'Een jong dienstmeisje’ (1660) door Michael Sweerts, olieverf op doek (61 bij 53,3 centimeter).
Voor de Hollandse en Vlaamse Meesters kunnen we voortaan niet alleen naar het Rijksmuseum, maar ook naar het Stedelijk Museum Alkmaar. Dat beschikt sinds kort over een topverzameling.
Het is of we door de zalen van het Rijksmuseum dwalen, een ontdekkingstocht langs een collectie Hollandse en Vlaamse Meesters die we nog niet kenden: Rembrandt, Frans Hals, Gerrit van Honthorst, Gerard Dou en anderen. In totaal bijna vijftig schilderijen uit de 17de eeuw, een ware schatkamer.
Toch zijn we niet in het Rijks, maar in het Stedelijk Museum Alkmaar dat sinds kort de collectie van zo’n honderd werken van het kunstverzamelaarsechtpaar George en Ilona Kremer in langdurig bruikleen in huis kreeg. Museumdirecteur Marrigje Rikken liet trots weten dat haar museum ‘daarmee in één klap in het rijtje is komen te staan van topcollecties 17de-eeuwse kunst in Nederlandse musea’.
Oude man met tulband
Naast het werk van Pieter de Hooch, Judith Leyster, Jan Lievens en Caesar van Everdingen hangt ook het atmosferisch geschilderde Tronie van een oude man met tulband uit 1627/28, een vroeg schilderij van Rembrandt dat we vermoedelijk nooit in het echt hebben gezien en dat in de meeste boeken over Rembrandt ontbreekt. Particuliere verzamelingen onttrekken zich nu eenmaal per definitie aan het publieke zicht.
Het is ook verbazend te ontdekken dat er zoveel topstukken op de kunstmarkt worden verhandeld en dat de hele collectie vanaf 1994 door George en Ilone Kremer werd opgebouwd.
Bijna alle verschillende genres zijn aanwezig, waaronder landschappen, historieschilderkunst, Bijbelse taferelen, Italianiserende kunst, zeegezichten en portretten. Het is moeilijk te zeggen wat het mooiste werk op deze tentoonstelling is.
Toch kunnen we één schilderij aanwijzen waarvan de meeste ontroering uitgaat. Geen grote gebaren of barokke emoties, maar een intiem portret: Een jong dienstmeisje van Michael Sweerts uit 1660. Sweerts staat bekend om zijn karaktervolle ‘mensenschilderijen’, zo levendig, gevoelig en tijdloos geschilderd.
Meisje van het volk
Het dienstmeisje is gekleed als een meisje uit het volk, in zichzelf gekeerd terwijl haar aandacht wordt getrokken door iets wat buiten beeld valt. Dromerig en een beetje afwezig. We herkennen haar hoogstens van een ander portretje van Sweerts dat een paar jaar geleden in het KMSKA in Antwerpen was te zien.
De Vlaming Michael Sweerts wordt wel de ‘Brabantse Vermeer’ genoemd. Als we dit meisje naast dat van Vermeers Meisje met de Parel plaatsen, wordt het nog lastig om te kiezen welk van de twee het mooist is geschilderd.
De Kremer Collectie – een gedeelde liefde, Stedelijk Museum Alkmaar. Open: di t/m zo 11-17 uur. T/m 1 juni.
