Hezbollah? Mossad? Kibboets? Een leeswijzer over het conflict Israël-Hamas

Gaza, ook wel de Gazastrook genoemd, is een gebied langs de Middellandse Zee. De strook is volledig afgesloten. Israël veroverde het gebied in 1967 en trok zich deels terug in 2005. De Israëli’s controleren er nog steeds alle grenzen (buiten één grenspost die onder Egyptische controle valt), het luchtruim en de zee. De Verenigde Naties beschouwen Gaza daarom nog steeds als bezet gebied.

Het gebied geldt als een van de meest dichtbevolkte regio’s ter wereld. In een strook korter dan de Belgische kustlijn wonen meer dan 2 miljoen mensen, van wie de helft kinderen. Gaza is vaak de uitvalsbasis voor aanvallen op Israël. Voor vergeldingsaanvallen, zoals sinds zaterdag 6 oktober, is het voor de Israëli’s een veelgekozen doelwit.

Hamas is een Palestijnse islamistische beweging. Het heeft zowel een bestuurlijke/politieke en militante tak. Hamas werd opgericht in 1987, maar kwam pas via verkiezingen in 2006 aan de macht in Gaza. Hamas omschrijft zijn doelstelling als ‘Palestina bevrijden van de Israëlische bezetting’. Regelmatig gaan de strijders het gevecht aan met Israël, bijvoorbeeld met zelfmoordaanslagen en raketaanvallen.

De Europese Unie en de Verenigde Staten beschouwen Hamas als een terroristische organisatie.

Hezbollah is een sjiitische militie met wortels in Libanon. De groep werd opgericht in 1982 en fungeert ook als politieke partij in het buurland van Israël. De organisatie krijgt ruggensteun van het regime in Iran en is felle tegenstander van de Israëlische staat en westerse inmenging in het Midden-Oosten.

De Westelijke Jordaanoever is een gebied ten westen van de rivier Jordaan. Sinds 1967 wordt het gebied bezet door Israël. Zowel de Palestijnen (tussen de 2 en 3 miljoen mensen) en de Israëli’s claimen het historisch recht om er te wonen. Tot op vandaag leverden gesprekken om tot een oplossing te komen niets op.

Op die Westelijke Jordaanoever voert Israël een hard beleid waarbij nederzettingen kunnen worden neergepoot. Palestijnen moeten er plaats maken voor Israëlische nederzettingen. Daarom krijgen die de naam van ‘kolonies’. Volgens het internationaal recht zijn de nederzettingen illegaal.

De tweestatenoplossing is een voorstel om het Israëlisch-Palestijns conflict te beslechten. Daarbij zouden zowel de staat Israël en Palestina naast elkaar kunnen bestaan. Met de nieuwe oplaaiing van het gweld lijkt dergelijke oplossing opnieuw veraf.

Benjamin ‘Bibi’ Netanyahu is de huidige premier van Israël. Hij en zijn Likoed-partij domineren al jaren de Israëlische politiek. De politicus stond al aan het hoofd van zes regeringen, goed voor meer dan 15 jaar aan ervaring als regeringsleider sinds 1996. Netanyahu’s kabinetten werden almaar rechtser. In zijn laatste coalitie ging hij in zee met erg rechtse, nationalistische zionisten. Zij nemen een bijzonder harde lijn aan over de Palestijnen en schuwden de provocaties het afgelopen jaar niet.

Het zionisme is een ideologie die het Joodse volk het recht geeft op een eigen plaats om te leven. Na de Tweede Wereldoorlog werd het meer en meer het synoniem voor de ideologie voor het bestaansrecht van de staat Israël.

Israël staat bekend als een van de landen met de meest performante veiligheidsdiensten. Hun inlichtingendiensten bestaan uit drie onderdelen: Mossad (algemeen), Aman (militaire inlichtingendiensten) en Shin Bet (interne veiligheid). Ondanks hun solide reputatie zagen ze de aanvallen van Hamas op 6 oktober 2023 niet aankomen.

Een kibboets is een Israëlische collectieve landbouwgemeenschap. De bewoners doen er samen aan landbouw, maar niemand van hen bezit de grond. De kibboets stromen voort uit socialistisch gedachtegoed.

De Jom Kippoeroorlog is een belangrijke oorlog uit 1973 waarbij Israël door zowel Egypte als Syrië werd aangevallen. Net zoals nu in 2023 werd Israël compleet verrast. Het kon de vijandige troepen wel terugdringen tot op 100 kilometer van Caïro en 30 kilometer van Damascus, maar betaalde daarvoor een zware tol.