Kan FC Emmen wel zonder Ronald Lubbers? 'Hij is de reden dat de club stil is blijven staan'

„Laat één ding duidelijk zijn. Wat wij hier met elkaar neergezet hebben, daar ben ik echt zo trots op.’’ Het is 22 mei 2021 en daags na de eerste degradatie van FC Emmen barst preses, directeur, geldschieter en redder Ronald Lubbers in tranen uit. Spelers, staf en supporters klappen hun handen stuk voor de ingang van stadion De Oude Meerdijk.

Direct na de degradatiedomper voelt iedereen het daar ter plekke: Lubbers is in zijn hoofd al weer plannen aan het smeden voor een nieuwe wederopstanding. Hij flikte het eerder, sportief én financieel. Hij maakte zich in 2012 onsterfelijk bij supporters, toen hij met een reddingsactie het profvoetbal in de regio behield. De vermogende ondernemer in transport en vastgoed kreeg toen vrijwel alle sleutels van de club in handen.

Onder zijn volstrekt authentieke leiding weet hij in de daaropvolgende jaren met een klein groepje getrouwen het schier onmogelijke te bereiken: promotie naar de eredivisie. Lubbers deed daarmee een aardige gooi naar de titel Emmenaar van de eeuw.

Maar het avontuur stopt vorig jaar maart abrupt. Het boegbeeld meldt zich ziek en besluit vorig jaar zomer ook niet meer terug te keren bij de club. Althans niet als voorzitter en directeur. Op posities rondom de club blijft hij een factor van belang, zo blijkt uit officiële documenten en gesprekken met circa twintig betrokkenen in en rondom de club.

Lubbers’ opvolger heeft met deze situatie te dealen. De Friese sportbestuurder Rinse Bleeker is bepaald geen groentje. Voor zijn komst naar Emmen was hij actief bij schaatstempel Thialf, Topsport Noord en Sportstad Heerenveen. Met name in die laatste organisatie had hij als directeur jarenlang met complexe dossiers te maken.

Ondanks die ervaring is het voor hem lastig om te ontwarren welke relaties, bevoegdheden en verplichtingen er liggen tussen FC Emmen en partijen en personen die de club vanaf 2012 hielpen. Daarbij duikt ook Lubbers weer op, net als een aantal vermogende regionale ondernemers. Maar wat deze situatie nu nog voor de club betekent?

Ook Rinse Bleeker is dat niet geheel duidelijk, vertelt hij tijdens een gesprek in zijn werkkamer op het stadion. „Ik houd van duidelijkheid, rechte lijnen. De governance van een club moet je op de achterkant van een bierviltje kunnen uittekenen. Dat is nu niet het geval.’’

De onduidelijkheid blijkt alleen al uit het feit dat er intern verwarring is ontstaan over de recente aanstelling van bestuursleden René Dale en Henk Brink. Bleeker zegt dat dit tweetal is toegevoegd aan het bestuur van de Stichting FC Emmen, enig aandeelhouder van de club. Daar zit na het vertrek van voorzitter Lubbers alleen zijn voormalig secondant Herman Harms in.

Maar volgens Harms ligt dat anders. De mannen zijn door hem gevraagd en benoemd als bestuursleden van FC Emmen BV. Harms beweert op dit moment zelf in zowel het stichtingsbestuur als in het bestuur van dit voetbalbedrijf te zitten en noemt dat een ongewenste en statutair onmogelijke situatie. Overigens strookt die bewering niet met gegevens van de Kamer van Koophandel (KvK). Daar is Harms alleen in de stichting terug te vinden.

Voor het stichtingsbestuur zoekt Harms desgevraagd zijn eigen opvolger en andere nieuwe leden, hoewel hij zelf niet over de daadwerkelijke benoeming gaat. Dat is namelijk volgens oude afspraken aan burgemeester en wethouders van de gemeente Emmen. Opvallend genoeg vraagt, en krijgt, de club recent wel de zegen van de bestuurders op het gemeentehuis voor de benoeming van voormalig provinciaal politicus Henk Brink bij FC Emmen. De bestuurders binnen de club worstelen ondertussen met waar welke bevoegdheden exact liggen.

De oorsprong van de onduidelijke bestuursstructuren ligt in 2012. FC Emmen leidt op dat moment een zieltogend bestaan als lelijk eendje in de eerste divisie. Acht jaar daarvoor is Ronald Lubbers al betrokken geweest bij een eerdere redding van FC Emmen. Daarna is de geboren Schoonebeeker nog een tijdje directeur van de club.

Niemand kijkt dus vreemd op als Lubbers in 2012 weer zijn vinger opsteekt als de club op het randje van de afgrond staat. Om de reddingspoging ditmaal te kunnen leiden stelt de gemeente hem aan als voorzitter van het hoogste cluborgaan, het stichtingsbestuur. Als snel trekt Lubbers de conclusie: het is trekken aan een dood paard. FC Emmen kan volgens hem alleen levensvatbaar worden als er ingegrepen wordt in de organisatie.

De gemeente zit met de situatie in haar maag, want heeft aandelen in het stadion. Als FC Emmen failliet gaat, zal onherroepelijk hetzelfde gelden voor het Stadionbedrijf, want de belangrijkste inkomstenbron van het stadion – de door FC Emmen betaalde huur – valt dan weg. In dat geval moet de gemeente haar financiële miljoenenbelang in het Stadionbedrijf afschrijven. Op het gemeentehuis gaat de politiek uiteindelijk in zee met het plan van Lubbers.

Lubbers zegt een lening van anderhalf miljoen toe. Ook wordt afgesproken dat het Stadionbedrijf de daaropvolgende tien jaar niet hoeft af te lossen op de schuld bij de gemeente. Lubbers komt bovendien met een groep regionale ondernemers op de proppen die samen een half miljoen euro in de club stoppen. Zij worden de ‘Tien van Emmen’ genoemd.

Onderdeel van de redding is ook een cruciale verschuiving van zeggenschap binnen FC Emmen en het Stadionbedrijf. Tot die tijd heeft de gemeente als prioriteitsaandeelhouder van club en stadion een finale stem over belangrijke beslissingen. Lubbers zegt dat FC Emmen niet gebaat is bij een dergelijke grote rol van de gemeente. Die draagt beide prioriteitsaandelen over aan Lubbers.

De Tien van Emmen is ondertussen niet alleen de naam van een gezelschap geldschieters, maar ook het vehikel om de club waar nodig financieel verder te ondersteunen. Bij het oprichten van de Stichting Tien van Emmen benoemt Lubbers zichzelf tot voorzitter, voor onbepaalde tijd. Deze stichting verstrekt volgens de oprichtingsstatuten niet alleen leningen, maar kan ook borg staan voor leningen die door FC Emmen worden aangegaan. Vanuit deze stichting wordt ook anderhalf miljoen euro geleend aan FC Emmen, zoals Lubbers bij de redding met de gemeente had afgesproken.

Het geeft Lubbers vanaf het voorjaar van 2012, als de reddingspoging van FC Emmen is geslaagd, een even invloedrijke als diffuse rol. Hij is voorzitter van de stichting, prioriteitsaandeelhouder en vanuit de Stichting Tien van Emmen betrokken bij financieringsafspraken. Hij hoeft geen verantwoording af te leggen aan een raad van commissarissen, want deze heeft de club dan niet. De controlerende rol van de gemeente is door het vergeven van de prioriteitsaandelen ook uitgespeeld.

Daarmee is FC Emmen vanaf 2012 een club die zijn gelijke niet kent in Nederland. Waar in het bestuur van profclubs doorgaans alle geledingen – sponsoren, supporters en gemeente – zijn vertegenwoordigd en er door een of meerdere partijen toezicht wordt gehouden, leiden bij FC Emmen vrijwel alle wegen naar Oosterhesselen, waar Lubbers de monumentale Havezathe bewoont.

In 2018 promoveert Emmen voor het eerst in de geschiedenis naar het hoogste niveau. Lubbers gaat voorop in het feestgedruis. Op het veld, in de kleedkamer, in de bus en bij het massale volksfeest. Met zijn bestuurlijke en financiële stuurmanskunsten heeft hij het ultieme geflikt.

Dat Lubbers zich als hoofdrolspeler laat bejubelen is niet raar, want zonder hem was FC Emmen er simpelweg niet meer geweest. Na de promotie trekt hij meer en meer naar zich toe. Als Wim Beekman in 2019 besluit te stoppen als algemeen directeur, wordt er geen opvolger benoemd. Lubbers besluit de rollen van voorzitter en directeur te gaan combineren.

In de eredivisie komen er nieuwe uitdagingen op de club af. Er ontstaat een behoefte aan ondersteuning, expertise én structuur. Tweemaal stelt Lubbers daarom een technisch manager aan. In 2020 Michel Jansen, twee jaar later Mike Willems. Zij komen naar Emmen in de veronderstelling het voetbalbeleid te gaan vormgeven.

Daartoe moet Lubbers echter wel verantwoordelijkheden en bevoegdheden afstaan. Daar zien betrokkenen het misgaan. Lubbers heeft moeite zaken uit handen te geven en trekt sommige zaken weg bij de daartoe aangestelde professionals. Met name het dossier-Peru doet intern de wenkbrauwen fronsen. Medewerkers zien hoe Lubbers op eigen houtje afspraken maakt met Zuid-Amerikaanse onderhandelingspartners. Aangezien spelers van buiten Europa een fors salaris verdienen, hebben de keuzes die Lubbers maakt grote invloed op de boekhouding. Het leidt tot interne irritaties. Van het voornemen om de club voetbaltechnisch te professionaliseren komt mede hierdoor weinig terecht.

FC Emmen blijft sterk leunen op Lubbers. Een raad van commissarissen is er dan nog steeds niet. Het gebrek aan toezicht is onder meer de KNVB een doorn in het oog. Betrokkenen beginnen Lubbers in een ander licht te zien. Een geïnterviewde zegt: „Ronald is een held vanwege zijn rol als redder van de club. Maar hij is ook de reden dat de club later stil is blijven staan.’’

Lubbers probeert wel taken uit handen te geven. Zo komt er in het voorjaar van 2022 eindelijk een raad van commissarissen. Ook zoekt hij alsnog een algemeen directeur, die er uiteindelijk pas komt na zijn vertrek. Het uitbreiden van de dagelijkse leiding blijft een struikelblok.

Begin 2021 wordt Frank Maatje door Lubbers tot financieel directeur gepromoveerd. Het is een functie die de Drent uiteindelijk slechts anderhalf jaar bekleedt. Wanneer eind 2022 zijn vertrek wordt gecommuniceerd, noemt Maatje persoonlijke omstandigheden als reden. Binnen de club is echter breed bekend dat Maatje vertrok omdat hij zich niet senang voelde met financiële koers van de club.

Deze wordt uitgezet door Lubbers. Hij is na de degradatie van 2021 vastberaden: FC Emmen móét in een keer terug naar het hoogste niveau. Daartoe is hij bereid risico’s te nemen. De opzet slaagt, want FC Emmen promoveert in 2022 andermaal naar de eredivisie. Als de club een paar maanden later in de jaarrekening verslag doet van de financieel wankele toestand waarin dat gebeurde, maakt Maatje zijn afscheid bekend. Ook andere clubbestuurders, zoals commercieel directeur Ben Haverkort, vertrekken in deze periode. In maart 2023 volgt de ziekmelding van Lubbers. Een paar maanden later degradeert FC Emmen opnieuw.

Met het neerleggen van zijn functie is Lubbers’ rol rond FC Emmen anno 2024 echter niet uitgespeeld. Hij is nog altijd voorzitter van de Stichting Tien van Emmen. Ook is de lening van anderhalf miljoen die in 2012 vanuit deze stichting naar FC Emmen ging niet volledig afgelost. Dan zijn er nog de prioriteitsaandelen. Vier jaar geleden deed hij afstand van zijn prioriteitsaandeel in FC Emmen, dat hij liet opgaan in de stichting waar hij toen voorzitter van was. Het prioriteitsaandeel in het Stadionbedrijf geeft hem echter nog wel een belangrijke stem.

Daarnaast zijn er tijdens de reddingsoperatie in 2012 door de gemeente ook rechten op het huidige stadion vergeven aan Lubbers, die na een herstelperiode inmiddels aan de beterende hand is. Recent voerden hij en Bleeker een informeel gesprek.

Bleeker daarover: „Ronald Lubbers heeft veel petten opgehad bij deze club, concreet is dat niet eens allemaal te maken. Hij is bestuursvoorzitter geweest, was in de periode van Dick Lukkien een soort technisch directeur én boegbeeld. Tegelijkertijd was hij ook algemeen directeur in een periode dat er geen raad van commissarissen was. Dat zijn dus heel veel rollen. Nu doet hij formeel niets meer, maar hij heeft nog wel bepaalde posities. Het is voor ons belangrijk om te weten wat hij daar nog mee wil. Los daarvan hebben we bijzonder veel waardering voor de wijze waarop hij de club jarenlang bestuurd heeft.’’

Toch is het de directie niet helder of de positie van Lubbers rondom het stadion van invloed kan zijn op de bestaande nieuwbouwplannen. Om die plannen te realiseren zal Bleeker uiteindelijk op zoek moeten naar extern kapitaal. Een zoektocht die zeer waarschijnlijk ook tot een bezoek aan Lubbers leidt.

Ook zweeft er nog een ander vraagteken door de gangen van De Oude Meerdijk, namelijk over de Stichting Tien van Emmen. In de jaren na de reddingsoperatie van 2012 zijn er vanuit deze stichting namelijk nieuwe financiële lijnen naar FC Emmen komen te liggen, meldt de huidige clubleiding. Hoe dit in elkaar steekt is onduidelijk. Bleeker: ,,We moeten duidelijk in kaart brengen welke geldstromen er zijn geweest en welke zeggenschap daaraan gelieerd is. Dat wordt nu onderzocht.’’

Een belangrijke rol daarin is volgens Bleeker weggelegd voor Herman Harms. Harms is al jaren onderdeel van het stichtingsbestuur en behoorde tot de groep ondernemers die FC Emmen in 2012 voor een faillissement behoedde met een gezamenlijke inbreng van een half miljoen euro. Ook staat hij bij de KvK ingeschreven als bestuurslid van de Stichting Tien van Emmen. Hij moet de komende periode alle belangen en verplichtingen inventariseren.

Rinse Bleeker over de bestuurlijke operatie: ,,Ik houd van duidelijkheid, die zijn we nu aan het creëren. Er moet niets buiten bepaalde lijnen vallen, dat is nu wel zo. Dat zijn geen bedreigingen voor de club, maar zaken die onduidelijk zijn. We proberen momenteel alles boven tafel te krijgen.’’

Bleeker: „Niet financieel, dat het tot een faillissement kan leiden.’’

Bleeker: „Bij de Tien van Emmen kan ik bijvoorbeeld geen heldere afspraken vinden. Van: u heeft dit voor de club betekend, dus u krijgt dat. Ik ben al wel wat zaken tegengekomen, maar daarover doe ik nu geen uitspraak. We moeten eerst een compleet beeld krijgen.’’

Bleeker: „Wat voor de een veel geld is, is voor de ander een schijntje. Maar ik vind het voor een club als FC Emmen wel substantieel.’’

Wat duidelijk is: op de Oude Meerdijk wordt tegenwoordig ieder dubbeltje omgedraaid. Na het vertrek van Maatje en Lubbers gedurende het vorige seizoen, werden nieuwe directeur Bleeker en financiële man Herman Rozema geconfronteerd met een weinig hoopvol huishoudboekje. Rozema: „Dit seizoen was er sprake van 8 miljoen aan inkomsten en 8,8 miljoen aan uitgaven. Het eigen vermogen bedroeg 9 ton, dus de reserve zou teruglopen naar nihil.’’ Toen Rozema eind afgelopen jaar nogmaals in de boeken dook, kwam hij tot de conclusie dat de club in mei 2024 haar rekeningen niet meer zou kunnen betalen. Rozema: ,,Niet onoverkomelijk, we hadden wel wat betalingen kunnen doorschuiven.’’

Nieuw bezems vegen schoon en dus gaat het mes in de uitgaven. Tijdens de winterse transferperiode worden dure spelers Rui Mendes, Jari Vlak en Ahmed El Messaoudi verkocht. Zij leveren samen zeker een miljoen euro op en tonnen aan salaris gaan uit de boeken. In een klap tackelt de directie het dreigende tekort. Rozema: „We kunnen het seizoen waarschijnlijk afsluiten met een positief resultaat, waardoor onze reserves intact blijven.’’ Richting komend seizoen gaat de club haar salarisuitgaven verder terugsnoeien.

Rozema: „Dat moet ook, want we komen uit een situatie met een begrotingstekort van 8 ton.’’ De vraag is in hoeverre het de club lukt om te midden van die bezuinigingen competitief te blijven. Bleeker: ,,Dat is het koord waarop we lopen.’’ Een mogelijkheid om de financiële slagkracht te vergroten is het oprichten van het spelersfonds. Bleeker: ,,Het kan een extra boost geven, maar er zitten ook nadelen aan. We zijn de mogelijkheden nu aan het onderzoeken.’’

Het is duidelijk: na Lubbers is er een andere realiteit is ontstaan bij FC Emmen. De club moet zelfredzaam zijn en vaart financieel een veiligere koers. Rozema: „We hebben op dit moment geen partijen die een garantstelling hebben gegeven voor eventuele tekorten. Dat is in het verleden gebeurd met Ronald Lubbers, maar dat is niet meer zo.’’

Lubbers heeft zich jarenlang met hart en ziel ingezet voor de club. Hij is de reden dat FC Emmen nog bestaat en de drijvende kracht achter de promoties van 2018 en 2021. Tegelijkertijd is de club in die periode altijd sterk op hem blijven leunen.

Nu hij bestuurlijk van het toneel verdwenen is, moet FC Emmen op eigen benen leren staan. Met een nieuwe directeur, een raad van commissarissen en uitgebreid bestuur wil de club richting kalm vaarwater te koersen. Maar voor die tijd is er nog een erfenis te ontrafelen.

De mogelijkheid om waardig afscheid te nemen als bestuurder van FC Emmen heeft Lubbers tot de dag van vandaag afgehouden. Recent was hij voor het eerst in lange tijd weer op de club, voor een kop koffie met Rinse Bleeker. Op vragen van deze krant wilde Lubbers niet reageren.