Palestijn Samir Hamed uit Roden: 'Die grondoorlog komt er niet. Israëlische soldaten kunnen helemaal niet van man-tot-man vechten'

,,We zijn nog steeds in shock’’, zegt Samir Hamed (70). ,,Na 75 jaar onderdrukking, etnische zuivering en stelselmatige discriminatie dachten we dat het niet erger kon. En dan valt er dinsdagavond een bom op een heilige gezondheidsinstelling, een massamoord.”

Hamed denkt ook te weten waarom de door Israël aangekondigde grondoorlog er nog steeds niet is. De Israëlische soldaten zijn volgens hem bang. ,,Die kunnen helemaal niet van man-tot-man vechten. Ze kunnen alleen maar apparaten en machines bedienen om daarmee van afstand op mensen en gebouwen te schieten. Israël kan zich bovendien niet de enorme verliezen ten gevolge van een grondoorlog veroorloven. Let op mijn woorden: die grondoorlog komt er helemaal niet. En dat is maar goed ook, want dan zijn de verliezen aan beide kanten niet te tellen.’’

Elke ochtend ligt Hamed naar eigen zeggen anderhalf uur lang aan de lijn met zijn neef. Dat is niet zomaar iemand, maar de gelauwerde Nederlands-Palestijnse filmmaker Hany Abu-Assad. Met Paradise Now (2006), over twee Palestijnse jongens die een zelfmoordaanslag in Israël voorbereiden, won hij een Gouden Kalf en een Golden Globe. Ook was de film genomineerd voor een Oscar, evenals Omar die hij in 2013 maakte. Lange tijd woonde hij in Hollywood, tegenwoordig verblijft hij in Turkije. ,,We praten de laatste tijd altijd over het Midden-Oosten en de toestand in de wereld.’’

Zelf kwam Hamed in 1975 vanuit Nazareth als een politiek vluchteling naar Groningen om psychologie te studeren. ,,Niet alle Palestijnen mochten destijds zomaar in Israël studeren, dus wilde ik naar een universiteit in het Westen. Via Nederlandse vrienden die werkten in een kibboets, kwam ik in Groningen terecht.’’

Hij rondde zijn kandidaats af en begon daarna samen met zijn neef in Delft een oosters restaurant. Na een paar jaar hadden ze er genoeg van. Met het geld dat ze hadden verdiend, stortten ze zich op het maken van films. In de eerste probeersels van zijn neef, die in Nederland zijn speelfilmdebuut maakte met Het 14de kippetje waarvan het scenario was geschreven door Arnon Grunberg, trad Hamed op als producent. ,,Het was een geweldige tijd’’, blikt hij terug.

Tegenwoordig woont hij met zijn nieuwe echtgenoot in een vrijstaand huis in Roden. Op de deur staat in het Engels ‘Je hoeft geen moslim te zijn om achter de Palestijnen te staan, alleen menselijk’. Hun doorzonwoning staat vol met fraaie meubelstukken uit het Midden-Oosten.

Hij komt af en toe nog steeds in Israël. Hij heeft zowel een Nederlands als een Israëlisch paspoort. Israël voert volgens hem een apartheidsregime. ,,Dit betekent dat wij als Palestijnen behandeld worden als ondergeschikte raciale groep. Onze cultuur wordt stelselmatig uitgewist. Denk maar aan de recente afschaffing van het Arabisch als officiële landstaal.’’

De Palestijnen in Gaza leven volgens hem al 17 jaar in een gevangenis. ,,De levensomstandigheden zijn belabberd. Ze hebben lang geprobeerd de blokkade op te heffen, maar dat is niet gelukt. De enorme druk op de inwoners heeft geleid tot het verzet. Dat is er niet alleen in Gaza, maar in de hele Arabische wereld. In Jemen, Syrië, Libanon, Irak. Overal zijn verzetsgroepen actief. Allemaal willen ze een eind maken aan de westerse overheersing van het Midden-Oosten.’’

Hij benadrukt dat hij zelf ook een Europeaan, dus westerling is. ,,Ik ben Nederland dankbaar voor de kansen die ik heb gekregen. Ik ben hier getrouwd, heb vier kinderen bij een Nederlandse gekregen en een prachtig leven geleid. Ik zeg altijd: ‘Mijn moeder is Palestijns, mijn liefde Nederlands’. Maar ik heb een ontzettende hekel aan de denigrerende houding van het Westen tegenover de rest van de wereld.’’

Vroeger dacht hij altijd dat de meeste Nederlanders pro-Israël waren vanuit een schuldgevoel jegens het lot van de Joden in de Tweede Wereldoorlog. Later vermoedde hij dat het een religieuze oorsprong had, vanwege de verwantschap tussen beider religies. ,,Langzamerhand kwam ik erachter dat het puur belangenpolitiek is wat erachter zit.’’

De aanslagen van Hamas vorige week zaterdag waren ook voor hem een volslagen verrassing. Eén ding weet hij zeker: ,,Hamas is een fanatieke, religieuze groep. De strijders wilden met de aanslagen de blokkade opheffen. Het was de bedoeling dat ze een paar Israëlische soldaten zouden gijzelen. Ze waren zelf ook verrast dat ze zonder weerstand zo konden doorrijden.’’

Hij kan er niet bij dat Hamas zoveel dood en verderf heeft gezaaid. ,,Ik ken de strijders van Hamas. Zij vechten door tot de dood. Voor de dood zijn ze niet bang, omdat ze geloven dat ze als martelaar de hemel ingaan. Maar dan moeten ze wel goed doen. Dat gebeurt niet als ze vrouwen en kinderen vermoorden.’’

Hij gruwelt van de misdaden die Israël elke dag in de Gazastrook begaat. ,,Nederland steunt de aanvallen. Wij doen niets om dit bloedvergieten te stoppen. Zelfs de Arabische landen zwijgen.’’

Ook Palestijnen krijgen volgens hem vaak de vraag voorgelegd wat de oplossing is voor dit langdurige conflict. ,,Mijn antwoord luidt dan: dat is niet de verantwoordelijkheid van ons, de onderdrukten. Die verantwoordelijkheid ligt bij mijn bezetter en de internationale gemeenschap die steun verleent aan mijn bezetter. Reflecteer op jullie eigen daden. Erken de belangenpolitiek die erachter schuil gaat. En pak jullie verantwoordelijkheid!’’