Een goed gevulde foyer in De Tamboer in Hoogeveen luisterde naar deskundigen op het gebied van kernenergie en mini-kerncentrales. Foto: Mediahuis
In De Tamboer in Hoogeveen werd maandagavond urenlang gesproken over kernenergie en een mogelijke mini-kerncentrale in deze gemeente. Buiten geen protesten, maar de volle zaal had wel kritische vragen.
Maar liefst 160 aanmeldingen kreeg Gemeentebelangen, dat de avond voorbereid had. De partij moest zelfs uitwijken naar een andere, grotere locatie. ,,Het onderwerp leeft wel”, constateerde raadslid Jacob van der Heide die de ‘spannende avond’ soepel leidde.
Onder invloed van de energietransitie en de energiecrisis lijkt de weerstand tegen kernenergie een stuk kleiner. Geen massademonstraties zoals in de jaren 80. Steeds meer mensen, onder wie ook gekende milieu-activisten, zien kernenergie als een nuttige en zelfs noodzakelijke toevoeging aan de energiemix die ons land CO2-neutraal moet maken.
Geen rode loper
Maar die maatschappelijke kanteling betekent niet dat inwoners de rode loper voor kerncentrales of een kleinere uitvoering, de zogeheten Small Modular Reactor (SMR), uitrollen. Dat bleek maandagavond ook, nadat de aanwezigen een mini-cursus kernenergie hadden gekregen. Zoveel mogelijk in Jip-en-Janneketaal.
Belangrijkste voordelen van een mini-kerncentrale: geen CO2-uitstoot, stabiel, sneller te bouwen en goedkoper dan een reguliere kerncentrale. De nadelen: kernafval, het vinden van geschikte locaties en de toepassing van een concept dat nog in de experimentele fase zit. Voorstanders claimen dat een SMR over 7 of 8 jaar operationeel kan zijn, maar critici denken dat zoiets vele jaren langer gaat duren.
Wat als er een bom op valt?
Vanuit de zaal vooral vragen over onder meer de veiligheid, kosten en toepasbaarheid. Wie gaat die honderden miljoenen betalen? Wat betekent het voor de energieprijs? Hoe wordt zo’n mini-kerncentrale gekoeld? Wat is het rendement? Kan een SMR gehackt worden? En wat als er een bom op zo’n ding wordt gegooid?
Om met dat laatste te beginnen: een SMR moet volgens deskundigen de inslag van een vliegtuig kunnen weerstaan. Wat de koeling betreft: Hoogeveen ligt in tegenstelling tot Borssele niet aan zee of bij een grote rivier. Dus moet er een andere toepassing komen, zoals gesmolten zout of vloeibaar metaal. Hackers zijn volgens kenners ‘niet zomaar in de controlekamer’ van de reactor.
Op veel andere vragen kwam geen duidelijk antwoord. Vooral ook omdat er nog onvoldoende ervaring is met mini-kerncentrales. Een aanwezige zei te hopen dat daar snel stappen in worden gezet. ,,Want een landschap vol windmolens en zonnepanelen döt mij zeer aan de oogn.’’
Geen kernafval in Drenthe
In Brabant investeert de provincie bijna 4 miljoen euro in de doorontwikkeling van een nieuwe generatie kernreactoren met gesmolten zout. Drenthe wil de mogelijkheden van mini-kerncentrales in deze provincie ‘verkennen’ en met gemeenten om tafel gaan. Uitgangspunt is wel dat Drenthe geen kernafval opslaat.
,,Onze zoutkoepels worden daarvoor niet gebruikt’’, sprak ‘projectaanjager’ Irin Bouwman van de provincie, die een website over het onderwerp heeft opgetuigd. Drenthe is volgens hem niet voor of tegen kernenergie, maar heeft wel belangstelling voor nieuwe ontwikkelingen. ,,Want met alleen zon- en windenergie gaan we onze doelstellingen niet halen.’’
Turfsteken
Een SMR zou wel passen bij de ‘pioniersfunctie’ van Drenthe op energiegebied, filosofeerde Bouwman. ,,Met het turfsteken hadden we een van de eerste energiebronnen in een ons land die grootschalig werd toegepast. In de jaren 60 richtten we de gas- en olie-infrastructuur in. En nu innoveren we in Drenthe veel op het gebied van elektriciteit.’’
Allemaal mooi en aardig, vond voormalig klimaatburgemeester Grietje Loof. Maar zij maakt zich vooral zorgen over het hoogradioactieve kernafval. ,,Al zeventig jaar stapelt dat levensgevaarlijke, schadelijke spul zich op.’’ Anderen wezen haar op technologische ontwikkelingen en oplossingen op dat gebied. Ook zou het gaan om een ‘redelijk beperkte hoeveelheid’.
‘Zaadje is geplant’
Over hoe realistisch een mini-kerncentrale in Hoogeveen is, verschilden na afloop de meningen. Oud-voorzitter Jacob Melissen van Gemeentebelangen, die zelf vroeger meeliep in massademonstraties tegen kernenergie, is om. Hij ziet kansen. ,,Het zaadje is vanavond geplant’’, stelde Melissen.
Anderen reageerden een stuk gereserveerder. ,,Ik vind het moedig van Gemeentebelangen om dit onderwerp op de agenda te zetten’’, sprak een bezoeker. ,,Maar ik ziet het er niet van komen in Hoogeveen. Een kunstijsbaan aanleggen lukt hier al niet.’’
Eensgezindheid was er over één aspect: onderzoek doen naar de mogelijkheden van een SMR in Hoogeveen kan altijd.
