zitten ook op de lokale netten. Voor grootverbruikers van elektriciteit nemen de netwerkkosten sinds 1 januari 2025 gemiddeld met 16,3 procent toe, meldde de regionale beheerder Enexis eerder. Voor nieuwe elektriciteitsaansluitingen is er een gemiddelde stijging van 27 procent, aldus regiobeheerder Liander.
De transportkosten voor elektriciteit en gas stijgen bij de regionale netbeheerders met 11 procent dit jaar vergeleken met 2024. Voor een gemiddeld huishouden betekent dit 60 euro aan extra uitgaven. De energielasten van een doorsnee huishouden waren tussen 2017 en 2024 al met 24 procent gestegen, berekende ABN Amro onlangs.
Tennet bereikte volgens Van Beek nog geen oplossing voor de financiering van hoge investeringen in de komende jaren in Duitsland, nadat de verkoop aan de Duitse staat vorig jaar niet doorging.
