In het weekend waren er nazi-rellen en de hele week daarna zaten we met de naweeën daarvan.
Eén van die naweeën kwam van VVD-minister Eelco Heinen, een Larense boekhouder met een verbeten trekje om zijn mond dat verraadt dat hij als kleuter begon te stampvoeten wanneer de andere kinderen op het schoolplein niet precies zo wilde spelen als hij vond dat ze moesten spelen. Eelco Heinen zei dat andere partijen (hij bedoelde partijen die het directe mikpunt waren van de nazi-rellen) de nazi-rellen niet direct politiek mochten maken. Daar trapte geen weldenkend mens in, sterker nog, het maakte elk weldenkend mens pissig, waardoor het trekje rond Eelco Heinens lippen nog verbetener werd. In al die verbetenheid schuilde de teloorgang van de gehele VVD: een partij die ooit de controle had, maar die controle al een tijdje kwijt is. Bovendien een partij die dat verlies nog niet heeft willen aanvaarden.
Allen spreken ze met hooghartigheid
Ga maar na: in al de Rutte-jaren was de VVD de baas over waarover werd gepraat. Zelfs op de momenten dat Rutte in opspraak raakte, zelfs op de momenten dat de kabinetten Rutte bijna ten val, of echt ten val werden gebracht, maakte de VVD uit hoe dat gebeurde en met welk verhaal dat gebeurde. Wilders trok zijn gedoogsteun in? Dan ging het nog jaren over hoe onbetrouwbaar Wilders was (en dus hoe betrouwbaar de VVD). De rel rond de vraag of Rutte zich ‘functie elders’ herinnerde? Wat daarvan beklijfde was niet de vraag hoe dit soort praktijken in het vervolg te voorkomen, wat beklijfde waren memes over Ruttes opportunistische, maar geinige vergeetachtigheid. Natuurlijk ging het gesprek ook wel eens over anderen, maar dan altijd in relatie tot de VVD. De VVD was de zon waaromheen journalisten, talkshowgasten en ja, ook kiezers cirkelden. Dat is niet meer zo.
Dat is zelfs in deze column niet meer zo, alleen: de VVD is nog niet gewend aan die nieuwe werkelijkheid. Hoewel die nieuwe werkelijkheid al 2 jaar bestaat, zijn er nog een heleboel VVD’ers die niet kunnen verkroppen dat ze de baas niet meer mogen spelen. Eelco Heinen, Dilan Yesilgöz, Ruben Brekelmans, zelfs de kersvers aangetreden Foort van Oosten: allen spreken ze met een hooghartigheid alsof ze nog steeds degenen zijn die bepalen welke kant Nederland op beweegt. Let er maar eens op, het is dat hautaine toontje dat ze aanslaan wanneer een journalist een kritische vraag durft te stellen. Maar in dat toontje is ook iets anders geslopen: paniek.
De VVD voelt dat ze de controle kwijt zijn
Die paniek zit daar, omdat VVD’ers misschien niet willen weten, maar intuïtief wel degelijk voelen dat ze hun controle kwijt zijn. Nederland is al 2 jaar stuurloos en stuurloosheid, daar wordt de VVD, bestuurderspartij pur sang, schijtbenauwd van. Ondertussen heeft nog niemand het roer overgenomen. Extreemrechts heeft het geprobeerd maar was te dom om te sturen. Dus drijven we maar wat, botsen soms tegen de kant, drijven dan weer de andere kant op. Maar we drijven nergens heen.
Dat kan niet. Iedereen die ooit gedreven heeft weet dat drijven altijd ergens heengaat. Naar het riet, naar de bodem, naar Eldorado of Atlantis, ik weet het niet. Maar uit dit stuurloos drijven, kan, evengoed als iets slechts (nazi-rellen), ook iets goeds voortkomen. Ik zet Bob Dylan nog maar eens op: You better start swimmin’, or you’ll sink like a stone. For the times they are a-changin’.
