Euforie daar, en opluchting hier. Ook een recensent hoopt op wat moois. Na het kwakkelende Witchhunt, het mislukte Exit Macbeth en daarna My First Tragedy, is Yara’s Wedding een prachtvoorstelling geworden die past bij het gangbare niveau van Guy Weizman’s NITE en zijn totaalkunst.
Als hij zelf maar regisseert, denk je dan, wat natuurlijk niet altijd kan, met zoveel producties. Zijn The Underground was tussendoor prima, alleen nog niet te zien in thuisstad Groningen. Volgend jaar, luidt het plan.
Het is door een razendknappe montage, hoe in Yara’s Wedding géén van alle uiteenlopende disciplines - toneel, dans, muziek, zang, decorkunst, licht- en geluidsspel, meertaligheid - dominant is aan een andere. Wat er ook te zien en te horen valt, en te voelen voor wie zich daarvoor openstelt, alles staat in dienst van het verhaal, van het geheel. Sommigen zullen misschien zeggen: van de boodschap tegen zwart/wit-denken. Nou en. Die is nog lang niet overal opgepikt.
Hoe flik je zoiets, met vijf schrijvers?
Doorgaans mijd ik als recensent na afloop ‘t liefst leden van crew of cast. Ze lezen het wel. Nu zat de nieuwsgierigheid te diep. Hoe laat je in hemelsnaam alles zo naadloos in elkaar grijpen? Om te beginnen: hoe schrijf je zo’n stuk met vijf (!) schrijvers, waar één meekijker over je schouder al tot blokkeerzenuwen kan leiden.
Van het vijftal is Rik van den Bos hier de bekendste. Hij werkt al langer met Weizman en schreef nog eerder Mijn Ede (enz.) voor Marcel Hensema. ,,Deze hele productie was een fantastisch proces, waarbij alles uiteindelijk in aanloop naar de première in Hannover op zijn plek viel. In heel lange nachten”, zegt hij. Grappend: ,,Alleen is iedereen nu alcoholist.”
Zware kost met veel humor licht gemaakt
Van den Bos kreeg van de andere schrijvers met elk hun eigen ervaringen en ideeën teksten aangeleverd, en smeedde dat in overleg tot één geheel. Zijn stijl is zeer herkenbaar. In het forse thema, met bovenaan de tegenstelling tussen wit en kleur inclusief de hoop op sámen en op z’n minst respect, maar daarnaast ook de verhouding man/vrouw, seksuele geaardheid, jong/oud en vliegtuig/trein, weet hij met humor een fijne dosis lucht te scheppen.
Eén van de andere schrijvers is Mohamedou Ould Slahi, die lang gevangen zat in Guantánomo Bay en via Weizman’s gezelschap in Groningen kwam. Het begin van zijn ellende, 9/11, waarbij hij werd beschuldigd van Al Qaeda-werk, tekent ook het begin van Yara’s Wedding. Het is dan opnieuw 9/11, alleen tien jaar later, wanneer een jonge vriendengroep van diverse afkomst samenkomt bij een leegstaand herenhuis.
Toen het nog een stampend bruiloftsfeest was, met Sarah Janneh in de polonaise (en met de tong uit de mond). Foto: Kathrin Ribbe
De schuldige is snel bekend (en voor de hand liggend)
De echte 9/11 is voor die jongeren, indertijd nog piepkuikens, ver weg. Ze ergeren zich aan de sensatiezucht bij het ‘lustrum’, de nitwits in talkshows en vooral aan het zaadje voor de Midden-Oostenhaat dat de ‘mislukte landingen’ in New York hebben geplant.
Hun samenzijn bij dat herenhuis loopt slecht af, met een brand die diep zal ingrijpen. De veroorzaker, een witte jongen, laat de schuld gretig over aan een ‘verwarde asielzoeker’, zoals een krant de vader van twee andere groepsleden afschildert.
De jongen, Tony (Sanne den Hartogh), negeert ook nog eens het ‘nee’ van Yara op zijn ongewenste aandringen. Mede tot ergernis van Sebastian, die in het tweede deel van de voorstelling zal trouwen met Yara. Het is dan opnieuw twaalf jaar later. De groep wordt voor die gelegenheid een keer herenigd, in Marokko.
Op feestjes is het altijd raak
Feestjes en etentjes vormen op filmdoek en in het theater een geliefde setting om oude tegenstellingen op te rakelen en vetes uit te vechten. Al voor dat zover is hebben we ruimschoots kennis kunnen maken met de kwaliteit op het toneel.
Er is een prachtig schragendecor van Ascon de Nijs. Roni Haver maakte een subtiele choreografie die de kleurtegenstellingen verbeeldt. Er is schitterende muziek van ASKO|Schönberg en Slagwerk Den Haag (die klarinet van Oriol Marès!) en geweldige zang van Karima el Fillali (Yara) en Sarah Janneh (Monica, dochter van de beschuldigde vader, zus van Sebastian).
Sally (Bien de Moor) zoekt en vindt ruzie. Foto: Katrin Ribbe
Blauw als symbool voor veel moois
Janneh etaleert daarnaast weer haar grote komisch talent en soepele tekstbehandeling. Eromheen schittert Bien de Moor als naïeveling Sally, strooiend met de vooroordelen die je in het dagelijks leven plaatsvervangende schaamte bezorgen. Ze zet in de huwelijkssetting verder op een woedend zingen in, dat de zaal overdondert. Huh, dat kan ze ook?
Alles in en rond deze productie is blauw; decors, de mooie kostumering, tot en met een blauwe loper buiten. Blauw symboliseert loyaliteit, wijsheid, intelligentie en meer moois. Tijdens het huwelijksfeest, met stampende dansmuziek, dreigt dat blauw geleidelijk te vergrauwen tot lelijk gekrakeel, maar wel hilarisch gekrakeel, met dronkenmanstoespraken en Festen-achtige steken van telkens een ander (maar vooral van tante Miranda), waarbij bruidegom Sebastian de microfoon tracht te veroveren om erger te voorkomen.
Een indrukwekkend Arabisch slotlied
Misschien loopt het hier net even te lang door. Maar dan volgt het slot, waarin de ontnuchterde morgen redding brengt en Karima el Fillali een schitterend Arabisch lied over de zaal legt. Zo kwam het met NITE weer helemaal goed. En dus met de recensent. Nu nog met de wereld.
NITE (NNT, Club Guy & Roni, ASKO|Schönberg, Slagwerk Den Haag)
Gebeurtenis: Theatervoorstelling Yara’s Wedding door NITE en Schauspiel HannoverTekst: Antigone Akgün, Rasit Elibol, Mohammedou Ould Slahi Houbeini, Rik van den Bos Concept en regie: Guy Weizman Tekst: Antigone Akgün, Rasit Elibol, Mohammedou Ould Slahi Houbeini, Rik van den Bos Choreografie: Roni Haver Met: Karima El Fillali, Anja Herden, Sanne den Hartogh, Sarah Janneh, Nicolas Matthews, Bien de Moor, Igor Podsiadly, Katherina Sattler, Jésula Toussaint Visser Muziek: Jochem Braat, Karima El Fillali, Oriol Marès, Niels Meliefste (Asko|Schönberg en Slagwerk Den Haag) Compositie: Loradeniz, Karima El Fillali Decor: Ascon de Nijs Kostuums: MAISON the FAUX Licht: Maarten van Rossem Geluid: Peter Zwart Muzikale dramaturgie: David Dramm, Fedor Teunisse Gezien: 4/3 Stadsschouwburg Groningen Publiek: uitverkocht Nog te zien: Tournee met o.a. 16 t/m 18/3 en 17 t/m 20/5 Groningen, 4/4 Leeuwarden (zie verder nnt.nl).
